مقدمه
سالمندی فرایند طبیعی زندگی است که به دلیل تغییرات تدریجی در فعالیتهای متابولیکی اندامها و ناتوانی ظرفیت بازسازی سلولی رخ میدهد. با توجه به گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، در حال حاضر 600 میلیون سالمند در سراسر جهان زندگی میکنند که پیشبینی شده است تا سال 2025 این تعداد دو برابر شود و تا سال 2050 به دو میلیارد نفر برسد [1]. ایران نیز از این رشد جمعیت گروه سالمندان بیبهره نیست و طبق آمار سازمان ملل در سال 2006 تعداد افراد سالمند بیشتر 60 سال در ایران شش درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل میدادند، یعنی جمعیتی معادل چهار میلیون و 562 هزار نفر و بر اساس پیشبینی این سازمان، این رقم تا سال 2050 به 26 میلیون و 393 هزار نفر خواهد رسید که جمعیتی معادل 26 درصد از کل جامعه است [2].
با توجه به افزایش جمعیت این گروه سنی، سازمان بهداشت جهانی، این قرن را برای سالمندان نامگذاری کرده است. حتی شعار سال 2012 را سلامت و تندرستی قرار داده است [4-3]. سالمندی تجربه کیفی متفاوتی است که هر کسی آن را به شکل متفاوتی درک میکند [5].
یکی از مشکلات اساسی سالمندان موضوع سوگیری توجه است. سوگیری توجه به تخصیص افتراقی توجه به سوی محرک تهدیدکننده نسبت به محرک خنثی اشاره دارد [6]. این موضوع از دو منظر بررسی شده است. نخست از منظر فرایند و دوم از منظر محتوا. از منظر فرایند، بر سوگیری توجه در قالب مراحل مختلف پردازش شناختی تأکید شده است [7].
در بحث محتوا، پژوهشگران سعی کردهاند محتوای فکری خاص بیماران مبتلا به اختلالات هیجانی مختلف را بررسی کنند. در این دیدگاه، آزمایشهای پردازش اطلاعات بر محرک وابسته به محتوا متکی است تا سوگیریهای خاص پردازش اطلاعات در اختلال وسواسبیاختیاری را شناسایی کند. مشخصههای مختلفی برای بررسی این موضوع به وجود آمده است. در آزمون استروپ هیجانی، سوگیری توجه را میتوان از تأخیر زمانی آزمودنیها در نامیدن رنگ واژههایی که در این آزمون تعبیه شده است و برای آنها نشانههای خطر به شمار میرود، استنباط کرد. این چشمانداز آزمایشی، به طور گستردهای برای بررسی سوگیریهای پردازش اطلاعات در دیگر اختلالات هیجانی استفاده شده است [8].
سوگیری توجه میتواند با عوامل روانشناختی مختلفی در سالمندان همراه باشد. یکی از بارزترین این عوامل، کیفیت زندگی است. واژه کیفیت زندگی برای اولین بار در دهه 1960 ارائه شد که نشان میداد افراد در زمینههای عملکرد جسمی، هیجانی، روانی و اجتماعی چه تواناییهایی دارند [9]. کیفیت زندگی، احساس فرد از سلامت و موقعیت خود در زندگی در قالب نظام ارزشی و فرهنگی و بر پایه آرمانها، انتظارات، استاندارها و علایق فرد است [10]. کیفیت زندگی حیطههای مختلف جسمی، روانی، استقلال، ارتباطات اجتماعی، محیطی و عقاید شخصی دارد. اندازهگیری کیفیت زندگی و لحاظکردن شرایط زندگی، عوامل محیطی و اجتماعی، دیدگاهها، علایق، اهداف افراد و ارزشهای جامعه، در برنامهریزی برای ارتقای سلامت، اهمیت بسزایی دارد [13-11].
عوامل فیزیولوژیکی، اجتماعی، روانی، اقتصادی، محیطی و فرهنگی این دوره، کیفیت زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار میدهد [14]. پژوهشهای مشابهی از جمله گونستند و همکاران [15]، کاسریت و همکاران [16]، ادیبا و همکاران [17] رابطه معناداری بین کیفیت زندگی و عملکردهای شناختی را نشان دادند.
یکی دیگر از مهمترین مسائل انسان در دوره سالمندی الگوی خواب است [18]. خواب مناسب یکی از مهمترین عواملی است که نقش زیادی در سلامت عمومی و کیفیت زندگی افراد ایفا میکند و موجب بهبود قوای جسمی، روانی و هیجانی میشود [19]. خواب همچنین به رشد و ترمیم، یادگیری و تقویت حافظه کمک میکند و از طرفی ناکافیبودن خواب و اختلال در آن میتواند باعث عواملی مثل اختلالات شناختیرفتاری، خستگی، کاهش حافظه، کاهش تمرکز، کاهش اشتها، تنش، پرخاشگری، خشونت و اضطراب شود [20]. نتایج مطالعات متعدد روی اثرات منفی ناشی از محرومیت نسبی و مزمن خواب نشان میدهد خواب نامطلوب میتواند به اختلال عملکرد بینجامد و به بروز حوادث قلبیعروقی، کاهش سلامت عمومی و افزایش مرگومیر منجر میشود [21] یک فرد بالغ به طور میانگین یکسوم حیات خود را در مراحل خواب میگذراند [22].
کمیت خواب با کیفیت تعامل اجتماعی مرتبط شناخته شده است [23]. ارتباط Uشکلی میان خواب و مشکلات وجود دارد؛ به طوری که کاهش و افزایش ساعات خواب، فرد را با مشکلات گوناگون سلامتی مواجه میکند [24]. کیفیت خواب دربرگیرنده هفت خردهمقیاس است که عبارتند از: کیفیت ذهنی خواب، تأخیر در بهخوابرفتن، طول مدت خواب، خواب مفید، اختلالات خواب، مصرف داروهای خوابآور و اختلال در عملکرد روزانه [25]. پژوهشهای مشابهی از جمله سانچز و همکاران؛ [26] مولفیس و همکاران [27]؛ آلموندس و همکاران [28]؛ تساپانو و همکاران [29]؛ انگلیمن و دوگلاس [30] نشان دادند بین کیفیت خواب و عملکردهای شناختی رابطه وجود دارد، ولی نبیس و همکاران [31] بین عملکرد استروپ و کیفیت خواب رابطه معناداری را نیافتند.
با توجه به نبود پیشینه پژوهشی کافی از یک سو و از سوی دیگر با توجه به افزایش روزافزون جمعیت سالمند و نیاز به بررسی هرچه بیشتر عوامل دخیل در کمیت و کیفیت زندگی این قشر، این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا عملکرد در آزمون استروپ قادر به پیشبینی کیفیت خواب و کیفیت زندگی در سالمندان بیشتر 60 سال است؟
روش مطالعه
این پژوهش مطالعهای توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان مرد بیشتر 60 سال ساکن در سرای سالمندان شهر اردبیل در سال 1396 بودند که از بین آنها نمونهای به حجم 200 نفر از یک سرای سالمندان به روش نمونهگیری دردسترس انتخاب شدند. به دلیل اینکه در شهر اردبیل سالمندان زن فقط به صورت محدود و پراکنده در مراکز سالمندان نگهداری میشوند برای انسجام بیشتر پژوهش و دسترسی به نمونههای کافی، سالمندان مرد به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول زیر استفاده شد [32]:
معیار ورود شرکتکنندگان داشتن دامنه سنی 60 تا 90 سال و نداشتن بیماریهای روانی و سابقه روانپزشکی و بیماری مزمن بود و معیار خروج کمتحملی و بیقراری و اضطراب سالمندان در طی فرایند مطالعه بود. به منظور رعایت اصول اخلاقی پژوهش پس از انتخاب آزمودنیها هدف پژوهش برای آزمودنیها توضیح داده شد و آزمودنیها به صورت داوطلبانه در فرایند پژوهش شرکت کردند و شرکتکنندگان قادر بودند در هر مرحله از پژوهش از شرکت خود انصراف دهند. اکثر سالمندان سواد خواندن و نوشتن داشتند، فقط 10 نفر سواد کافی نداشتند که پژوهشگر سؤالات را برای شرکتکنندگان خواند و پاسخ شرکتکنندگان را یادداشت کرد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون و نسخه 21 نرمافزار SPSS استفاده شد. برای جمعآوری اطلاعات از ابزارهای زیر استفاده شد.
آزمون استروپ
آزمون استروپ را در سال 1935 استروپ برای ارزیابی توجه اختصاصی و انعطافپذیری شناختی ابداع کرد. از آن زمان به بعد انواع متفاوتی از این آزمون ساخته شده است. در این پژوهش از نوع کارتی آزمون استروپ که بسیار شبیه آزمون طرحشده استروپ است، استفاده شده است. این آزمون از چهار کارت تشکیل شده است (W خواندن واژه)، (C نامیدن رنگ) و CW نیز خواندن واژهها بدون توجه به رنگ آنها در کارت سوم و در کارت چهارم، واژهها بدون توجه به چیزی که نوشته شده است، گفته میشود. هر کارت 25 محرک را نشان میدهد که به ترتیب در پنج سطر و پنج ستون تنظیم شدهاند.
از آزمودنی خواسته میشود به هر کارت نگاه کند و از سمت چپ به طور افقی به سمت راست، این کار را ادامه دهد و پاسخ مناسب را سریع و تا جایی که محتمل است، بدهد. در کارت w، محرک، نام رنگهای پنجگانه است (قرمز، آبی، سبز، قهوهای و زرد)، در این قسمت از آزمودنی خواسته میشود تا فقط واژههایی را که به رنگ خاکستری نوشته شدهاند بخواند. کارت C مربعهای رنگی را نشان میدهد (قرمز، آبی، سبز، قهوهای و زرد)، در این قسمت از آزمودنی خواسته میشود تا فقط واژههایی را که به رنگ خاکستری نوشته شدهاند بخواند. کارت C مربعهای رنگی را نشان میدهد (قرمز، آبی، سبز، قهوهای و زرد)، در این قسمت از آزمودنی خواسته میشود تا رنگ مربعها را بگوید و کارت CW نیز واژههایی را که به نام رنگهای پنجگانه اشاره دارند و با رنگهای متعارض (مثلاً واژه قرمز به رنگ آبی نوشته شده) نوشته شدهاند نشان میدهد. در کارت سوم از آزمودنی خواسته میشود آن واژهها را بدون توجه به رنگ آنها بخواند و در کارت چهارم از آزمودنی خواسته میشود تا رنگ آن واژهها را بدون توجه به چیزی که نوشته شده، بگوید. در هر چهار کارت زمان واکنش آزمودنی و تعداد خطاها ثبت میشود [33].
به منظور نمرهدهی و تفسیر نتایج حاصل از این آزمون، نمرات زیر به صورت مجزا برای گروه کلمات همخوان و ناهمخوان محاسبه میشوند: تعداد خطا، تعداد صحیح، زمان واکنش و نمره تداخل. نمره تداخل از طریق محاسبه نمره تفاوت بین زمان واکنش کلمات ناهمخوان و کلمات همخوان (نمره تداخل، زمان واکنش کلمات ناهمخوان و زمان واکنش کلمات همخوان) محاسبه میشود [34].
پایایی این آزمون برای کارتهای اول و دوم 88/0 و برای کارتهای سوم و چهارم 80/0 گزارش شده است [35]. همچنین ضریب پایایی بازآزمایی آزمون استروپ برای دو هفته در جامعه دانشجویی 71/0 و روایی صوری این آزمون نیز از طریق تأیید دو متخصص روانشناسی بالینی و یک متخصص عصبشناس تأیید شده است [36].
پرسشنامه کیفیت خواب پتزبورگ
این مقیاس خودگزارشی را بایسی و همکاران (1989) طراحی کردهاند و 18 سؤال دارد که در هفت جز طبقهبندی میشوند: جز اول مربوط به کیفیت خواب به طور ذهنی است که با یک سؤال (شماره 9) مشخص میشود. جز دوم مربوط به تأخیر در بهخوابرفتن است که نمره آن با دو سؤال (میانگین نمره سؤال 2 و نمره قسمت الف سؤال 5) مشخص میشود. جز سوم مربوط به مدت زمان خواببودن است که با یک سؤال (شماره 4) مشخص میشود. جز چهارم مربوط به کارایی و مؤثربودن خواب بیمار است که نمره آن با تقسیم کل ساعات خواببودن بر کل ساعاتی که فرد در بستر قرار میگیرد، ضرب در صد محاسبه میشود. جز پنجم مربوط به اختلالات خواب است که با محاسبه میانگین نمرات جزئیات سؤال پنج به دست میآید. جز ششم مربوط به مصرف داروهای خوابآور است که با یک سؤال (شماره 6) مشخص میشود.
جز هفتم نیز مربوط به عملکرد نامناسب در طول روز است که با دو سؤال (میانگین نمرات سؤال 7 و 8) مشخص میشود [38 ،37]. امتیاز پاسخها بر اساس درجهبندی انجامشده، از صفر تا 3 است؛ به طوری که عدد 3 به معنای نامناسب و عدد صفر به معنای بسیار مناسب است. برای بررسی کیفیت خواب از مجموع امتیازات استفاده شد. بر این اساس، امتیاز صفر تا 4 به عنوان کیفیت خواب مناسب و 5 و بیشتر به عنوان کیفیت خواب نامناسب طبقهبندی شد [39]. اعتبار پرسشنامه 0/80 و پایایی آن را پاکپور و همکاران با آزمون مجدد در ایران بررسی کردهاند که بین 0/93 تا 0/98 گزارش شده است [40-38].
پرسشنامه خلاصهشده کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت
پرسشنامه خلاصهشده کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت شامل 26 سؤال است. دستهبندی سؤالات بدین شرح است که حیطه جسمی (7 سؤال)، روحی (6 سؤال)، اجتماعی (3 سؤال)، محیطی (8 سؤال) و دو سؤال دیگر نیز به صورت مجزا در زمینه رضایتمندی کلی از زندگی است. در این پرسشنامه هر سؤال در مقیاس لیکرت از 1 تا 5 نمرهگذاری میشود. نمره هر حیطه بر اساس رتبهبندی سازمان جهانی بهداشت از صفر تا 100 است که نمره بیشتر، نشاندهنده وضعیت بهتر در آن حیطه است. پایایی این ابزار بین مردم عادی تهران بیشتر 0/70 گزارش شده است که مؤید تکرارپذیری این آزمون است همچنین آلفای کرونباخ این آزمون نیز بیشتر 0/70 است. همچنین روایی تمایز این پرسشنامه در تمامی حیطهها قابل قبول است [41].
یافتهها
در این پژوهش 200 سالمند مرد بیشتر از 60 سال با میانگین سنی 66/47 و انحراف استاندارد 6/576 شرکت کردند. آمارههای توصیفی متغیرهای مطالعهشده در جدول شماره 1 گزارش شده است.
همانطور که در جدول شماره 1 مشاهده میشود میانگین و انحراف استاندارد متغیر کیفیت زندگی به ترتیب 73/95 و 21/41، میانگین و انحراف استاندارد کیفیت خواب، 5/55 و 6/36 و در کارتهای عملکرد استروپ میانگینها و انحراف استانداردهای خطا 6/54 و 8/52، صحیح 94/48 و 7/37، واکنش 121/56 و 61/33 و تداخل 50/44 و 58/08 است. همچنین برای بررسی میزان رابطه کیفیت زندگی و کیفیت خواب با عملکرد استروپ از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. قبل از اجرای آزمون پیرسون برای بررسی عادیبودن از آزمون کولموگروفاسمیرنف استفاده شد که نتیجه بیانگر معنیدارنبودن و توزیع متغیرها عادی است و میتوان از آزمون پیرسون استفاده کرد. خلاصه آزمون همبستگی پیرسون در جدول شماره 2 آورده شده است.
همانطور که در جدول شماره 2 قابل مشاهده است، رابطه معنادار مستقیم بین عملکرد استروپ (خطا، صحیح و تداخل) با کیفیت زندگی و رابطه معنادار مستقیم بین کیفیت خواب و عملکرد استروپ (خطا و صحیح) وجود دارد. بدین معنا که هرچه میزان توجه در عملکرد استروپ سالمندان بهتر باشد، کیفیت زندگی و کیفیت خوابشان نیز بهتر خواهد بود و بالعکس. همچنین برای بررسی میزان پیشبینی اضطراب و خودکارآمدی در افتادن بر اساس عملکرد استروپ، آزمون تحلیل رگرسیون اجرا شد میزان ضریب تعیین مدل رگرسیون با درنظرگرفتن متغیر مستقل (پیشبین) عملکرد توجه، متغیر و متغیرهای وابسته کیفیت زندگی و کیفیت خواب به ترتیب 0/390 و 0/690 به دست آمد. خلاصه آزمون رگرسیون در جدول شماره 3 گزارش شده است.
با توجه به ضرایب استانداردشده رگرسیون (بتا) یک واحد افزایش در متغیر عملکرد توجه به ترتیب باعث افزایش 30/8 و 35/1درصدی در کیفیت زندگی و کیفیت خواب میشود.
بحث
این پژوهش با هدف بررسی عملکرد استروپ با کیفیت خواب و کیفیت زندگی در سالمندان بیشتر از 60 سال انجام گرفت. نخستین یافته پژوهش نشان داد بین کیفیت خواب با عملکرد استروپ ارتباط مثبت معنیداری وجود دارد. به این صورت که هر چقدر کیفیت خواب بهتر باشد، عملکرد افراد بیشتر از 60 سال در استروپ بهتر و بیشتر خواهد بود. نتیجه این پژوهش با پژوهشهای آسایاما و همکاران [42]، جرایی و همکاران [43]، سانچز [26]، مولفیس و همکاران [27]، آلموندس و همکاران [28]، تساپانو و همکاران [29] و انگلیمن و دوگلاس [30] همسو است.
نزدیک به یکسوم دوران زندگی انسان در خواب میگذرد. خواب باکیفیت، نقش اساسی در سلامتی و بهزیستی زندگی دارد. از سوی دیگر اختلالات خواب میتواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای زندگی افراد تهدید جدی به شمار رود. استراحت ناکافی به توانایی فکرکردن و نیروی تمرکز آسیب میرساند، توان برخورد با استرس را کاهش میدهد و سیستم ایمنی بدن را دچار اختلال میکند. اختلالهای خواب از جمله بیدارشدنهای پیدرپی شبانه، دیر بهخوابرفتن، خواب بسیار طولانی و باکیفیت پایین، شرایط ناتوانکنندهای هستند و میتوانند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. در کل نتایج مطالعات آیندهنگر نشانگر این امر است که اشکالات خواب ممکن است اولین علامت اختلالات روانی از قبیل افسردگی، اضطراب، سوءمصرف الکل و بیشفعالی همراه با کاهش تمرکز باشد. آمارها نشان میدهد بیش از 40 تا 50 درصد بزرگسالان بیشتر از 50 سال، بیخوابی دارند.
در تمامی سنین افرادی که از بیخوابی رنج میبرند دچار ضعف حافظه، افزایش زمان پاسخدهی، مشکلات حافظه کوتاهمدت و کاهش سطح کارایی هستند. آلموندس و همکاران [28] و مولفیس و همکاران [27] نیز در پژوهش خود نشان دادند بین اختلال و کیفیت خواب و کارکردهای اجرایی در سالمندان رابطه وجود دارد. با وجود این، تبیس و همکاران [31] نشان دادند بین کمبود خواب یا محرومیت خواب با عملکردهای شناختی رابطهای وجود ندارد که این نتیجه با نتیجه این پژوهش ناهمسو است که بر اساس گفته این پژوهشگران ممکن است علت نداشتن ارتباط بین کیفیت خواب با عملکرد استروپ، استفاده از آزمون کلاسیک استروپ با مدل مدرن آزمون استروپ بوده است [31].
در تبیین این نتیجه میتوان چنین گفت که در کمبود خواب رایجترین نقص، در گفتار سلیس است. درنتیجه این امر موجب کاهش استفاده از لغات بیشتر، کاهش توجه و افزایش پاسخهای اشتباه، بهویژه در عملکرد آزمونهایی چون استروپ میشود. تحقیقات اخیر نشان میدهد بزرگسالان با اختلال خواب نسبت به کسانی که کیفیت خواب بهتری دارند، خطر زیادی برای مواجهه با مشکلات زبانی دارند که این مشکلات زبانی با مشکلاتی همچون مشکلات توجه و عملکردهای اجرایی همراه است [28]. انگلیمن، دوگلاس [30] نیز در پژوهش خود نشان دادند بین کیفیت خواب با عملکردهای شناختی رابطه وجود دارد. یکی از دلایل دیگر رابطه بین این مؤلفهها، این است که کنترل فرایندهایی چون توجه و حافظه کاری با عملکردهای لوپ فرونتال مرتبط است. این در حالی است که ناحیه فرونتال با خواب و اختلالات مربوط به آن در ارتباط است [28].
همچنین نتیجه دیگر پژوهش نشان داد بین عملکرد استروپ و کیفیت زندگی در سالمندان بیشتر از 60 سال ارتباط مثبت معنادار وجود دارد؛ بدین معنا که هرچه میزان کیفیت زندگی بیشتر باشد، عملکرد استروپ افراد سالمند بیشتر 60 سال بیشتر میشود و بالعکس. تحقیقات کمی در زمینه کیفیت زندگی و عملکرد استروپ انجام شده است، اما یافته این پژوهش با نتایج پژوهشهای گونستند، کوهن، پاول، تت، هوت و پوپاس [15]، کاسریت و همکاران [16] و ادیبا و همکاران [17] همسو است.
تحقیقات نشان میدهد اضطراب، استرس، افسردگی و نقض در کارکردهای عصبشناختی در سالمندان میتواند در کیفیت و سلامت زندگی افراد تأثیر بگذارد. ادیبا و همکاران [17] در پژوهش خود نشان دادند کیفیت زندگی بیماران دچار نقص شناختی، نسبت به کسانی که بدون نقص شناختی هستند کمتر است. نقص در عملکردهای شناختی با خودمراقبتی کمی مرتبط است و این امر میتواند بر کیفیت زندگی اثر بگذارد. ضعف در کارکردهای شناختی به کاهش کیفیت زندگی منجر میشود. این مدل نشان میدهد اختلال شناختی، بهویژه در حافظه و توجه به فقر در کیفیت زندگی منجر میشود. درنتیجه به افزایش بدترشدن علائم، بیماری و مرگومیر در سالمندان منجر میشود. سالمندان به دلیل ضعف قوای بدنی دچار بیماریهای همچون ناراحتی قلبی، افسردگی و اضطراب میشوند.
در راستای این موضوع عملکردهای شناختی افراد سالمند دچار اختلال میشود و این روال در کیفیت زندگی سالمندان تأثیر میگذارد [44]. همچنین گونستند و همکاران [15] نیز در پژوهش خود نشان دادند اختلال در عملکردهای شناختی در بزرگسالان سالخورده مبتلا به سرطان و عمدتاً افسرده به کیفیت زندگی پایین این افراد منجر میشود. با افزایش سن، کارکردهای شناختی مربوط به زبان و توجه و حافظه کاهش مییابد. بنابراین این نقص موجب کاهش رضایتمندی و کیفیت زندگی سالمندان میشود. صدری دیرچی، بهبوئی و مجرد [45] نیز در پژوهش خود نشان دادند عملکرد در استروپ با میزان اضطراب در سالمندان رابطه دارد که این خود به نوعی میتواند در کیفیت زندگی سالمندان مؤثر باشد.
یکی از محدودیتهای این پژوهش این بود که فقط روی سالمندان ساکن مراکز نگهداری شهر اردبیل انجام گرفت. بنابراین، در تعمیم این نتایج به سالمندان غیرساکن در مراکز نگهداری و سالمندان دیگر شهرها باید با احتیاط لازم صورت گیرد. دیگر محدودیت این پژوهش استفاده از نمونهگیری دردسترس به علت دسترسی مشکل به سالمندانی بود که قادر به پاسخگویی به سؤالات پژوهش و انجام آزمون استروپ باشند. بر اساس این محدودیتها پیشنهاد میشود پژوهشگران در مطالعات آتی از روشهای دیگر، مثل روش آزمایشی استفاده کنند که بتوان روابط بهدستآمده را به صورت علّی آزمایش کرد. همچنین پیشنهاد میشود این پژوهش برای بهدستآوردن شواهدی بیشتر در دیگر شهرها نیز انجام شود.
نتیجهگیری نهایی
از آنجایی که نتایج این پژوهش آشکار کرد بین کیفیت خواب و کیفیت زندگی با عملکرد در آزمون استروپ رابطه وجود دارد و عملکرد در آزمون استروپ قادر به پیشبینی کیفیت خواب و کیفیت زندگی در سالمندان است، به نظر میرسد متخصصان بهداشت روانی سالمندی، باید با برگزاری کلاسهای آموزشی و انجام گروهدرمانیهای مختلف میزان عملکرد استروپ (میزان توجه) را در سالمندان بهبود بخشید تا بدین وسیله به طور غیرمستقیم میزان کیفیت زندگی را افزایش داد و کیفیت خواب را بهبود بخشید.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
به منظور رعایت اصول اخلاقی پژوهش پس از انتخاب آزمودنیها هدف پژوهش برای آزمودنیها توضیح داده شد و آزمودنیها به صورت داوطلبانه در فرایند پژوهش شرکت کردند و شرکتکنندگان قادر بودند در هر مرحله از پژوهش از شرکت خود انصراف دهند.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی ندارد.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی: همه نویسندگان؛ روش شناسی: همه نویسندگان؛ اعتبارسنجی: همه نویسندگان؛ تحلیل: همه نویسندگان؛ تحقیق و بررسی: همه نویسندگان؛ منابع: همه نویسندگان؛ نگارش پیشنویس: همه نویسندگان؛ ویراستاری و نهاییسازی نوشته: همه نویسندگان؛ بصریسازی: همه نویسندگان؛ نظارت: صدری دمیرچی؛ مدیریت پروژه: صدری دمیرچی؛ تأمین مالی: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنا به اظهار نویسندگان، در این مقاله هیچگونه تعارض منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین وسیله از همکاری مسئول محترم مرکز رایحه امید قدردانی میشود.
References
Payahoo L, Khaje-bishak Y, Pourghasem B, Asghari Jafarabadi M, Mohammad-Bagher K. [The survey of the relationship between quality of life of elderly with depression and physical activity in Tabriz, Iran (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2013; 2(2):39-46.
Merzaei M, Ghafar khoei M. Elderly population in Iran based on accidents 1325-1385. 2006; 6:331
Netz Y, Dwolatzky T, Zinker Y, Argov E, Agmon R. Aerobic fitness and multidomain cognitive function in advanced age. International Psychogeriatrics. 2011; 23(1):114-24. [DOI:10.1017/S1041610210000797]
Depp CA, Jeste DV. Definitions and predictors of successful aging: A comprehensive review of larger quantitative studies. The American Journal of Geriatric Psychiatry. 2006; 14(1):6-20. [DOI:10.1097/01.JGP.0000192501.03069.bc]
Xavier FM, Ferraz M, Marc N, Escosteguy NU, Moriguchi EH. Elderly people s definition of quality of life. Brazilian Journal of Psychiatry. 2003; 25(1):31-9. [DOI:10.1590/S1516-44462003000100007]
Bar-Haim Y, Lamy D, Pergamin L, Bakermans-Kranenburg MJ, Van Ijzendoorn MH. Threat-related attentional bias in anxious and nonanxious individuals: A meta-analytic study. Psychological Bulletin. 2007; 133(1):1-24. [DOI:10.1037/0033-2909.133.1.1] [PMID]
Williams JM, Mathews A, MacLeod C. The emotional Stroop task and psychopathology. Psychological Bulletin. 1996; 120(1):3-24. [DOI:10.1037/0033-2909.120.1.3] [PMID]
Clark DA. Cognitive- behavioral therapy for OCD. New York City: Guilford Press; 2007.
Ghanei Gheshlagh R, Farajzadeh M, Karami M, Ahani R, Sayehmiri K. [Investigating the relation between health-related quality of life and sleep quality in the Kurdish elderly of Saqqez (Persian)]. Nursing Practice Today. 2016; 3(3):116-26.
Felce D, Perry J. Quality of life: Its definition and measurement. Research in Developmental Disabilities. 1995; 16(1):51-74. [DOI:10.1016/0891-4222(94)00028-8]
Andrist L, Andrist LC, Nicholas P, Wolf K. A history of nursing ideas. Burlington, Massachusetts: Jones & Bartlett Learning; 2006.
King CR, Hinds PS. Quality of life: From nursing and patient perspectives. Burlington, Massachusetts: Jones & Bartlett Publishers; 2011.
Nikpour M, Abedian Z, Mokhber N, Ebrahimzadeh S, Khani S. [Comparison of quality of life in women after vaginal delivery and cesarean section (Persian)]. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2011; 13(1):45-50.
Dos Santos Tavares DM, Fernandes Bolina A, Aparecida Dias F, dos Santos Ferreira PC, Jose HaasV. Quality of life of elderly. Comparison between urban and rural areas. Invest. Educ. Enferm. 2014; 32(3):401-13. [DOI:10.17533/udea.iee.v32n3a05] [PMID]
Gunstad J, Cohen RA, Paul RH, Tate DF, Hoth KF, Poppas A. Understanding reported cognitive dysfunction in older adults with cardiovascular disease. Neuropsychiatric Disease and Treatment. 2006; 2(2):213-8. [DOI:10.2147/nedt.2006.2.2.213]
Gathright EC, Fulcher MJ, Dolansky MA, Gunstad J, Redle JD, Josephson R, et al. Cognitive function does not impact self-reported health-related quality of life in heart failure patients. The Journal of Cardiovascular Nursing. 2016; 31(5):405-11. [DOI:10.1097/JCN.0000000000000277] [PMID] [PMCID]
Ediebah DE, Reijneveld JC, Taphoorn MJ, Coens C, Zikos E, Aaronson NK, et al. Impact of neurocognitive deficits on patient–proxy agreement regarding health-related quality of life in low-grade glioma patients. Quality of Life Research. 2017; 26(4):869-80. [DOI:10.1007/s11136-016-1426-z] [PMID] [PMCID]
Taavoni S, Ekbatatni N, Kashaniyan M, Haghani M. Effect of Sedamin capsule on sleep disorder among menopausal women. Journal of Gorgan University of Medical Sciences. 2012; 14(1):40-4.
Faraut B, Boudjeltia KZ, Vanhamme L, Kerkhofs M. Immune, inflammatory and cardiovascular consequences of sleep restriction and recovery. Sleep Medicine Reviews. 2014; 16(2):137-49. [DOI:10.1016/j.smrv.2011.05.001] [PMID]
Kamphuis J, Meerlo P, Koolhaas JM, Lancel M. Poor sleep as a potential causal factor in aggression and violence. Sleep Medicine Reviews. 2012; 13(4):327-34. [DOI:10.1016/j.sleep.2011.12.006] [PMID]
Grandner MA, Hale L, Moore M, Patel NP. Mortality associated with short sleep duration: The evidence, the possible mechanisms, and the future. Sleep Medicine Reviews. 2010; 14(3):191-203. [DOI:10.1016/j.smrv.2009.07.006] [PMID] [PMCID]
Aslani Y, Etemadifar S. Ali Akbari F, Heydari A. [Sleep disturbances in patients with heart failure obstructed in Hajjar Hospital, Shahrekord (Persian)]. University of Shahrekord Magazine. 2003; 9 (1):44-49.
Mousavi A, Khazaei H, Ghanbari Z, Abasi R. [Relationship between pain level and sleep quality in patients with headache (Persian)]. Journal of Research in Kermanshah University of Medical Sciences. 2014; 18(10):579-85.
Ghafari F, Mohamadi S. [The frequency of sleepiness in women with high blood pressure (Persian)]. Scientific Journal of Hamedan Nursing and Midwifery Faculty. 2011; 9(1):5-13.
Lima PF, Medeiros ALD, Araujo JF. Sleep-wake pattern of medical students: Early versus late class starting time. Brazilian Journal of Medical and Biological Research. 2002; 35(11):1373-7. [DOI:10.1590/S0100-879X2002001100016] [PMID]
Herrero-Sánchez MD, García-Iñigo MD, Nuño-Beato-Redondo BS, Fernández-de-las-Peñas C, Alburquerque-Sendín F. Association between ongoing pain intensity, health-related quality of life, disability and quality of sleep in elderly people with total knee arthroplasty. Ciencia & Saude Coletiva. 2014; 19(6):1881-8. [PMID]
Molfese DL, Ivanenko A, Key AF, Roman A, Molfese VJ, O’Brien LM, et al. A one-hour sleep restriction impacts brain processing in young children across tasks: Evidence from event-related potentials. Developmental Neuropsychology. 2013; 38(5):317-36. [DOI:10.1080/87565641.2013.799169] [PMID] [PMCID]
de Almondes KM, Costa MV, Malloy-Diniz LF, Diniz BS. The relationship between sleep complaints, depression, and executive functions on older adults. Frontiers in Psychology. 2016; 7:1-8. [DOI:10.3389/fpsyg.2016.01547] [PMID] [PMCID]
Tsapanou A, Gu Y, O’Shea DM, Yannakoulia M, Kosmidis MH, Dardiotis E, et al. Dataset on the associations between sleep quality/duration and cognitive performance in cognitively healthy older adults. Data in Brief. 2017; 14:720-3. [DOI:10.1016/j.dib.2017.08.028] [PMID] [PMCID]
Engleman HM, Douglas NJ. Sleep· 4: Sleepiness, cognitive function, and quality of life in obstructive sleep apnoea/hypopnoea syndrome. Thorax. 2004; 59(7):618-22. [DOI:10.1136/thx.2003.015867] [PMCID]
Nebes RD, Buysse DJ, Halligan EM, Houck PR, Monk TH. Self-reported sleep quality predicts poor cognitive performance in healthy older adults. The Journals of Gerontology: Series B. 2009; 64B(2):180-7. [PMID] [PMCID]
Hajari E, Bazargan A, Sarmaed Z. [Research methods in behavioral sciences (Persian)]. Tehran: Agah; 2012.
Narimani M, Pouresmali A, Andalib KM, Aghajanei S. [A comparison of Stroop performance in students with learning disorder and normal students (Persian)]. Journal of Learning Disabilities. 2012; 2(1):138-58.
Gorfein DS, MacLeod CM. Inhibition in cognition. Washington: American Psychological Association; 2007. [DOI:10.1037/11587-001]
Basharpour S. [The study of information processing speed, automated and controlled processing, and the effect of antidepressants on these three variables in depression disorder (Persian)] [MSc. Thesis]. Ardabil: University of Mohaghegh Ardabili; 2007.
Aliloo Mm, Hamidi S, Shirvani A. [Comparison of executive function and sustained attention in students with obsessive-compulsive, high schizotypal and overlapping symptoms with the normal group (Persian)]. Journal of Research in Behavioral Sciences. 2011; 9(3):216-21.
Knutson KL, Rathouz PJ, Yan LL, Liu K, Lauderdale DS. Stability of the Pittsburgh sleep. Sleep. 2006; 29(11):1503-6. [DOI:10.1093/sleep/29.11.1503] [PMID]
Pakpour V, Zaman Zade V, Salimi S, Farsio A, Moghabeli Gh, Soheyli A. [Relationship between loneliness and quality of sleep in the elderly living in the elderly families of Tabriz (Persian)]. Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty. 2016; 14(11):906-17.
Fukuda H, Takahashi M, Miki K, Haratani T, Kurabayashi L, Hisanaga N, et al. Shift work-related problems in 16-h night shift nurses (1): Development of an automated data processing system for questionnaires, heart rate, physical activity and posture. Industrial Health. 1999; 37(2):219-27. [DOI:10.2486/indhealth.37.228] [PMID]
Soleimany M, Masoodi R, Sadeghi T, Bahrami N, Ghorban M, Hassanpoor A. [General health and its relation with sleep quality in two groups of nurses working with the change in work at the educational centers of Iran University of Medical Sciences (IUMS) (Persian)]. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2008; 10(3):70-5.
Nejat S, Montazeri A, Holakoei Naeini K, Mohammad K. [Standardization of the WHO Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF): Translation and psychometrics of the Iranian species (Persian)]. Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research. 2006; 4(4):1-12.
Asayama K, Yamadera H, Ito T, Suzuki H, Kudo Y, Endo S. Double blind study of melatonin effects on the sleep-wake rhythm, cognitive and non-cognitive functions in alzheimer type dementia. Journal of Nippon Medical School. 2003; 70(4):335-41. [DOI:10.1272/jnms.70.334] [PMID]
Jarraya M, Jarraya S, Chtourou H, Souissi N, Chamari K. The effect of partial sleep deprivation on the reaction time and the attentional capacities of the handball goalkeeper. Biological Rhythm Research. 2013; 44(3):503-10.
Amani O, Mazaheri MA, Nejati V, Shamsian BS. [Effect of cognitive rehabilitation on executive functions in adolescent survivors of leukemia: A randomized and controlled clinical trial (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2017; 18(1):73-82.
Sadri Damirchi E, Behbuei S, Mojarrad A. [Role of performance in the stroop test in anticipation of anxiety and aggression in the elderly in Ardabil (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(1):38-49.