اهداف بازنشستگی یکی از بحران‌های زندگی است که ممکن است مشکلات روانی اجتماعی در افراد ایجاد کند و باعث ناسازگاری و علائمی تحت عنوان سندرم بازنشستگی شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه آموزش خودمراقبتی روانی اجتماعی بر سندرم بازنشستگی در فرهنگیان انجام شد.
مواد و روش ها این پژوهش نیمه‌تجربی دوگروهه بر روی 64 نفر از بازنشستگان آموزش و پرورش در شهر گناباد در سال 1398 انجام شد. پس از بررسی معیار‌های ورود و خروج، واحدهای پژوهش به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. جلسات آموزشی خودمراقبتی روانی اجتماعی هفته‌ای یک‌بار طی شش جلسه به مدت یک ساعت برای گروه آزمایش انجام شد. در ابتدا و انتهای این جلسات، پرسش‌نامه سندرم بازنشستگی توسط مشارکت‌کنندگان تکمیل شد. پس از جمع‌آوری دادها، تجزیه و تحلیل با استفاده از نسخه 20 نرم‌افزار spss انجام شد و سطح معنی‌داری کمتر از 0/05 در نظر گرفته شد.
یافته ها در این پژوهش چهار طبقه اصلی سندرم بازنشستگی مورد بررسی قرار گرفت. این طبقات شامل احساس سردرگمی و تعارض، احساس تلاش و جهت‌گیری جدید، احساس پیری و بطالت و احساس درماندگی و شکست بودند. مطابق با نتایج آزمون تی مستقل، در تمامی حیطه‌های سندرم بازنشستگی در دو گروه قبل از اجرای مداخله تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/P>0). بعد از انجام مداخله مطابق با نتایج آزمون تی مستقل، میانگین حیطه‌های سندرم بازنشستگی در دو گروه به جز احساس پیری و بطالت با هم تفاوت آماری معنی‌داری داشتند (05/P<0) و نمره سندرم بازنشستگی در گروه آزمایش پایین‌تر از گروه کنترل بود. میانگین نمره سندرم بازنشستگی در دو گروه بعد از مداخله و تفاضل میانگین دو گروه قبل و بعد از مداخله با هم تفاوت آماری معنی‌داری داشتند (05/P<0).
نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد برگزاری جلسات حضوری و انجام آموزش خودمراقبتی روانی اجتماعی بر کاهش علائم سندرم بازنشستگی در فرهنگیان بازنشسته تأثیر مثبت داشته است. با آموزش خودمراقبتی و فراگرفتن راهکار‌های مراقبت از خود در سنین پیری می‌توان با ایجاد آمادگی برای بازنشستگی با علائم سندرم بازنشستگی مقابله کرد یا آن را کاهش داد.

واژه‌های کلیدی: بازنشستگی، خودمراقبتی روانی، خودمراقبتی اجتماعی، سندرم بازنشستگی

متن کامل [PDF 5086 kb]   (2257 دریافت) |   |   متن کامل (HTML)  (2864 مشاهده)