دوره 18، شماره 4 - ( زمستان 1402 )
جلد 18 شماره 4 صفحات 553-536 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soleimani M, Shirazi M, Keshvari M. Quality Assessment of Clinical Guidelines for Preventing Falls in Hospitalized Elderly People in Iran Using the Appraisal of Guidelines, Research, and Evaluation (AGREE) Checklist. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2024; 18 (4) :536-553
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2512-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2512-fa.html
سلیمانی مهسا، شیرازی مریم، کشوری ماهرخ. ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان با استفاده از چک‌لیست ارزیابی دستورالعمل‌ها، تحقیقات و ارزیابی ابزار اگری (AGREE). سالمند: مجله سالمندی ایران. 1402; 18 (4) :536-553
مهسا سلیمانی1 
، مریم شیرازی*2 ، ماهرخ کشوری1
، مریم شیرازی*2 ، ماهرخ کشوری1
1- گروه پرستاری سلامت جامعه و سالمندی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.
2- گروه پرستاری سلامت جامعه و سالمندی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران. ،m_shirazi@nm.mui.ac.ir
2- گروه پرستاری سلامت جامعه و سالمندی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران. ،
متن کامل [PDF 7942 kb]
(1116 دریافت)
| چکیده (HTML) (2499 مشاهده)
متن کامل: (791 مشاهده)
مقدمه
بسیاری از سالمندان در طول عمر خود، یک یا چندین بار در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند و اغلب علت بستری شدن آن‌ها، عود مشکلات حاد و تشدید بیماری‌های مزمن است که در بخش‌های سرپایی مراکز درمانی قابل درمان نبوده است [1]. افراد سالمند بستری در بیمارستان، با استرس ناشی از ترکیب بیماری‌ها، آسیب‌دیدگی‌ها و محیط چالش‌برانگیز بیمارستان روبه‌رو می‌شوند [2]. درواقع ابتلا به بیماری‌ها و بستری شدن در بیمارستان، بسیاری از افراد را صرفنظر از سن آن‌ها در شرایط بحرانی قرار می‌دهد، اما این امر در افراد سالمند که تطابق و سازش آن‌ها با بستری شدن کمتر است، نمود بیشتری پیدا می‌کند؛ به این دلیل که آن‌ها نسبت به افراد جوان‌تر، انرژی جسمی کمتری دارند و ظرفیت آن‌ها در تطابق با محیط ناآشنا کمتر می‌باشد [1]. با وجودی که حق ایمن بودن از خطرات و آسیب‌ها هنگام دریافت خدمات سلامت، یکی از بارزترین و بنیادی‌ترین حقوق انسان‌ها است، اما وقایعی مانند سقوط ایمنی بیمار را نقض می‌کنند [3].
سقوط در بیماران به‌ویژه در سالمندان، بیشترین عارضه نامطلوبی است که در مراکز بهداشتی‌درمانی گزارش شده است [4] و یکی از مهم‌ترین موارد نقض امنیت طی بستری در بیمارستان است که مسئول افزایش تعداد روزهای بستری در بیمارستان و تأخیر در بهبودی سالمندان است [5]. میرزایی در مطالعهای از بین 385 بیمار بستری در بیمارستان، میزان سقوط را 1/05 در هر 1000 مورد بستری در روز تخمین زد که تقریباً 12 درصد از موارد بستری در سالمندان حداقل 1 بار در دوره بستری سقوط را تجربه کرده بودند [6]. در مطالعهای دیگر بیان شده است میزان سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان از 2/6 تا 7 سقوط در هر 1000 بیمار، متغیر است [7]. سقوط و آسیب‌های آن، بار مسئولیت مالی بیمارستان و احتمال خطر سقوط مجدد را افزایش می‌دهد [8].
راهنمای بالینی می‌تواند یک راه حل نظام‌مند برای کاهش خطر سقوط در بیماران بستری در بیمارستان، براساس توصیه‌های عملکرد مبتنی بر شواهد ارائه دهد [9]. راهنماهای بالینی شامل مجموعه‌ای از توصیه‌ها هستند که به روش نظام‌مند و با استناد به شواهد پژوهشی معتبر، برای بررسی اثربخشی و ایمنی مداخلات، در راستای افزایش کارایی مداخلات و ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات تدوین شده‌اند [10]. راهنماهای بالینی باید ازنظر علمی معتبر، قابل اجرا، مطابق با شرایط بالینی و قادر به بهبود وضعیت بیمار باشند [11]. جهت استفاده از راهنماها به‌عنوان مبنایی قابل‌اعتماد برای تصمیم‌گیری، باید از کیفیت آن‌ها به‌عنوان مثال دقت و شفافیت روش‌شناختی اطمینان حاصل شود [12]. کیفیت راهنماهای بالینی به این معنی است که از تورش احتمالی در فرآیند تدوین راهنمای بالینی جلوگیری شود، اعتبار داخلی و خارجی توصیه‌ها ارائه شود و توصیه‌ها در شرایط بالینی قابل استفاده باشند [13]. راهنماهای بالینی جامع و با کیفیت بالا، میزان پیوستگی در بین کارکنان سلامت را افزایش می‌دهند، تصمیمات فردی را که فاقد شواهد هستند، کاهش می‌دهند و خدمات مراقبت را بهبود می‌بخشند [14]. افزایش تعداد، پیچیدگی و ناهمگنی راهنماهای بالینی و از طرفی نگرانی درخصوص کیفیت آن‌ها، نیاز به تدوین معیارهای معتبر بینالمللی برای تعیین کیفیت راهنماهای بالینی دارد [15, 16].
با وجود اینکه راهنماهای بالینی در زمینه‌های متفاوت و توسط سازمان‌های مختلف برای استفاده توسط کاربران منتشر می‌شوند، اما حداقل الزامات کیفیت قابل‌قبول را برآورده نمی‌کنند [17]. از طرفی یک گام اساسی در فرآیند بومی‌سازی راهنماهای بالینی، ارزیابی کیفیت روش‌شناختی آن‌ها است [18]. ازاین‌رو برای بررسی کیفیت راهنماها از ابزارهای ارزیابی راهنما استفاده می‌شود. در سال 2003، یک گروه بینالمللی از تدوین‌کنندگان و محققان راهنمای بالینی، ابزار نقد راهنماهای بالینی در پژوهش و ارزشیابی (اگری) را تدوین کردند [12]. نسخه اصلاح‌شده اگری II در سال 2009 منتشر شد [19] و در حال حاضر ابزاری قابل‌اعتماد، بینالمللی و معتبر گزارش شده است [12] که توسط چندین سازمان ازجمله کمیته مشورتی تحقیقات بهداشتی سازمان بهداشت جهانی تأیید شده است [20].
ولاین و همکاران در یک مطالعه مروری نظام‌مند بیان کردند که از بین 24 ابزار موجود، اگری بهترین ابزار برای ارزیابی نقادانه راهنماهای بالینی است [21]. این ابزار را می‌توان برای ارزیابی راهنماهای مربوط به هر جنبه از بیماری‌ها شامل راهنماهای تشخیصی، ارتقاء سلامت، درمانی و مداخله‌ای به کار برد [17]. این ابزار معتبر و پایا در بررسی کیفیت راهنماهای بالینی در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار گرفته است، مانند برای راهنماها درزمینه آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت [22]، راهنماهای مرتبط با آزمایش ژنتیکی در کودکان [23] و راهنماهای پیشگیری از عفونت محل جراحی [24]. در کشور ایران، رشیدیان و همکاران به توسعه ترجمه معتبر فارسی ابزار اگری و بهبود و پایایی بخش‌های آن با استفاده از روش بحث گروهی پرداختند که مقایسه قابلیت اطمینان نسخه فارسی و انگلیسی تفاوت معناداری نشان نداد [17]. ازاین‌رو این ابزار در کشور ایران نیز مورد استفاده قرار گرفت. در مطالعه کرد در قالب پایان‌نامه دکترای تخصصی پرستاری [25] و در مطالعه بنی‌طباء در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری [26]، جهت ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی باهدف بومی‌سازی راهنماها، نیز از این ابزار معتبر استفاده شده است.
جهت استفاده راهنماها و پذیرش آن‌ها در بالین، اطلاع از کیفیت راهنماها ضرورت دارد. ازطرفی برای تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی، اطلاع از کیفیت راهنماها گامی اساسی می‌باشد. راهنماهای بالینی مبتنی بر شواهد ضعیف یا راهنماهایی که نیازهای سالمندان بستری در بیمارستان را منعکس نکنند، سبب مداخلات غیربهینه، غیرمؤثر یا حتی مضر می‌شوند و درنتیجه کیفیت مراقبت را به خطر می‌اندازند. در کشور ایران مطالعهای جهت ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط با ابزار اگری نسخه فارسی انجام نشده است؛ ازاین‌رو راهنماهای بینالمللی موجود در این زمینه، قابلیت ترجمه، تدوین و یا بومی‌سازی و به دنبال آن استفاده و بهره‌مندی نخواهند داشت. بنابراین با درک این موضوع، در این بررسی نظام‌مند، هدف ما ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان با ابزار اگری بود.
روش مطالعه
این مطالعه، مروری بر کیفیت روش‌شناختی راهنماهای بالینی برای پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان براساس معیارهای ابزار بینالمللی سنجش کیفیت راهنماهای بالینی2 (اگری2) بود.
راهکار جست‌وجو
پایگاه‌های تدوین و انتشار راهنماهای بالینی مانند شبکه بینالمللی راهنماهای بالینی، مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت، خانه راهنمای ملی، شبکه راهنماهای بین دانشکده‌ای اسکاتلند، گروه راهنماهای بالینی نیوزلند، انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو، کمیسیون استرالیا در ایمنی و کیفیت در مراقبت‌های بهداشتی جست‌وجو شدند (تصویر شماره 1).
بسیاری از سالمندان در طول عمر خود، یک یا چندین بار در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند و اغلب علت بستری شدن آن‌ها، عود مشکلات حاد و تشدید بیماری‌های مزمن است که در بخش‌های سرپایی مراکز درمانی قابل درمان نبوده است [1]. افراد سالمند بستری در بیمارستان، با استرس ناشی از ترکیب بیماری‌ها، آسیب‌دیدگی‌ها و محیط چالش‌برانگیز بیمارستان روبه‌رو می‌شوند [2]. درواقع ابتلا به بیماری‌ها و بستری شدن در بیمارستان، بسیاری از افراد را صرفنظر از سن آن‌ها در شرایط بحرانی قرار می‌دهد، اما این امر در افراد سالمند که تطابق و سازش آن‌ها با بستری شدن کمتر است، نمود بیشتری پیدا می‌کند؛ به این دلیل که آن‌ها نسبت به افراد جوان‌تر، انرژی جسمی کمتری دارند و ظرفیت آن‌ها در تطابق با محیط ناآشنا کمتر می‌باشد [1]. با وجودی که حق ایمن بودن از خطرات و آسیب‌ها هنگام دریافت خدمات سلامت، یکی از بارزترین و بنیادی‌ترین حقوق انسان‌ها است، اما وقایعی مانند سقوط ایمنی بیمار را نقض می‌کنند [3].
سقوط در بیماران به‌ویژه در سالمندان، بیشترین عارضه نامطلوبی است که در مراکز بهداشتی‌درمانی گزارش شده است [4] و یکی از مهم‌ترین موارد نقض امنیت طی بستری در بیمارستان است که مسئول افزایش تعداد روزهای بستری در بیمارستان و تأخیر در بهبودی سالمندان است [5]. میرزایی در مطالعهای از بین 385 بیمار بستری در بیمارستان، میزان سقوط را 1/05 در هر 1000 مورد بستری در روز تخمین زد که تقریباً 12 درصد از موارد بستری در سالمندان حداقل 1 بار در دوره بستری سقوط را تجربه کرده بودند [6]. در مطالعهای دیگر بیان شده است میزان سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان از 2/6 تا 7 سقوط در هر 1000 بیمار، متغیر است [7]. سقوط و آسیب‌های آن، بار مسئولیت مالی بیمارستان و احتمال خطر سقوط مجدد را افزایش می‌دهد [8].
راهنمای بالینی می‌تواند یک راه حل نظام‌مند برای کاهش خطر سقوط در بیماران بستری در بیمارستان، براساس توصیه‌های عملکرد مبتنی بر شواهد ارائه دهد [9]. راهنماهای بالینی شامل مجموعه‌ای از توصیه‌ها هستند که به روش نظام‌مند و با استناد به شواهد پژوهشی معتبر، برای بررسی اثربخشی و ایمنی مداخلات، در راستای افزایش کارایی مداخلات و ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات تدوین شده‌اند [10]. راهنماهای بالینی باید ازنظر علمی معتبر، قابل اجرا، مطابق با شرایط بالینی و قادر به بهبود وضعیت بیمار باشند [11]. جهت استفاده از راهنماها به‌عنوان مبنایی قابل‌اعتماد برای تصمیم‌گیری، باید از کیفیت آن‌ها به‌عنوان مثال دقت و شفافیت روش‌شناختی اطمینان حاصل شود [12]. کیفیت راهنماهای بالینی به این معنی است که از تورش احتمالی در فرآیند تدوین راهنمای بالینی جلوگیری شود، اعتبار داخلی و خارجی توصیه‌ها ارائه شود و توصیه‌ها در شرایط بالینی قابل استفاده باشند [13]. راهنماهای بالینی جامع و با کیفیت بالا، میزان پیوستگی در بین کارکنان سلامت را افزایش می‌دهند، تصمیمات فردی را که فاقد شواهد هستند، کاهش می‌دهند و خدمات مراقبت را بهبود می‌بخشند [14]. افزایش تعداد، پیچیدگی و ناهمگنی راهنماهای بالینی و از طرفی نگرانی درخصوص کیفیت آن‌ها، نیاز به تدوین معیارهای معتبر بینالمللی برای تعیین کیفیت راهنماهای بالینی دارد [15, 16].
با وجود اینکه راهنماهای بالینی در زمینه‌های متفاوت و توسط سازمان‌های مختلف برای استفاده توسط کاربران منتشر می‌شوند، اما حداقل الزامات کیفیت قابل‌قبول را برآورده نمی‌کنند [17]. از طرفی یک گام اساسی در فرآیند بومی‌سازی راهنماهای بالینی، ارزیابی کیفیت روش‌شناختی آن‌ها است [18]. ازاین‌رو برای بررسی کیفیت راهنماها از ابزارهای ارزیابی راهنما استفاده می‌شود. در سال 2003، یک گروه بینالمللی از تدوین‌کنندگان و محققان راهنمای بالینی، ابزار نقد راهنماهای بالینی در پژوهش و ارزشیابی (اگری) را تدوین کردند [12]. نسخه اصلاح‌شده اگری II در سال 2009 منتشر شد [19] و در حال حاضر ابزاری قابل‌اعتماد، بینالمللی و معتبر گزارش شده است [12] که توسط چندین سازمان ازجمله کمیته مشورتی تحقیقات بهداشتی سازمان بهداشت جهانی تأیید شده است [20].
ولاین و همکاران در یک مطالعه مروری نظام‌مند بیان کردند که از بین 24 ابزار موجود، اگری بهترین ابزار برای ارزیابی نقادانه راهنماهای بالینی است [21]. این ابزار را می‌توان برای ارزیابی راهنماهای مربوط به هر جنبه از بیماری‌ها شامل راهنماهای تشخیصی، ارتقاء سلامت، درمانی و مداخله‌ای به کار برد [17]. این ابزار معتبر و پایا در بررسی کیفیت راهنماهای بالینی در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار گرفته است، مانند برای راهنماها درزمینه آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت [22]، راهنماهای مرتبط با آزمایش ژنتیکی در کودکان [23] و راهنماهای پیشگیری از عفونت محل جراحی [24]. در کشور ایران، رشیدیان و همکاران به توسعه ترجمه معتبر فارسی ابزار اگری و بهبود و پایایی بخش‌های آن با استفاده از روش بحث گروهی پرداختند که مقایسه قابلیت اطمینان نسخه فارسی و انگلیسی تفاوت معناداری نشان نداد [17]. ازاین‌رو این ابزار در کشور ایران نیز مورد استفاده قرار گرفت. در مطالعه کرد در قالب پایان‌نامه دکترای تخصصی پرستاری [25] و در مطالعه بنی‌طباء در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری [26]، جهت ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی باهدف بومی‌سازی راهنماها، نیز از این ابزار معتبر استفاده شده است.
جهت استفاده راهنماها و پذیرش آن‌ها در بالین، اطلاع از کیفیت راهنماها ضرورت دارد. ازطرفی برای تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی، اطلاع از کیفیت راهنماها گامی اساسی می‌باشد. راهنماهای بالینی مبتنی بر شواهد ضعیف یا راهنماهایی که نیازهای سالمندان بستری در بیمارستان را منعکس نکنند، سبب مداخلات غیربهینه، غیرمؤثر یا حتی مضر می‌شوند و درنتیجه کیفیت مراقبت را به خطر می‌اندازند. در کشور ایران مطالعهای جهت ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط با ابزار اگری نسخه فارسی انجام نشده است؛ ازاین‌رو راهنماهای بینالمللی موجود در این زمینه، قابلیت ترجمه، تدوین و یا بومی‌سازی و به دنبال آن استفاده و بهره‌مندی نخواهند داشت. بنابراین با درک این موضوع، در این بررسی نظام‌مند، هدف ما ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان با ابزار اگری بود.
روش مطالعه
این مطالعه، مروری بر کیفیت روش‌شناختی راهنماهای بالینی برای پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان براساس معیارهای ابزار بینالمللی سنجش کیفیت راهنماهای بالینی2 (اگری2) بود.
راهکار جست‌وجو
پایگاه‌های تدوین و انتشار راهنماهای بالینی مانند شبکه بینالمللی راهنماهای بالینی، مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت، خانه راهنمای ملی، شبکه راهنماهای بین دانشکده‌ای اسکاتلند، گروه راهنماهای بالینی نیوزلند، انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو، کمیسیون استرالیا در ایمنی و کیفیت در مراقبت‌های بهداشتی جست‌وجو شدند (تصویر شماره 1).
از استراتژی جست‌وجو در پایگاه‌های انگلیسی زبان و فارسی زبان استفاده شد که در (جدول شماره 1) قابل مشاهده است.
تیم تحقیق (دو عضو هیئت علمی پرستاری و یک دانشجوی کارشناس ارشد پرستاری)، با جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی علمی و معتبر، راهنماهای بالینی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب کردند و در صورت اختلاف‌نظر در انتخاب راهنماها، با بحث بیشتر توافق حاصل شد.
معیارهای ورود و خروج
معیارهای ورود به مطالعه شامل راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، راهنماهای توسعه یافته توسط مؤسسات، انجمن‌ها و پایگاه‌های الکترونیکی وابسته به یک دانشگاه یا بیمارستان معتبر، پوشش سالمندان 60 سال و بالاتر در راهنما، زبان انگلیسی و یا فارسی، دسترسی به متن کامل راهنما، انتشار راهنما از سال 2009 تا ژوئیه سال 2020، آخرین نسخه راهنما در صورت به‌روزرسانی، راهنماهای دارای روش‌شناختی تدوین کامل‌تر در صورت انتشار به چندین شکل بودند. معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل عدم دسترسی به متن کامل، بسته‌های خدمت، برنامه‌های مراقبت، راهنماهای بیمار، کتاب‌ها و مطالعات مرور نظام‌مند بودند.
انتخاب مطالعات
ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی
در ارزیابی راهنماهای بالینی، کیفیت، به‌روز بودن، تعیین رواج، محتوا و حیطه‌های راهنما از پرسش‌نامه اگری نسخه 2 استفاده شد. طبق توصیه کتابچه راهنمای اگری، باید هر راهنما توسط حداقل 2 و ترجیحاً 4 ارزیاب مورد ارزیابی قرار بگیرد. افزایش تعداد ارزیابان سبب افزایش قابلیت اطمینان در ارزیابی می‌شود [17]. در این مطالعه، هر راهنمای بالینی توسط 5 نفر از متخصصین نظام سلامت ارزیابی شد. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند از تخصص‌های مختلف مطابق با اهداف پژوهش انجام شد، زیرا به دنبال افراد آگاه ازنظر دانش و تجربه در موضوع مطالعه بودیم. معیارهای ورود جهت انتخاب مشارکت‌کنندگان داشتن تمایل و زمان کافی جهت همکاری در پژوهش و تسلط به زبان انگلیسی بود. معیار خروج از مطالعه عدم تمایل و یا عدم زمان کافی جهت ادامه همکاری در پژوهش بود. ویژگی متخصصین در جدول شماره 2 نشان داده شده است.
محققین ابتدا از طریق تماس تلفنی با متخصصین موردنظر، نظر آن‌ها را برای همکاری در مطالعه جلب کردند. سپس دعوت‌نامه برای همکاری حاوی شرح مختصری از اهداف و روش کار، رضایت‌نامه آگاهانه، یک عدد دیسک فشرده حاوی پیدیاف راهنماهای بالینی، 4 نسخه ابزار اگری همراه با راهنمای تکمیل آن در اختیار متخصصین قرار داده شد. سپس توضیحاتی درخصوص چگونگی ارزیابی راهنماهای بالینی ارائه شد. متخصصین، کیفیت راهنماهای بالینی موجود را به‌طور مستقل و جداگانه از طریق ابزار اگری نسخه 2 ارزیابی کردند. مدت‌زمان ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی از نوامبر تا ژانویه سال 2020 بود.
ساختار و محتوای ابزار اگری شامل 23 معیار در 6 حیطه و همچنین دارای 2 معیار رتبه‌بندی جهانی (ارزیابی نهایی) است. هر بخش به یک جنبه از کیفیت راهنما می‌پردازد [12]. جدول شماره 3 حیطه‌ها و معیارهای ابزار اگری را نشان می‌دهد.
پایایی و روایی ابزار اگری در 11 کشور اروپایی سنجیده شده است و حداقل به 20 زبان ترجمه شده است. اهمیت و گستردگی کاربرد این ابزار به اندازه‌ای است که می‌توان آن را ابزار جهانی جهت سنجش کیفیت راهنماهای بالینی دانست [27]. تریس به توسعه و اعتباربخشی ابزار اگری به‌عنوان یک ابزار ارزیابی بینالمللی برای بررسی کیفیت راهنماهای بالینی پرداخت که 95 درصد از ارزیابان، ابزار را برای بررسی راهنماهای بالینی مفید دانستند. همچنین پایایی بیشتر بخش‌های پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ 64 تا 88 درصد و قابل‌قبول بوده است [28]. در کشور ایران رشیدیان و همکاران، به توسعه ترجمه معتبر فارسی ابزار اگری و بهبود و پایایی بخش‌های آن با استفاده از روش بحث گروهی پرداختند. ترجمه این ابزار به دنبال تفاهم‌نامه همکاری‌های مشترک دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درزمینه برنامه ملی تدوین راهنماهای بالینی که در سال 1385 صورت گرفت، انجام شد. نسخه فارسی تقریباً برای همه حیطه‌ها دارای مقادیر کمتر ضریب همبستگی درون‌رده‌ای بود. بااینحال، مقادیر قابلیت اطمینان هر دو نسخه پس از بحث افزایش یافت که در حوزه‌های «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین»، «استقلال در ویرایش» و «گویایی ارائه» قابل‌توجه‌تر بود. این بهبود به‌دلیل کاهش واریانس خطا در همه حیطه‌ها پس از بحث بود. همچنین در مقایسه نسخه ترجمه‌شده فارسی ابزار با نسخه انگلیسی، تفاوت معناداری بین مقادیر پایایی آن مشاهده نشد [17].
ارزیابی هریک از معیارها با استفاده از لیکرت 7 طیفی انجام شد (از 1 کاملاً مخالفم تا 7 کاملاً موافقم). رتبه‌بندی 1 نشان می‌دهد که اطلاعات درمورد معیار موردنظر ارائه نشده یا ضعیف گزارش شده است و 7 دلالت بر رعایت کامل شاخص‌های تعیین‌شده و گزارش کامل معیار دارد. گزینه‌های 2 تا 6 در مواقعی که تمامی معیارهای موردنظر مورد توجه قرار نگرفته باشد، به کار می‌روند (1. کاملاً مخالف، 2. مخالف، 3. تا حدی مخالف، 4. نه مخالف نه موافق، 5. تا حدی موافق، 6. موافق، 7. کاملاً موافق). بنابراین نمرات با تحقق معیارها افزایش می‌یابد [29].
محاسبه نمره هر حیطه با جمع نمره داده‌شده به معیارهای آن حیطه و استاندارد کردن نمرات به‌دست‌آمده برای هر حیطه با فرمول شماره 1 [30] و همچنین محاسبه میانگین نمره کلی، تجزیه‌وتحلیل شد. در فرمول استانداردسازی نمره کسب‌شده در هر حیطه، حداقل نمره ممکن، حداکثر نمره ممکن و نمره کسب‌شده به کار رفته است که به‌ترتیب شامل موارد زیر می‌باشد:
حداکثر نمره ممکن=بالاترین نمره تعداد معیارهای هرحیطه تعداد ارزیابان.
حداقل نمره ممکن=پائین‌ترین نمره تعداد معیارهای هرحیطه تعداد ارزیابان.
نمره کسب‌شده=جمع نمرات داده‌شده به معیارها در حیطه موردنظر.
راهنمای کار با ابزار اگری، رهنمودی برای چگونگی تفسیر نمرات ارائه نداده است. در مطالعه حاضر، برای افزایش سازگاری با مطالعاتی که از این ابزار استفاده کرده‌اند، روش آن‌ها به کار گرفته شد. به راهنماهایی که در همه حیطه‌ها، نمره استاندارد 50 درصد و یا بیشتر کسب کردند، عنوان «شدیداً توصیه می‌شود»، به راهنماهایی که در ارزیابی کلی نمره استاندارد 50 درصد و یا بیشتر کسب کردند، عنوان «با تغییرات توصیه می‌شود» و به راهنماهایی که نه در همه حیطه‌ها و نه در ارزیابی کلی نتوانستند نمره استاندارد 50 درصد یا بیشتر کسب کنند عنوان «توصیه نمی‌شود» اختصاص داده شد [31]. کیفیت کلی راهنما نیز به‌صورت میانگین محاسبه شد.
یافته ها
مشخصات راهنماهای بالینی
4 راهنما معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند و ارزیابی شدند. 3 راهنمای بالینی طیف گسترده‌ای از اقدامات پیشگیری و مدیریت خطرات سقوط [32-34] را دربر دارد و 1 راهنمای بالینی به مدیریت پس از سقوط اشاره داشت [35]. خلاصه‌ای از جزئیات راهنماهای بالینی در جدول شماره 4 ارائه شده است.
ارزیابی راهنماهای بالینی با ابزار اگری نسخه 2
جدول شماره 5، نمرات حیطه‌های اگری، سطح کلی کیفیت و توصیه به‌کارگیری در بالین برای هر راهنمای بالینی به‌طور جداگانه ارائه می‌دهد. همچنین، طبق مطالعات قبلی مشابه، نمرات دامنه‌ها با عنوان خوب (>80 درصد)، قابل‌قبول (60-79 درصد)، پایین (40-59 درصد) و بسیار پایین (<40 درصد) طبقه‌بندی شدند [36].
چشم‌انداز و هدف
حیطه «چشم‌انداز و هدف» اولین حیطه موردبررسی در ابزار اگری است که شامل 3 مورد اهداف، پرسش‌های بالینی و توصیف جمعیت هدف است. هر 4 راهنمای منتخب نمره بالای 50 درصد کسب کردند که نشان‌دهنده توجه تدوین‌کنندگان راهنماها به موارد این حیطه است. براساس نتایج حاصل از ارزیابی راهنماها، اهداف و جامعه هدف در هر 4 راهنما مورد توجه قرار گرفته بود، اما پرسش‌های بالینی در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) به‌صورت واضح بیان و پوشش داده شده بود [34].
مشارکت ذی‌نفعان
«مشارکت ذی‌نفعان» دومین حیطه در ابزار اگری است که شامل 3 مورد جهت ارزیابی مشارکت گروه‌های مرتبط با موضوع در تدوین راهنما، توجه به دیدگاه و خواسته‌های جمعیت هدف و معرفی کاربران هدف می‌باشد. میانگین نمره راهنماها در این حیطه بالای 50 درصد به دست آمد. در همه راهنماها اطلاعات متخصصان و کاربران بیان شده بود و در 3 راهنمای بالینی («بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013»، «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت شده انتاریو 2017»، «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/ کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009») شیوه دستیابی به دیدگاه و تمایلات جمعیت هدف به روشنی بیان شده بود [32-34].
دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین
حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» سومین حیطه مورد بررسی در ابزار اگری که دارای 8 مورد است و به بررسی جست‌وجوی نظام‌مند، معیارهای ورود و خروج، روش‌های به‌کاررفته در تدوین توصیه‌ها، ارتباط بین توصیه و شواهد حمایت‌کننده آن، نقاط قوت و محدودیت شواهد، توجه به فواید و خطرات احتمالی توصیه‌ها و نحوه به‌روزرسانی می‌پردازد. «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» از مهم‌ترین حیطه‌های ابزار اگری است که در تصمیم‌گیری در ارتباط با محتوای یک راهنما نقش مهمی دارد. هافمن ابر و همکاران در مطالعهای بیان کردند دو حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» و «استقلال در ویرایش» بیشترین تأثیر را بر ارزیابی کلی راهنما دارند [37]. میانگین نمره راهنماها در این حیطه بیش از 50 درصد به دست آمد. 3 راهنما در این حیطه نمره بالای 50 درصد کسب کردند [32-34]، اما کیفیت روش‌شناختی در راهنمای بالینی راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی/وزارت بهداشت استرالیای غربی نمره بسیار پایینی کسب کرد [35].
راهنماهای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009» از سیستم طبقه‌بندی شواهد استفاد کرده بودند [32-34] و تمامی راهنماها با روش مرور نظام‌مند و اجماع نظر مبتنی بر شواهد تدوین شده بودند. راهنمای بالینی راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی/ وزارت بهداشت استرالیای غربی تاکنون دو مرتبه به‌روزرسانی شده بود و چهارچوب زمانی مشخص (هر 3 سال 1 بار) را برای به‌روزرسانی اعلام کرده بود [35]. در راهنمای بالینی (بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013) به دنبال توضیح شواهد، روش لزوم به‌روزرسانی را مرتبط با شواهد جدید می‌دانست و شیوه به‌وزرسانی شرح داده شده بود [32]. در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) نیز نحوه به‌روزرسانی بیان شده بود [34]، اما در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009) تنها چهارچوب زمانی به‌روزرسانی (هر 5 سال 1 بار) بیان شده بود و در مورد نحوه به‌روزرسانی توضیحی ارائه نشده بود. همچنین نسخه به‌روزرسانی راهنما نیز دردسترس نبود [33].
گویایی ارائه
حیطه چهارم مورد بررسی در ابزار اگری «گویایی ارائه» است که دارای 3 مورد است و مواردی مانند وضوح و ابهام نبودن توصیه‌ها، بیان روشن گزینه‌های مختلف غربالگری، پیشگیری، تشخیص و درمان و مشخص بودن توصیه‌های کلیدی را شامل می‌شود. همه راهنماها نمره استاندارد بیش از 50 درصد کسب کردند. با مقایسه میانگین امتیازات همه حیطه‌ها در بین راهنماهای بالینی مشاهده شد که این حیطه بیشترین امتیاز (91/1 درصد) را کسب کرد که نمایانگر توجه توسعه‌دهندگان این راهنماها به موارد این حیطه می‌باشد.
قابلیت به‌کارگیری
حیطه پنجم ابزار اگری «قابلیت به‌کارگیری» راهنما می‌باشد که دارای 4 مورد می‌باشد و شامل بحث درخصوص موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها، ارائه توضیحات و یا ابزار برای به‌کارگیری توصیه‌ها، موردتوجه قرار دادن منابع احتمالی برای به‌کارگیری توصیه‌ها و ارائه شاخص‌های کلیدی برای پایش و یا نظارت اجرای راهنما می‌باشد. باتوجه‌به منابع بالا در تدوین یک راهنمای بالینی، لازم است تا در بالین قابلیت اجرا داشته باشد و کاربرد آن به‌وسیله بیان تسهیلات و موانع اجرای آن مورد توجه قرار بگیرد. میانگین نمره راهنماهای ارزیابی‌شده در مطالعه حاضر بالاتر از 50 درصد به دست آمد، اما به‌طورکلی این حیطه کمترین میانگین نمره (66/66 درصد) را در بین سایر حیطه‌ها کسب کرد. در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) بیشترین توجه به موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها شده بود [34]. در همه راهنماها برای اجرای توصیه‌ها و اقدامات تدوین‌شده توضیحات لازم ارائه شده بود و در صورت لزوم به ابزار، در متن راهنما به آن اشاره شده بود و در پیوست راهنما قرار داده شده بود. منابع احتمالی برای به‌کارگیری توصیه‌ها در 3 راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و«پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017» با جزئیات بیشتری بیان شده بود [32-34].
استقلال در ویرایش
متوسط نمره در این حیطه بالای 50 درصد بود و نمره راهنماهای «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان / مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت شده انتاریو 2017» در این حیطه بالای 50 درصد بود [32-34]. در 3 راهنما، سازمان تأمین‌کننده بودجه و تعارض منافع اعضای گروه تدوین بیان شده بود [32-34]. راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) علاوه‌بر ذکر تعارض منافع، در وبسایت رسمی راهنما، جزئیات آن بیان شده بود [34].
ارزیابی کلی
همه راهنماها نمره ارزیابی کلی بالاتر از 50 درصدکسب کردند؛ در طبقه‌بندی کیفیت راهنماها باتوجه‌به نمره اگری، استفاده از سه راهنما با عنوان «شدیداً توصیه می‌شود» [32-34] و استفاده از یک راهنما با عنوان« با تغییرات توصیه می‌شود» [35] اطلاق شد.
ازآنجایی‌که در این پژوهش، کیفیت 4 راهنمای بالینی با ابزار اگری نسخه 2 مورد ارزیابی قرار گرفته است، لازم است در ادامه به معرفی راهنماها و ویژگی آن‌ها به‌طور جداگانه پرداخته شود:
در کشور انگلستان، مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت، راهنمای بالینی تحت عنوان «سقوط، ارزیابی و پیشگیری از سقوط در سالمندان» را تدوین کرد. کاربران هدف این راهنمای بالینی، ارائه‌دهندگان حرفه‌ای مراقبت‌های بهداشتی درمانی، مراقبان و خانواده سالمندان بود. جامعه هدف این راهنما، همه سالمندان 65 سال و بالاتر از 65 سال و افراد 50 تا 64 سال در معرض خطر سقوط و بستری در بیمارستان بود. در جست‌وجوی شواهد این راهنما از روش‌های نظام‌مند استفاده شده است و معیارهای انتخاب شواهد به روشنی بیان شده‌اند. این راهنما مبتنی بر شواهد است و سطح شواهد توصیه‌ها نیز بیان شده است. توصیه‌ها در دو بخش پیشگیری از سقوط در سالمندان و پیشگیری از سقوط در سالمندان در زمان اقامت در بیمارستان می‌باشد. همچنین در این راهنما، درباره موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها بحث شده است [32]. این راهنما در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف، مشارکت ذی‌نفعان، دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین و گویایی ارائه نمره خوب، در حیطه استقلال در ویرایش نمره قابل‌قبول و در حیطه قابلیت به‌کارگیری نمره پایینی دریافت کرد.
راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و صدمات ناشی از سقوط در سالمندان»، در سال 2009 توسط کمیسیون استرالیا بر کیفیت ایمنی در مراقبت‌های بهداشتی‌درمانی تدوین شد. جمعیت هدف این راهنما، سالمندان بستری در بیمارستان و سایر افراد جوان‌تر که در معرض خطر سقوط هستند، بود. کاربران هدف راهنما، ارائه‌دهندگان حرفه‌ای مراقبت‌ها بودند. روش تدوین راهنما مبتنی بر شواهد بوده و جداول درجه‌بندی سطح شواهد و قدرت توصیه‌ها در راهنما بیان شده است. این راهنما در بخش‌ها مقدمه، مفاهیم مرتبط با راهنمای بالینی، راهکارهایی جهت پیشگیری از سقوط، راهکارهایی جهت مدیریت عوامل رایج خطرات سقوط، کاهش آسیب‌های ناشی از سقوط و پاسخ به سقوط ارائه شده است [33]. این راهنما، در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف، مشارکت ذی‌نفعان، گویایی ارائه و استقلال در ویرایش نمره خوب و در حیطه‌های دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین و قابلیت به‌کارگیری نمره قابل‌قبول کسب کرد.
راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و صدمات ناشی از سقوط»، در سال 2017 توسط انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو تدوین شد. جمعیت هدف راهنما بزرگسالان بالای 18 سال و کابران هدف ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی درمانی بودند. روش تدوین این راهنما به‌صورت مرور متون و بازنگری راهنما توسط متخصصین به‌صورت بین حرفه‌ای انجام شد. ازنظر ساختار و محتوای راهنما، ابتدا در مقدمه به بیان چگونگی استفاده از راهنما، چشم‌انداز و اهداف، اصول، فرضیات، کاربران هدف، جامعه هدف، مفاهیم مرتبط با راهنما، سطح شواهد و تضاد منافع پرداخته شد. سپس توصیه‌ها در سه بخش توصیه‌های بالینی، توصیه‌های آموزشی و توصیه‌های مربوط به سازمان بیان شدند. در پایان این راهنما، راهکارهایی برای اجرا، ارزشیابی و فرآیند به‌روزرسانی و بازنگری راهنما ذکر شده بود [34]. این راهنما به‌جز در حیطه استقلال در ویرایش که نمره قابل‌قبول کسب کرد، در بقیه حیطه‌ها نمره خوب دریافت کرد.
«رهنمودهای بالینی برای مدیریت بین حرفه‌ای پس از سقوط در محیط‌های مراقبتی بهداشتی استرالیای غربی» در سال 2018 برای کلیه بیمارانی که در بیمارستان سقوط می‌کنند، تدوین شد. کاربران هدف این راهنما پزشک، پرستار، کاردرمان، فیزیوتراپیست، داروساز و کمک پرستار بودند. در این راهنما به کلیه اقدامات جهت بررسی و مدیریت پس از سقوط پرداخته شده است [35]. این راهنما در حیطه گویایی ارائه نمره خوب، در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف و مشارکت ذی‌نفعان نمره قابل‌قبول، در حیطه‌های قابلیت به‌کارگیری و استقلال در ویرایش نمره پایین و در حیطه دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین نمره بسیار پایین دریافت کرد. ازاین‌رو جهت استفاده در بالین، با اعمال تغییرات توصیه می‌شود.
بحث
محققان باید جهت تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی، از ابزارهای معتبر ارزیابی کیفیت راهنماها مانند ابزار اگری استفاده کنند تا پایه شواهد و روش‌شناختی راهنماها بهبود یابد و در بالین قابل اجرا و کاربرد باشند. کاربران هدف راهنماها نیز باید از راهنماها با کیفیت بالا استفاده کنند تا از فواید راهنماها بهره‌مند شوند. در مطالعه حاضر، باتوجه‌به میانگین‌های به‌دست‌آمده در حیطه‌های 6 گانه ابزار اگری، حیطه «گویایی ارائه» بیشترین نمره و حیطه «قابلیت به‌کارگیری» کمترین نمره را کسب کردند. این یافته‌ها مشابه مطالعات قبلی انجام‌شده درزمینه ارزیابی راهنماهای بالینی با استفاده از ابزار اگری می‌باشد که موضوعات مختلف بالینی را پوشش می‌دهند.
ماجوسوا و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در بیماران را ارزیابی کردند، بیشترین نمره حیطه «گویایی ارائه» و کمترین نمره حیطه «قابلیت به‌کارگیری» بود [38]. در مطالعه جرمی و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی مرتبط با آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت ارزیابی شد، حیطه «گویایی ارائه» بالاترین نمره (89/8 درصد) و حیطه «قابلیت به‌کارگیری» کمترین نمره (53/3 درصد) را به دست آورد [39]. در این مطالعات، راهنماهایی که تحت ارزیابی قرار گرفته بودند به‌علت دارا بودن توصیه‌های مشخص و بدون ابهام، بیان روشن گزینه‌های مختلف مراقبت و درمان و مشخص کردن توصیه‌های کلیدی در حیطه «گویایی ارائه» بالاترین امتیاز را کسب کردند. از طرفی به‌علت توجه کمتر به موانع، تسهیلات اجرا، ابزار و منابع احتمالی در به‌کارگیری توصیه‌ها و شاخص‌های کلیدی پایش و نظارت بر اجرا در راهنماهای تحت ارزیابی، حیطه «قابلیت به‌کارگیری» امتیاز کمتری را نسبت به سایر حیطه‌های دیگر کسب کرد.
در مطالعه عامر و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی برای مدیریت زنان باردار مبتلابه آنمی ارزیابی شد [40]. کمترین نمره، حیطه «قابلیت به‌کارگیری» بود، اما در حیطه «چشم‌انداز و هدف» بالاترین امتیاز را کسب کرد که نشان‌دهنده توجه بالا به اهدف، سؤالات بالینی و جامعه هدف راهنما می‌باشد. پیشگیری از سقوط و مدیریت آسیب‌های ناشی از آن در سالمندان بستری در بیمارستان حائز اهمیت است و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی درمانی باید ترکیبی از قضاوت بالینی، شرایط سالمند و شواهد با کیفیت بالا را در نظر بگیرند. استفاده از یک چارچوب استاندارد برای تهیه راهنماهای بالینی، مانند اگری، یک روش منظم و همگن برای راهنماها ایجاد می‌کند و برای بهبود کیفیت راهنماهای بالینی و هماهنگی فرآیند تدوین آن‌ها، باید به نکات خاصی توجه شود.
برای افزایش کیفیت در حیطه «چشم‌انداز و هدف» لازم است اهداف راهنما، پرسش‌های بالینی و جمعیتی که راهنما به آن می‌پردازد، ازنظر گروه سنی، جنس و مشکل بالینی به‌طور واضح توصیف شوند. مهم‌ترین مسئله موردتوجه جهت افزایش کیفیت حیطه «مشارکت ذی‌نفعان»، مشارکت گروه‌های مرتبط در تدوین راهنما و اطلاعات مربوط به گروه تدوینگر، بیان نحوه بررسی و دستیابی به نظرات جمعیت هدف، توجه به جمعیت هدف و کاربران اصلی راهنما می‌باشد. حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» از مهم‌ترین حیطه‌های ابزار اگری است که در تصمیم‌گیری در ارتباط با محتوای یک راهنما نقش مهمی دارد. این حیطه قوی‌ترین شاخص کیفیت در بین حیطه‌ها محسوب می‌شود و نقش اصلی در تصمیم‌گیری شخصی در مورد محتوای راهنمای بالینی دارد.
بنابراین در زمان تدوین راهنما لازم است معیارهای مربوط به این حیطه مانند ذکر راهبرد جست‌وجوی شواهد مانند کلیدواژه‌ها، منابع و بازه زمانی جست‌وجو، معیارهای انتخاب شواهد، نقاط قوت و محدودیت شواهد، نحوه به‌روزرسانی، بررسی راهنما توسط خبرگانی خارج از گروه تدوین راهنما، ارتباط بین توصیه و شواهد حمایت‌کننده آن، فواید سلامتی و خطرات احتمالی ناشی از اجرای توصیه‌ها مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. باتوجه‌به منابع بالا در تدوین یک راهنما لازم است در بالین قابلیت اجرا داشته باشد و کاربرد آن به‌وسیله بیان تسهیلات و موانع اجرای آن مورد توجه قرار بگیرد، زیرا قابلیت اجرای راهنمای بالینی یک گام مهم جهت افزایش میزان استفاده از راهنما است [41].
ذکر ابزار به‌کارگیری توصیه‌ها، پیامدهای کاربرد، تسهیل‌کننده‌ها و موانع به‌کارگیری توصیه‌ها و معیارهای نظارتی در قابلیت به‌کارگیری راهنما تأثیر دارد. راهنماهایی که از لحاظ بالینی قابل اجرا نیستند و توصیه‌های آن‌ها استفاده نمی‌شوند سبب هدر رفتن منابع و زمان می‌شوند. در حیطه «استقلال در ویرایش»، دو معیار نهادهای تأمین بودجه یا منافع بالقوه رقابتی نویسندگان را در نظر می‌گیرند که می‌تواند بر محتوای راهنما تأثیرگذار باشد. برای تحقق معیارهای اگری، نام بدنه مالی و عدم تأثیر بدنه مالی بر محتوای راهنما باید ذکر شود.
در آخر باید توجه کرد که ارزیابی راهنماهای بالینی با ابزار اگری، دقت و کیفیت روش‌شناسی، شفافیت و کاربرد راهنما را در بالین مشخص می‌کند. باوجوداین، ارزیابی محتوای یک راهنمای بالینی صرفاً براساس نتایج ابزار اگری امکان‌پذیر نیست و قضاوت درمورد این موضوع براساس تفسیرهای شخصی و شواهد ارائه‌شده در راهنمای بالینی است.
محدودیت های پژوهش
روش جست‌وجو برای دستیابی به راهنماهای بالینی و سایر شواهد، دقیق و کامل بود. بااینحال ممکن است تعدادی از راهنماها و سایر شواهد و به‌روزرسانی آن‌ها از دست رفته باشد. همچنین، عدم تسلط به زبان‌ها (به‌جز زبان انگلیسی)، سبب حذف راهنماها به سایر زبان‌ها شد. عدم دسترسی به متن کامل برخی از راهنماها، منجر به حذف آن‌ها شد. عدم پاسخ‌دهی مشارکت‌کنندگان در زمان پیش‌بینی‌شده از دیگر محدودیت‌های مطالعه بود که محققین جهت مداومت و پیگیری برای دریافت پرسش‌نامه‌ها به‌صورت تلفنی، ایمیل و حضوری سعی کردند.
پیشنهادهای پژوهش
انجام مطالعات زیر در راستای نتایج این مطالعه پیشنهاد می‌شود:
تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سایر گروه‌های سنی بستری در بیمارستان با ابزار اگری، ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان مقیم سرای سالمندان با ابزار اگری، بررسی قابلیت کاربرد راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، بررسی تأثیر اجرای راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط بر عملکرد کاربران هدف راهنماها و بررسی تسهیل‌کننده‌ها و موانع اجرای راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط.
نتیجه‌گیری نهائی
سه راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017»، طبق نتایج این مطالعه شدیداً توصیه می‌شوند و دارای قابلیت بومی‌سازی در کشور ما و استفاده در بالین هستند [32-34]. بهترین راهنما، راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) بود که بالاترین امتیاز را در اکثر حوزه‌ها و ارزیابی کلی دریافت کرد [34]. همچنین کیفیت بالای این راهنماها تضمین می‌کند که توصیه‌های این راهنماها مرتبط، قابل‌اعتماد و قابل‌اجرا در بالین هستند. راهنمای بالینی«راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی» نیز به شرط تغییرات قابلیت استفاده دارد. ازآنجایی‌که اولین هدف در یک مرکز درمانی، جلوگیری از آسیب به سالمند و به مخاطره انداختن ایمنی وی در راستای ارائه خدمات سلامت است و تیم درمان نقش اساسی در پیشگیری از حادثه سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان ایفا می‌کنند، استفاده از راهنماهای بالینی فعلی در این مطالعه توصیه می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی است که پس از تصویب در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با کد اخلاق IR.MUI.RESEARCH.REC.1399.425 انجام شد.
حامی مالی
این مطالعه برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.
مشارکت نویسندگان
تحقیق و بررسی و ویراستاری و نهایی‌سازی: مهسا سلیمانی، مریم شیرازی؛ منابع، نگارش پیش‌نویس و بصری‌سازی: مهسا سلیمانی؛ نظارت و مدیریت پروژه: مریم شیرازی؛ مفهوم‌سازی، روش‌شناسی، اعتبارسنجی و تحلیل: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از مسئولین محترم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و متخصصانی که در این مطالعه همکاری کردند، تقدیر و تشکر می‌شود.
تیم تحقیق (دو عضو هیئت علمی پرستاری و یک دانشجوی کارشناس ارشد پرستاری)، با جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی علمی و معتبر، راهنماهای بالینی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب کردند و در صورت اختلاف‌نظر در انتخاب راهنماها، با بحث بیشتر توافق حاصل شد.
معیارهای ورود و خروج
معیارهای ورود به مطالعه شامل راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، راهنماهای توسعه یافته توسط مؤسسات، انجمن‌ها و پایگاه‌های الکترونیکی وابسته به یک دانشگاه یا بیمارستان معتبر، پوشش سالمندان 60 سال و بالاتر در راهنما، زبان انگلیسی و یا فارسی، دسترسی به متن کامل راهنما، انتشار راهنما از سال 2009 تا ژوئیه سال 2020، آخرین نسخه راهنما در صورت به‌روزرسانی، راهنماهای دارای روش‌شناختی تدوین کامل‌تر در صورت انتشار به چندین شکل بودند. معیارهای خروج از مطالعه نیز شامل عدم دسترسی به متن کامل، بسته‌های خدمت، برنامه‌های مراقبت، راهنماهای بیمار، کتاب‌ها و مطالعات مرور نظام‌مند بودند.
انتخاب مطالعات
ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی
در ارزیابی راهنماهای بالینی، کیفیت، به‌روز بودن، تعیین رواج، محتوا و حیطه‌های راهنما از پرسش‌نامه اگری نسخه 2 استفاده شد. طبق توصیه کتابچه راهنمای اگری، باید هر راهنما توسط حداقل 2 و ترجیحاً 4 ارزیاب مورد ارزیابی قرار بگیرد. افزایش تعداد ارزیابان سبب افزایش قابلیت اطمینان در ارزیابی می‌شود [17]. در این مطالعه، هر راهنمای بالینی توسط 5 نفر از متخصصین نظام سلامت ارزیابی شد. انتخاب مشارکت‌کنندگان به‌صورت هدفمند از تخصص‌های مختلف مطابق با اهداف پژوهش انجام شد، زیرا به دنبال افراد آگاه ازنظر دانش و تجربه در موضوع مطالعه بودیم. معیارهای ورود جهت انتخاب مشارکت‌کنندگان داشتن تمایل و زمان کافی جهت همکاری در پژوهش و تسلط به زبان انگلیسی بود. معیار خروج از مطالعه عدم تمایل و یا عدم زمان کافی جهت ادامه همکاری در پژوهش بود. ویژگی متخصصین در جدول شماره 2 نشان داده شده است.
محققین ابتدا از طریق تماس تلفنی با متخصصین موردنظر، نظر آن‌ها را برای همکاری در مطالعه جلب کردند. سپس دعوت‌نامه برای همکاری حاوی شرح مختصری از اهداف و روش کار، رضایت‌نامه آگاهانه، یک عدد دیسک فشرده حاوی پیدیاف راهنماهای بالینی، 4 نسخه ابزار اگری همراه با راهنمای تکمیل آن در اختیار متخصصین قرار داده شد. سپس توضیحاتی درخصوص چگونگی ارزیابی راهنماهای بالینی ارائه شد. متخصصین، کیفیت راهنماهای بالینی موجود را به‌طور مستقل و جداگانه از طریق ابزار اگری نسخه 2 ارزیابی کردند. مدت‌زمان ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی از نوامبر تا ژانویه سال 2020 بود.
ساختار و محتوای ابزار اگری شامل 23 معیار در 6 حیطه و همچنین دارای 2 معیار رتبه‌بندی جهانی (ارزیابی نهایی) است. هر بخش به یک جنبه از کیفیت راهنما می‌پردازد [12]. جدول شماره 3 حیطه‌ها و معیارهای ابزار اگری را نشان می‌دهد.
پایایی و روایی ابزار اگری در 11 کشور اروپایی سنجیده شده است و حداقل به 20 زبان ترجمه شده است. اهمیت و گستردگی کاربرد این ابزار به اندازه‌ای است که می‌توان آن را ابزار جهانی جهت سنجش کیفیت راهنماهای بالینی دانست [27]. تریس به توسعه و اعتباربخشی ابزار اگری به‌عنوان یک ابزار ارزیابی بینالمللی برای بررسی کیفیت راهنماهای بالینی پرداخت که 95 درصد از ارزیابان، ابزار را برای بررسی راهنماهای بالینی مفید دانستند. همچنین پایایی بیشتر بخش‌های پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ 64 تا 88 درصد و قابل‌قبول بوده است [28]. در کشور ایران رشیدیان و همکاران، به توسعه ترجمه معتبر فارسی ابزار اگری و بهبود و پایایی بخش‌های آن با استفاده از روش بحث گروهی پرداختند. ترجمه این ابزار به دنبال تفاهم‌نامه همکاری‌های مشترک دانشگاه علوم پزشکی تهران و معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درزمینه برنامه ملی تدوین راهنماهای بالینی که در سال 1385 صورت گرفت، انجام شد. نسخه فارسی تقریباً برای همه حیطه‌ها دارای مقادیر کمتر ضریب همبستگی درون‌رده‌ای بود. بااینحال، مقادیر قابلیت اطمینان هر دو نسخه پس از بحث افزایش یافت که در حوزه‌های «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین»، «استقلال در ویرایش» و «گویایی ارائه» قابل‌توجه‌تر بود. این بهبود به‌دلیل کاهش واریانس خطا در همه حیطه‌ها پس از بحث بود. همچنین در مقایسه نسخه ترجمه‌شده فارسی ابزار با نسخه انگلیسی، تفاوت معناداری بین مقادیر پایایی آن مشاهده نشد [17].
ارزیابی هریک از معیارها با استفاده از لیکرت 7 طیفی انجام شد (از 1 کاملاً مخالفم تا 7 کاملاً موافقم). رتبه‌بندی 1 نشان می‌دهد که اطلاعات درمورد معیار موردنظر ارائه نشده یا ضعیف گزارش شده است و 7 دلالت بر رعایت کامل شاخص‌های تعیین‌شده و گزارش کامل معیار دارد. گزینه‌های 2 تا 6 در مواقعی که تمامی معیارهای موردنظر مورد توجه قرار نگرفته باشد، به کار می‌روند (1. کاملاً مخالف، 2. مخالف، 3. تا حدی مخالف، 4. نه مخالف نه موافق، 5. تا حدی موافق، 6. موافق، 7. کاملاً موافق). بنابراین نمرات با تحقق معیارها افزایش می‌یابد [29].
محاسبه نمره هر حیطه با جمع نمره داده‌شده به معیارهای آن حیطه و استاندارد کردن نمرات به‌دست‌آمده برای هر حیطه با فرمول شماره 1 [30] و همچنین محاسبه میانگین نمره کلی، تجزیه‌وتحلیل شد. در فرمول استانداردسازی نمره کسب‌شده در هر حیطه، حداقل نمره ممکن، حداکثر نمره ممکن و نمره کسب‌شده به کار رفته است که به‌ترتیب شامل موارد زیر می‌باشد:
حداکثر نمره ممکن=بالاترین نمره تعداد معیارهای هرحیطه تعداد ارزیابان.
حداقل نمره ممکن=پائین‌ترین نمره تعداد معیارهای هرحیطه تعداد ارزیابان.
نمره کسب‌شده=جمع نمرات داده‌شده به معیارها در حیطه موردنظر.
راهنمای کار با ابزار اگری، رهنمودی برای چگونگی تفسیر نمرات ارائه نداده است. در مطالعه حاضر، برای افزایش سازگاری با مطالعاتی که از این ابزار استفاده کرده‌اند، روش آن‌ها به کار گرفته شد. به راهنماهایی که در همه حیطه‌ها، نمره استاندارد 50 درصد و یا بیشتر کسب کردند، عنوان «شدیداً توصیه می‌شود»، به راهنماهایی که در ارزیابی کلی نمره استاندارد 50 درصد و یا بیشتر کسب کردند، عنوان «با تغییرات توصیه می‌شود» و به راهنماهایی که نه در همه حیطه‌ها و نه در ارزیابی کلی نتوانستند نمره استاندارد 50 درصد یا بیشتر کسب کنند عنوان «توصیه نمی‌شود» اختصاص داده شد [31]. کیفیت کلی راهنما نیز به‌صورت میانگین محاسبه شد.
یافته ها
مشخصات راهنماهای بالینی
4 راهنما معیارهای ورود به مطالعه را دارا بودند و ارزیابی شدند. 3 راهنمای بالینی طیف گسترده‌ای از اقدامات پیشگیری و مدیریت خطرات سقوط [32-34] را دربر دارد و 1 راهنمای بالینی به مدیریت پس از سقوط اشاره داشت [35]. خلاصه‌ای از جزئیات راهنماهای بالینی در جدول شماره 4 ارائه شده است.
ارزیابی راهنماهای بالینی با ابزار اگری نسخه 2
جدول شماره 5، نمرات حیطه‌های اگری، سطح کلی کیفیت و توصیه به‌کارگیری در بالین برای هر راهنمای بالینی به‌طور جداگانه ارائه می‌دهد. همچنین، طبق مطالعات قبلی مشابه، نمرات دامنه‌ها با عنوان خوب (>80 درصد)، قابل‌قبول (60-79 درصد)، پایین (40-59 درصد) و بسیار پایین (<40 درصد) طبقه‌بندی شدند [36].
چشم‌انداز و هدف
حیطه «چشم‌انداز و هدف» اولین حیطه موردبررسی در ابزار اگری است که شامل 3 مورد اهداف، پرسش‌های بالینی و توصیف جمعیت هدف است. هر 4 راهنمای منتخب نمره بالای 50 درصد کسب کردند که نشان‌دهنده توجه تدوین‌کنندگان راهنماها به موارد این حیطه است. براساس نتایج حاصل از ارزیابی راهنماها، اهداف و جامعه هدف در هر 4 راهنما مورد توجه قرار گرفته بود، اما پرسش‌های بالینی در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) به‌صورت واضح بیان و پوشش داده شده بود [34].
مشارکت ذی‌نفعان
«مشارکت ذی‌نفعان» دومین حیطه در ابزار اگری است که شامل 3 مورد جهت ارزیابی مشارکت گروه‌های مرتبط با موضوع در تدوین راهنما، توجه به دیدگاه و خواسته‌های جمعیت هدف و معرفی کاربران هدف می‌باشد. میانگین نمره راهنماها در این حیطه بالای 50 درصد به دست آمد. در همه راهنماها اطلاعات متخصصان و کاربران بیان شده بود و در 3 راهنمای بالینی («بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013»، «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت شده انتاریو 2017»، «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/ کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009») شیوه دستیابی به دیدگاه و تمایلات جمعیت هدف به روشنی بیان شده بود [32-34].
دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین
حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» سومین حیطه مورد بررسی در ابزار اگری که دارای 8 مورد است و به بررسی جست‌وجوی نظام‌مند، معیارهای ورود و خروج، روش‌های به‌کاررفته در تدوین توصیه‌ها، ارتباط بین توصیه و شواهد حمایت‌کننده آن، نقاط قوت و محدودیت شواهد، توجه به فواید و خطرات احتمالی توصیه‌ها و نحوه به‌روزرسانی می‌پردازد. «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» از مهم‌ترین حیطه‌های ابزار اگری است که در تصمیم‌گیری در ارتباط با محتوای یک راهنما نقش مهمی دارد. هافمن ابر و همکاران در مطالعهای بیان کردند دو حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» و «استقلال در ویرایش» بیشترین تأثیر را بر ارزیابی کلی راهنما دارند [37]. میانگین نمره راهنماها در این حیطه بیش از 50 درصد به دست آمد. 3 راهنما در این حیطه نمره بالای 50 درصد کسب کردند [32-34]، اما کیفیت روش‌شناختی در راهنمای بالینی راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی/وزارت بهداشت استرالیای غربی نمره بسیار پایینی کسب کرد [35].
راهنماهای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009» از سیستم طبقه‌بندی شواهد استفاد کرده بودند [32-34] و تمامی راهنماها با روش مرور نظام‌مند و اجماع نظر مبتنی بر شواهد تدوین شده بودند. راهنمای بالینی راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی/ وزارت بهداشت استرالیای غربی تاکنون دو مرتبه به‌روزرسانی شده بود و چهارچوب زمانی مشخص (هر 3 سال 1 بار) را برای به‌روزرسانی اعلام کرده بود [35]. در راهنمای بالینی (بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013) به دنبال توضیح شواهد، روش لزوم به‌روزرسانی را مرتبط با شواهد جدید می‌دانست و شیوه به‌وزرسانی شرح داده شده بود [32]. در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) نیز نحوه به‌روزرسانی بیان شده بود [34]، اما در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009) تنها چهارچوب زمانی به‌روزرسانی (هر 5 سال 1 بار) بیان شده بود و در مورد نحوه به‌روزرسانی توضیحی ارائه نشده بود. همچنین نسخه به‌روزرسانی راهنما نیز دردسترس نبود [33].
گویایی ارائه
حیطه چهارم مورد بررسی در ابزار اگری «گویایی ارائه» است که دارای 3 مورد است و مواردی مانند وضوح و ابهام نبودن توصیه‌ها، بیان روشن گزینه‌های مختلف غربالگری، پیشگیری، تشخیص و درمان و مشخص بودن توصیه‌های کلیدی را شامل می‌شود. همه راهنماها نمره استاندارد بیش از 50 درصد کسب کردند. با مقایسه میانگین امتیازات همه حیطه‌ها در بین راهنماهای بالینی مشاهده شد که این حیطه بیشترین امتیاز (91/1 درصد) را کسب کرد که نمایانگر توجه توسعه‌دهندگان این راهنماها به موارد این حیطه می‌باشد.
قابلیت به‌کارگیری
حیطه پنجم ابزار اگری «قابلیت به‌کارگیری» راهنما می‌باشد که دارای 4 مورد می‌باشد و شامل بحث درخصوص موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها، ارائه توضیحات و یا ابزار برای به‌کارگیری توصیه‌ها، موردتوجه قرار دادن منابع احتمالی برای به‌کارگیری توصیه‌ها و ارائه شاخص‌های کلیدی برای پایش و یا نظارت اجرای راهنما می‌باشد. باتوجه‌به منابع بالا در تدوین یک راهنمای بالینی، لازم است تا در بالین قابلیت اجرا داشته باشد و کاربرد آن به‌وسیله بیان تسهیلات و موانع اجرای آن مورد توجه قرار بگیرد. میانگین نمره راهنماهای ارزیابی‌شده در مطالعه حاضر بالاتر از 50 درصد به دست آمد، اما به‌طورکلی این حیطه کمترین میانگین نمره (66/66 درصد) را در بین سایر حیطه‌ها کسب کرد. در راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) بیشترین توجه به موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها شده بود [34]. در همه راهنماها برای اجرای توصیه‌ها و اقدامات تدوین‌شده توضیحات لازم ارائه شده بود و در صورت لزوم به ابزار، در متن راهنما به آن اشاره شده بود و در پیوست راهنما قرار داده شده بود. منابع احتمالی برای به‌کارگیری توصیه‌ها در 3 راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و«پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017» با جزئیات بیشتری بیان شده بود [32-34].
استقلال در ویرایش
متوسط نمره در این حیطه بالای 50 درصد بود و نمره راهنماهای «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان / مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت شده انتاریو 2017» در این حیطه بالای 50 درصد بود [32-34]. در 3 راهنما، سازمان تأمین‌کننده بودجه و تعارض منافع اعضای گروه تدوین بیان شده بود [32-34]. راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) علاوه‌بر ذکر تعارض منافع، در وبسایت رسمی راهنما، جزئیات آن بیان شده بود [34].
ارزیابی کلی
همه راهنماها نمره ارزیابی کلی بالاتر از 50 درصدکسب کردند؛ در طبقه‌بندی کیفیت راهنماها باتوجه‌به نمره اگری، استفاده از سه راهنما با عنوان «شدیداً توصیه می‌شود» [32-34] و استفاده از یک راهنما با عنوان« با تغییرات توصیه می‌شود» [35] اطلاق شد.
ازآنجایی‌که در این پژوهش، کیفیت 4 راهنمای بالینی با ابزار اگری نسخه 2 مورد ارزیابی قرار گرفته است، لازم است در ادامه به معرفی راهنماها و ویژگی آن‌ها به‌طور جداگانه پرداخته شود:
در کشور انگلستان، مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت، راهنمای بالینی تحت عنوان «سقوط، ارزیابی و پیشگیری از سقوط در سالمندان» را تدوین کرد. کاربران هدف این راهنمای بالینی، ارائه‌دهندگان حرفه‌ای مراقبت‌های بهداشتی درمانی، مراقبان و خانواده سالمندان بود. جامعه هدف این راهنما، همه سالمندان 65 سال و بالاتر از 65 سال و افراد 50 تا 64 سال در معرض خطر سقوط و بستری در بیمارستان بود. در جست‌وجوی شواهد این راهنما از روش‌های نظام‌مند استفاده شده است و معیارهای انتخاب شواهد به روشنی بیان شده‌اند. این راهنما مبتنی بر شواهد است و سطح شواهد توصیه‌ها نیز بیان شده است. توصیه‌ها در دو بخش پیشگیری از سقوط در سالمندان و پیشگیری از سقوط در سالمندان در زمان اقامت در بیمارستان می‌باشد. همچنین در این راهنما، درباره موانع و تسهیلات به‌کارگیری توصیه‌ها بحث شده است [32]. این راهنما در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف، مشارکت ذی‌نفعان، دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین و گویایی ارائه نمره خوب، در حیطه استقلال در ویرایش نمره قابل‌قبول و در حیطه قابلیت به‌کارگیری نمره پایینی دریافت کرد.
راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و صدمات ناشی از سقوط در سالمندان»، در سال 2009 توسط کمیسیون استرالیا بر کیفیت ایمنی در مراقبت‌های بهداشتی‌درمانی تدوین شد. جمعیت هدف این راهنما، سالمندان بستری در بیمارستان و سایر افراد جوان‌تر که در معرض خطر سقوط هستند، بود. کاربران هدف راهنما، ارائه‌دهندگان حرفه‌ای مراقبت‌ها بودند. روش تدوین راهنما مبتنی بر شواهد بوده و جداول درجه‌بندی سطح شواهد و قدرت توصیه‌ها در راهنما بیان شده است. این راهنما در بخش‌ها مقدمه، مفاهیم مرتبط با راهنمای بالینی، راهکارهایی جهت پیشگیری از سقوط، راهکارهایی جهت مدیریت عوامل رایج خطرات سقوط، کاهش آسیب‌های ناشی از سقوط و پاسخ به سقوط ارائه شده است [33]. این راهنما، در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف، مشارکت ذی‌نفعان، گویایی ارائه و استقلال در ویرایش نمره خوب و در حیطه‌های دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین و قابلیت به‌کارگیری نمره قابل‌قبول کسب کرد.
راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و صدمات ناشی از سقوط»، در سال 2017 توسط انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو تدوین شد. جمعیت هدف راهنما بزرگسالان بالای 18 سال و کابران هدف ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی درمانی بودند. روش تدوین این راهنما به‌صورت مرور متون و بازنگری راهنما توسط متخصصین به‌صورت بین حرفه‌ای انجام شد. ازنظر ساختار و محتوای راهنما، ابتدا در مقدمه به بیان چگونگی استفاده از راهنما، چشم‌انداز و اهداف، اصول، فرضیات، کاربران هدف، جامعه هدف، مفاهیم مرتبط با راهنما، سطح شواهد و تضاد منافع پرداخته شد. سپس توصیه‌ها در سه بخش توصیه‌های بالینی، توصیه‌های آموزشی و توصیه‌های مربوط به سازمان بیان شدند. در پایان این راهنما، راهکارهایی برای اجرا، ارزشیابی و فرآیند به‌روزرسانی و بازنگری راهنما ذکر شده بود [34]. این راهنما به‌جز در حیطه استقلال در ویرایش که نمره قابل‌قبول کسب کرد، در بقیه حیطه‌ها نمره خوب دریافت کرد.
«رهنمودهای بالینی برای مدیریت بین حرفه‌ای پس از سقوط در محیط‌های مراقبتی بهداشتی استرالیای غربی» در سال 2018 برای کلیه بیمارانی که در بیمارستان سقوط می‌کنند، تدوین شد. کاربران هدف این راهنما پزشک، پرستار، کاردرمان، فیزیوتراپیست، داروساز و کمک پرستار بودند. در این راهنما به کلیه اقدامات جهت بررسی و مدیریت پس از سقوط پرداخته شده است [35]. این راهنما در حیطه گویایی ارائه نمره خوب، در حیطه‌های چشم‌انداز و هدف و مشارکت ذی‌نفعان نمره قابل‌قبول، در حیطه‌های قابلیت به‌کارگیری و استقلال در ویرایش نمره پایین و در حیطه دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین نمره بسیار پایین دریافت کرد. ازاین‌رو جهت استفاده در بالین، با اعمال تغییرات توصیه می‌شود.
بحث
محققان باید جهت تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی، از ابزارهای معتبر ارزیابی کیفیت راهنماها مانند ابزار اگری استفاده کنند تا پایه شواهد و روش‌شناختی راهنماها بهبود یابد و در بالین قابل اجرا و کاربرد باشند. کاربران هدف راهنماها نیز باید از راهنماها با کیفیت بالا استفاده کنند تا از فواید راهنماها بهره‌مند شوند. در مطالعه حاضر، باتوجه‌به میانگین‌های به‌دست‌آمده در حیطه‌های 6 گانه ابزار اگری، حیطه «گویایی ارائه» بیشترین نمره و حیطه «قابلیت به‌کارگیری» کمترین نمره را کسب کردند. این یافته‌ها مشابه مطالعات قبلی انجام‌شده درزمینه ارزیابی راهنماهای بالینی با استفاده از ابزار اگری می‌باشد که موضوعات مختلف بالینی را پوشش می‌دهند.
ماجوسوا و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در بیماران را ارزیابی کردند، بیشترین نمره حیطه «گویایی ارائه» و کمترین نمره حیطه «قابلیت به‌کارگیری» بود [38]. در مطالعه جرمی و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی مرتبط با آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت ارزیابی شد، حیطه «گویایی ارائه» بالاترین نمره (89/8 درصد) و حیطه «قابلیت به‌کارگیری» کمترین نمره (53/3 درصد) را به دست آورد [39]. در این مطالعات، راهنماهایی که تحت ارزیابی قرار گرفته بودند به‌علت دارا بودن توصیه‌های مشخص و بدون ابهام، بیان روشن گزینه‌های مختلف مراقبت و درمان و مشخص کردن توصیه‌های کلیدی در حیطه «گویایی ارائه» بالاترین امتیاز را کسب کردند. از طرفی به‌علت توجه کمتر به موانع، تسهیلات اجرا، ابزار و منابع احتمالی در به‌کارگیری توصیه‌ها و شاخص‌های کلیدی پایش و نظارت بر اجرا در راهنماهای تحت ارزیابی، حیطه «قابلیت به‌کارگیری» امتیاز کمتری را نسبت به سایر حیطه‌های دیگر کسب کرد.
در مطالعه عامر و همکاران که کیفیت راهنماهای بالینی برای مدیریت زنان باردار مبتلابه آنمی ارزیابی شد [40]. کمترین نمره، حیطه «قابلیت به‌کارگیری» بود، اما در حیطه «چشم‌انداز و هدف» بالاترین امتیاز را کسب کرد که نشان‌دهنده توجه بالا به اهدف، سؤالات بالینی و جامعه هدف راهنما می‌باشد. پیشگیری از سقوط و مدیریت آسیب‌های ناشی از آن در سالمندان بستری در بیمارستان حائز اهمیت است و ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی درمانی باید ترکیبی از قضاوت بالینی، شرایط سالمند و شواهد با کیفیت بالا را در نظر بگیرند. استفاده از یک چارچوب استاندارد برای تهیه راهنماهای بالینی، مانند اگری، یک روش منظم و همگن برای راهنماها ایجاد می‌کند و برای بهبود کیفیت راهنماهای بالینی و هماهنگی فرآیند تدوین آن‌ها، باید به نکات خاصی توجه شود.
برای افزایش کیفیت در حیطه «چشم‌انداز و هدف» لازم است اهداف راهنما، پرسش‌های بالینی و جمعیتی که راهنما به آن می‌پردازد، ازنظر گروه سنی، جنس و مشکل بالینی به‌طور واضح توصیف شوند. مهم‌ترین مسئله موردتوجه جهت افزایش کیفیت حیطه «مشارکت ذی‌نفعان»، مشارکت گروه‌های مرتبط در تدوین راهنما و اطلاعات مربوط به گروه تدوینگر، بیان نحوه بررسی و دستیابی به نظرات جمعیت هدف، توجه به جمعیت هدف و کاربران اصلی راهنما می‌باشد. حیطه «دقت و کیفیت روش‌شناختی تدوین» از مهم‌ترین حیطه‌های ابزار اگری است که در تصمیم‌گیری در ارتباط با محتوای یک راهنما نقش مهمی دارد. این حیطه قوی‌ترین شاخص کیفیت در بین حیطه‌ها محسوب می‌شود و نقش اصلی در تصمیم‌گیری شخصی در مورد محتوای راهنمای بالینی دارد.
بنابراین در زمان تدوین راهنما لازم است معیارهای مربوط به این حیطه مانند ذکر راهبرد جست‌وجوی شواهد مانند کلیدواژه‌ها، منابع و بازه زمانی جست‌وجو، معیارهای انتخاب شواهد، نقاط قوت و محدودیت شواهد، نحوه به‌روزرسانی، بررسی راهنما توسط خبرگانی خارج از گروه تدوین راهنما، ارتباط بین توصیه و شواهد حمایت‌کننده آن، فواید سلامتی و خطرات احتمالی ناشی از اجرای توصیه‌ها مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. باتوجه‌به منابع بالا در تدوین یک راهنما لازم است در بالین قابلیت اجرا داشته باشد و کاربرد آن به‌وسیله بیان تسهیلات و موانع اجرای آن مورد توجه قرار بگیرد، زیرا قابلیت اجرای راهنمای بالینی یک گام مهم جهت افزایش میزان استفاده از راهنما است [41].
ذکر ابزار به‌کارگیری توصیه‌ها، پیامدهای کاربرد، تسهیل‌کننده‌ها و موانع به‌کارگیری توصیه‌ها و معیارهای نظارتی در قابلیت به‌کارگیری راهنما تأثیر دارد. راهنماهایی که از لحاظ بالینی قابل اجرا نیستند و توصیه‌های آن‌ها استفاده نمی‌شوند سبب هدر رفتن منابع و زمان می‌شوند. در حیطه «استقلال در ویرایش»، دو معیار نهادهای تأمین بودجه یا منافع بالقوه رقابتی نویسندگان را در نظر می‌گیرند که می‌تواند بر محتوای راهنما تأثیرگذار باشد. برای تحقق معیارهای اگری، نام بدنه مالی و عدم تأثیر بدنه مالی بر محتوای راهنما باید ذکر شود.
در آخر باید توجه کرد که ارزیابی راهنماهای بالینی با ابزار اگری، دقت و کیفیت روش‌شناسی، شفافیت و کاربرد راهنما را در بالین مشخص می‌کند. باوجوداین، ارزیابی محتوای یک راهنمای بالینی صرفاً براساس نتایج ابزار اگری امکان‌پذیر نیست و قضاوت درمورد این موضوع براساس تفسیرهای شخصی و شواهد ارائه‌شده در راهنمای بالینی است.
محدودیت های پژوهش
روش جست‌وجو برای دستیابی به راهنماهای بالینی و سایر شواهد، دقیق و کامل بود. بااینحال ممکن است تعدادی از راهنماها و سایر شواهد و به‌روزرسانی آن‌ها از دست رفته باشد. همچنین، عدم تسلط به زبان‌ها (به‌جز زبان انگلیسی)، سبب حذف راهنماها به سایر زبان‌ها شد. عدم دسترسی به متن کامل برخی از راهنماها، منجر به حذف آن‌ها شد. عدم پاسخ‌دهی مشارکت‌کنندگان در زمان پیش‌بینی‌شده از دیگر محدودیت‌های مطالعه بود که محققین جهت مداومت و پیگیری برای دریافت پرسش‌نامه‌ها به‌صورت تلفنی، ایمیل و حضوری سعی کردند.
پیشنهادهای پژوهش
انجام مطالعات زیر در راستای نتایج این مطالعه پیشنهاد می‌شود:
تدوین و بومی‌سازی راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سایر گروه‌های سنی بستری در بیمارستان با ابزار اگری، ارزیابی کیفیت راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان مقیم سرای سالمندان با ابزار اگری، بررسی قابلیت کاربرد راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان، بررسی تأثیر اجرای راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط بر عملکرد کاربران هدف راهنماها و بررسی تسهیل‌کننده‌ها و موانع اجرای راهنماهای بالینی پیشگیری از سقوط.
نتیجه‌گیری نهائی
سه راهنمای بالینی «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط در سالمندان/کمسیون استرالیایی ایمنی و کیفیت در مراقبت سلامت 2009»، «بررسی سقوط و پیشگیری از سقوط در سالمندان/مؤسسه ملی سلامت و تعالی مراقبت 2013» و «پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017»، طبق نتایج این مطالعه شدیداً توصیه می‌شوند و دارای قابلیت بومی‌سازی در کشور ما و استفاده در بالین هستند [32-34]. بهترین راهنما، راهنمای بالینی (پیشگیری از سقوط و آسیب ناشی از سقوط/ انجمن پرستاران ثبت‌شده انتاریو 2017) بود که بالاترین امتیاز را در اکثر حوزه‌ها و ارزیابی کلی دریافت کرد [34]. همچنین کیفیت بالای این راهنماها تضمین می‌کند که توصیه‌های این راهنماها مرتبط، قابل‌اعتماد و قابل‌اجرا در بالین هستند. راهنمای بالینی«راهنماهای مدیریت چند رشته‌ای پس از سقوط برای مراکز مراقبت سلامت استرالیای غربی» نیز به شرط تغییرات قابلیت استفاده دارد. ازآنجایی‌که اولین هدف در یک مرکز درمانی، جلوگیری از آسیب به سالمند و به مخاطره انداختن ایمنی وی در راستای ارائه خدمات سلامت است و تیم درمان نقش اساسی در پیشگیری از حادثه سقوط در سالمندان بستری در بیمارستان ایفا می‌کنند، استفاده از راهنماهای بالینی فعلی در این مطالعه توصیه می‌شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری سالمندی است که پس از تصویب در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با کد اخلاق IR.MUI.RESEARCH.REC.1399.425 انجام شد.
حامی مالی
این مطالعه برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.
مشارکت نویسندگان
تحقیق و بررسی و ویراستاری و نهایی‌سازی: مهسا سلیمانی، مریم شیرازی؛ منابع، نگارش پیش‌نویس و بصری‌سازی: مهسا سلیمانی؛ نظارت و مدیریت پروژه: مریم شیرازی؛ مفهوم‌سازی، روش‌شناسی، اعتبارسنجی و تحلیل: همه نویسندگان.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
از مسئولین محترم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و متخصصانی که در این مطالعه همکاری کردند، تقدیر و تشکر می‌شود.
References
1.Rejeh N, Heravi-Karimooi M, Foroughan M. [The needs of hospitalized elderly patients: A qualitative study (Persian)]. Salmand. 2010; 5(1): 42-52. [Link]
2.Anpalahan M, Gibson SJ. Geriatric syndromes as predictors of adverse outcomes of hospitalization. Internal Medicine Journal. 2008; 38(1):16-23. [DOI:10.1111/j.1445-5994.2007.01398.x] [PMID]
3.Weaver SJ, Lubomksi LH, Wilson RF, Pfoh ER, Martinez KA, Dy SM. Promoting a culture of safety as a patient safety strategy: A systematic review. Annals of Internal Medicine. 2013; 158(5 Pt 2):369-74. [DOI:10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00002] [PMID]
4.Nurmi I, Lüthje P. Incidence and costs of falls and fall injuries among elderly in institutional care. Scandinavian Journal of Primary Health Care. 2002; 20(2):118-22. [DOI:10.1080/pri.20.2.118.122] [PMID]
5.Abreu C, Mendes A, Monteiro J, Santos FR. Falls in hospital settings: A longitudinal study. Revista Latino-Americana de Enfermagem. 2012; 20(3):597-603. [DOI:10.1590/s0104-11692012000300023] [PMID]
6.Dadgari A, Mirrezaee SM, Hojati H. [The incidence of fall and past history of falling in aged hospitalized patients (Persian)]. International Journal of Health Studies. 2019; 5(1):32-5. [Link]
7.Najafpour Z, Godarzi Z, Arab M, Yaseri M. Risk factors for falls in hospital in-patients: A prospective nested case control study. International Journal of Health Policy and Management. 2019; 8(5):300-6. [DOI:10.15171/ijhpm.2019.11] [PMID]
8.Morello RT, Barker AL, Watts JJ, Haines T, Zavarsek SS, Hill KD, et al. The extra resource burden of in-hospital falls: A cost of falls study. The Medical Journal of Australia. 2015; 203(9):367. [DOI:10.5694/mja15.00296] [PMID]
9.Steinbrook R. Guidance for guidelines. The New England Journal of Medicine. 2007; 356(4):331-3. [DOI:10.1056/NEJMp068282] [PMID]
10.Villadsen SF, Negussie D, GebreMariam A, Tilahun A, Friis H, Rasch V. Antenatal care strengthening for improved quality of care in Jimma,Ethiopia: An effectiveness study. BMC Public Health. 2015; 15:360. [DOI:10.1186/s12889-015-1708-3] [PMID]
11.Lo Vecchio A, Giannattasio A, Duggan C, De Masi S, Ortisi MT, Parola L, et al. Evaluation of the quality of guidelines for acute gastroenteritis in children with the AGREE instrument. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. 2011; 52(2):183-9. [DOI:10.1097/MPG.0b013e3181e233ac] [PMID]
12.Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, Burgers JS, Cluzeau F, Feder G, Fervers B, et al. AGREE II: Advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010; 182(18):E839-42 [DOI:10.1503/cmaj.090449] [PMID]
13.Dans AL, Dans LF. Appraising a tool for guideline appraisal (the AGREE II instrument). Journal of Clinical Epidemiology. 2010; 63(12):1281-2. [DOI:10.1016/j.jclinepi.2010.06.005] [PMID]
14.Grammatikopoulou MG, Theodoridis X, Gkiouras K, Stamouli EM, Mavrantoni ME, Dardavessis T, et al. AGREEing on guidelines for nutrition management of adult severe burn patients. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition. 2019; 43(4):490-6. [DOI:10.1002/jpen.1452] [PMID]
15.Melnyk BM, Fineout-Overholt E. Evidence-based practice in nursing & healthcare: A guide to best practice. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer Health; 2015. [Link]
16.Burgers JS, Fervers B, Haugh M, Brouwers M, Browman G, Philip T, Cluzeau FA. International assessment of the quality of clinical practice guidelines in oncology using the Appraisal of Guidelines and Research and Evaluation Instrument. Journal of Clinical Oncology. 2004; 22(10):2000-7. [DOI:10.1200/JCO.2004.06.157] [PMID]
17.Rashidian A, Yousefi-Nooraie R. Development of a Farsi translation of the AGREE instrument, and the effects of group discussion on improving the reliability of the scores. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2012; 18(3):676-81. [DOI:10.1111/j.1365-2753.2011.01649.x] [PMID]
18.The Guidelines International Network. Guideline adaptation: A resource toolkit. Pitlochry: The Guidelines International Network; 2009. [Link]
19.Canadian Institutes of Health Research (CIHR). Appraisal of guidelines for research and evaluation II: AGREE II instrument. Canadian Institutes of Health Research; 2017. [Link]
20.Gavriilidis P, Roberts KJ, Askari A, Sutcliffe RP, Huo TL, Liu PH, et al. Evaluation of the current guidelines for resection of hepatocellular carcinoma using the appraisal of guidelines for research and evaluation II instrument. Journal of Hepatology. 2017; 67(5):991-8. [DOI:10.1016/j.jhep.2017.06.028] [PMID]
21.Vlayen J, Aertgeerts B, Hannes K, Sermeus W, Ramaekers D. A systematic review of appraisal tools for clinical practice guidelines: Multiple similarities and one common deficit. International Journal for Quality In Health Care. 2005; 17(3):235-42. [DOI:10.1093/intqhc/mzi027] [PMID]
22.Ng JY, Azizudin AM. Rheumatoid arthritis and osteoarthritis clinical practice guidelines provide few complementary and alternative medicine therapy recommendations: A systematic review. Clinical Rheumatology. 2020; 39(10):2861-73. [DOI:10.1007/s10067-020-05054-y] [PMID]
23.Jiao XF, Li HL, Cheng L, Zhang C, Yang CS, Han J, et al. Methodological quality of clinical practice guidelines for genetic testing in children: A systematic assessment using the appraisal of guidelines for research and evaluation II instrument. Medicine. 2019; 98(52):e18521. [DOI:10.1097/MD.0000000000018521] [PMID]
24.Gillespie BM, Bull C, Walker R, Lin F, Roberts S, Chaboyer W. Quality appraisal of clinical guidelines for surgical site infection prevention: A systematic review. Plos One. 2018; 13(9):e0203354. [DOI:10.1371/journal.pone.0203354] [PMID]
25.Kord Z, Alimohammadi N, Jafari Mianaei S, Riazi A, Zarasvand B. Guideline for nursing care of children with Head Trauma (HT): Study Protocol for a sequential exploratory mixed-method study. Pediatric Health, Medicine and Therapeutics. 2020; 269-75. [DOI:10.2147/PHMT.S260720] [PMID]
26.Banitaba Sh. [Adaptation of the oral care clinical guideline for hospitalized elders (Persian)] [MA thesis]. Isfahan: Isfahan University of Medical Sciencis; 2021.
27.Moher D, Liberati A,Tetzlaff J, Altman DG, PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. PLoS Medicine. 2009; 6(7):e1000097. [DOI:10.1371/journal.pmed.1000097] [PMID]
28.AGREE Collaboration. Development and validation of an international appraisal instrument for assessing the quality of clinical practice guidelines: The AGREE project. Quality & Safety in Health Care. 2003; 12(1):18-23. [DOI:10.1136/qhc.12.1.18] [PMID]
29.Brosseau L, Rahman P, Toupin-April K, Poitras S, King J, De Angelis G, et al. A systematic critical appraisal for non-pharmacological management of osteoarthritis using the appraisal of guidelines research and evaluation II instrument. PLoS One. 2014; 9(1):e82986. [DOI: 10. 1371/journal. pone. 0082986] [PMID]
30.Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, Burgers JS, Cluzeau F, Feder G, et al. AGREE Next Steps Consortium. AGREE II: advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010; 182(18):E839-42. [PMID]
31.Birken SA, Ellis SD, Walker JS, DiMartino LD, Check DK, Gerstel AA, et al. Guidelines for the use of survivorship care plans: A systematic quality appraisal using the AGREE II instrument. Implementation Science. 2015; 10: 63. [DOI:10.1186/s13012-015-0254-9] [PMID]
32.National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Falls: Assessment and prevention of falls in older people. National Institute for Health and Care Excellence; 2013. [Link]
33.Australian Commission on Safety and Quality in Health Care. Preventing falls and harm from falls in older people: Best practice guidelines for Australian hospitals. Sydney: Australian Commission on Safety and Quality in Health Care; 2009. [Link]
34.Registered Nurses' Association of Ontario (RNAO). Preventing falls and reducing injury from falls. Toronto: Registered Nurses' Association of Ontario; 2017. [Link]
35.Western Australian Department of Health. WA Multidisciplinary Post Fall Management Guidelines 2018. Perth: Post Fall Working Group Western Australia; 2018. [Link]
36.Messina C, Bignotti B, Tagliafico A, Orlandi D, Corazza A, Sardanelli F, et al. A critical appraisal of the quality of adult musculoskeletal ultrasound guidelines using the AGREE II tool: An EuroAIM initiative. Insights Into Imaging. 2017; 8(5):491-7. [DOI:10.1007/s13244-017-0563-4] [PMID]
37.Hoffmann-Eßer W, Siering U, Neugebauer EAM, Brockhaus AC, McGauran N, Eikermann M. Guideline appraisal with AGREE II: Online survey of the potential influence of AGREE II items on overall assessment of guideline quality and recommendation for use. BMC Health Services Research. 2018; 18(1):143. [DOI:10.1186/s12913-018-2954-8] [PMID]
38.Majkusová K, Jarošová D, Zeleníková R, Kozáková R. Assessing the methodological quality of clinical guidelines for preventing falls of patients. Central European Journal of Nursing Midwifery. 2016; 7(4):549-57. [Link]
39.Ng JY, Liang L, Gagliardi AR. The quantity and quality of complementary and alternative medicine clinical practice guidelines on herbal medicines, acupuncture and spinal manipulation: Systematic review and assessment using AGREE II. BMC Complementary and Alternative Medicine. 2016; 16(1):425. [DOI:10.1186/s12906-016-1410-8] [PMID]
40.Amer YS, Sabr Y, ElGohary GM, Altaki AM, Khojah OT, El-Malky A, et al. Quality assessment of evidence-based clinical practice guidelines for the management of pregnant women with sickle cell disease using the AGREE II instrument: A systematic review. BMC Pregnancy and Childbirth. 2020; 20(1):595. [DOI: 10.1186/s12884-020-03241-y] [PMID]
2.Anpalahan M, Gibson SJ. Geriatric syndromes as predictors of adverse outcomes of hospitalization. Internal Medicine Journal. 2008; 38(1):16-23. [DOI:10.1111/j.1445-5994.2007.01398.x] [PMID]
3.Weaver SJ, Lubomksi LH, Wilson RF, Pfoh ER, Martinez KA, Dy SM. Promoting a culture of safety as a patient safety strategy: A systematic review. Annals of Internal Medicine. 2013; 158(5 Pt 2):369-74. [DOI:10.7326/0003-4819-158-5-201303051-00002] [PMID]
4.Nurmi I, Lüthje P. Incidence and costs of falls and fall injuries among elderly in institutional care. Scandinavian Journal of Primary Health Care. 2002; 20(2):118-22. [DOI:10.1080/pri.20.2.118.122] [PMID]
5.Abreu C, Mendes A, Monteiro J, Santos FR. Falls in hospital settings: A longitudinal study. Revista Latino-Americana de Enfermagem. 2012; 20(3):597-603. [DOI:10.1590/s0104-11692012000300023] [PMID]
6.Dadgari A, Mirrezaee SM, Hojati H. [The incidence of fall and past history of falling in aged hospitalized patients (Persian)]. International Journal of Health Studies. 2019; 5(1):32-5. [Link]
7.Najafpour Z, Godarzi Z, Arab M, Yaseri M. Risk factors for falls in hospital in-patients: A prospective nested case control study. International Journal of Health Policy and Management. 2019; 8(5):300-6. [DOI:10.15171/ijhpm.2019.11] [PMID]
8.Morello RT, Barker AL, Watts JJ, Haines T, Zavarsek SS, Hill KD, et al. The extra resource burden of in-hospital falls: A cost of falls study. The Medical Journal of Australia. 2015; 203(9):367. [DOI:10.5694/mja15.00296] [PMID]
9.Steinbrook R. Guidance for guidelines. The New England Journal of Medicine. 2007; 356(4):331-3. [DOI:10.1056/NEJMp068282] [PMID]
10.Villadsen SF, Negussie D, GebreMariam A, Tilahun A, Friis H, Rasch V. Antenatal care strengthening for improved quality of care in Jimma,Ethiopia: An effectiveness study. BMC Public Health. 2015; 15:360. [DOI:10.1186/s12889-015-1708-3] [PMID]
11.Lo Vecchio A, Giannattasio A, Duggan C, De Masi S, Ortisi MT, Parola L, et al. Evaluation of the quality of guidelines for acute gastroenteritis in children with the AGREE instrument. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. 2011; 52(2):183-9. [DOI:10.1097/MPG.0b013e3181e233ac] [PMID]
12.Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, Burgers JS, Cluzeau F, Feder G, Fervers B, et al. AGREE II: Advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010; 182(18):E839-42 [DOI:10.1503/cmaj.090449] [PMID]
13.Dans AL, Dans LF. Appraising a tool for guideline appraisal (the AGREE II instrument). Journal of Clinical Epidemiology. 2010; 63(12):1281-2. [DOI:10.1016/j.jclinepi.2010.06.005] [PMID]
14.Grammatikopoulou MG, Theodoridis X, Gkiouras K, Stamouli EM, Mavrantoni ME, Dardavessis T, et al. AGREEing on guidelines for nutrition management of adult severe burn patients. Journal of Parenteral and Enteral Nutrition. 2019; 43(4):490-6. [DOI:10.1002/jpen.1452] [PMID]
15.Melnyk BM, Fineout-Overholt E. Evidence-based practice in nursing & healthcare: A guide to best practice. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer Health; 2015. [Link]
16.Burgers JS, Fervers B, Haugh M, Brouwers M, Browman G, Philip T, Cluzeau FA. International assessment of the quality of clinical practice guidelines in oncology using the Appraisal of Guidelines and Research and Evaluation Instrument. Journal of Clinical Oncology. 2004; 22(10):2000-7. [DOI:10.1200/JCO.2004.06.157] [PMID]
17.Rashidian A, Yousefi-Nooraie R. Development of a Farsi translation of the AGREE instrument, and the effects of group discussion on improving the reliability of the scores. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2012; 18(3):676-81. [DOI:10.1111/j.1365-2753.2011.01649.x] [PMID]
18.The Guidelines International Network. Guideline adaptation: A resource toolkit. Pitlochry: The Guidelines International Network; 2009. [Link]
19.Canadian Institutes of Health Research (CIHR). Appraisal of guidelines for research and evaluation II: AGREE II instrument. Canadian Institutes of Health Research; 2017. [Link]
20.Gavriilidis P, Roberts KJ, Askari A, Sutcliffe RP, Huo TL, Liu PH, et al. Evaluation of the current guidelines for resection of hepatocellular carcinoma using the appraisal of guidelines for research and evaluation II instrument. Journal of Hepatology. 2017; 67(5):991-8. [DOI:10.1016/j.jhep.2017.06.028] [PMID]
21.Vlayen J, Aertgeerts B, Hannes K, Sermeus W, Ramaekers D. A systematic review of appraisal tools for clinical practice guidelines: Multiple similarities and one common deficit. International Journal for Quality In Health Care. 2005; 17(3):235-42. [DOI:10.1093/intqhc/mzi027] [PMID]
22.Ng JY, Azizudin AM. Rheumatoid arthritis and osteoarthritis clinical practice guidelines provide few complementary and alternative medicine therapy recommendations: A systematic review. Clinical Rheumatology. 2020; 39(10):2861-73. [DOI:10.1007/s10067-020-05054-y] [PMID]
23.Jiao XF, Li HL, Cheng L, Zhang C, Yang CS, Han J, et al. Methodological quality of clinical practice guidelines for genetic testing in children: A systematic assessment using the appraisal of guidelines for research and evaluation II instrument. Medicine. 2019; 98(52):e18521. [DOI:10.1097/MD.0000000000018521] [PMID]
24.Gillespie BM, Bull C, Walker R, Lin F, Roberts S, Chaboyer W. Quality appraisal of clinical guidelines for surgical site infection prevention: A systematic review. Plos One. 2018; 13(9):e0203354. [DOI:10.1371/journal.pone.0203354] [PMID]
25.Kord Z, Alimohammadi N, Jafari Mianaei S, Riazi A, Zarasvand B. Guideline for nursing care of children with Head Trauma (HT): Study Protocol for a sequential exploratory mixed-method study. Pediatric Health, Medicine and Therapeutics. 2020; 269-75. [DOI:10.2147/PHMT.S260720] [PMID]
26.Banitaba Sh. [Adaptation of the oral care clinical guideline for hospitalized elders (Persian)] [MA thesis]. Isfahan: Isfahan University of Medical Sciencis; 2021.
27.Moher D, Liberati A,Tetzlaff J, Altman DG, PRISMA Group. Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. PLoS Medicine. 2009; 6(7):e1000097. [DOI:10.1371/journal.pmed.1000097] [PMID]
28.AGREE Collaboration. Development and validation of an international appraisal instrument for assessing the quality of clinical practice guidelines: The AGREE project. Quality & Safety in Health Care. 2003; 12(1):18-23. [DOI:10.1136/qhc.12.1.18] [PMID]
29.Brosseau L, Rahman P, Toupin-April K, Poitras S, King J, De Angelis G, et al. A systematic critical appraisal for non-pharmacological management of osteoarthritis using the appraisal of guidelines research and evaluation II instrument. PLoS One. 2014; 9(1):e82986. [DOI: 10. 1371/journal. pone. 0082986] [PMID]
30.Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, Burgers JS, Cluzeau F, Feder G, et al. AGREE Next Steps Consortium. AGREE II: advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010; 182(18):E839-42. [PMID]
31.Birken SA, Ellis SD, Walker JS, DiMartino LD, Check DK, Gerstel AA, et al. Guidelines for the use of survivorship care plans: A systematic quality appraisal using the AGREE II instrument. Implementation Science. 2015; 10: 63. [DOI:10.1186/s13012-015-0254-9] [PMID]
32.National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Falls: Assessment and prevention of falls in older people. National Institute for Health and Care Excellence; 2013. [Link]
33.Australian Commission on Safety and Quality in Health Care. Preventing falls and harm from falls in older people: Best practice guidelines for Australian hospitals. Sydney: Australian Commission on Safety and Quality in Health Care; 2009. [Link]
34.Registered Nurses' Association of Ontario (RNAO). Preventing falls and reducing injury from falls. Toronto: Registered Nurses' Association of Ontario; 2017. [Link]
35.Western Australian Department of Health. WA Multidisciplinary Post Fall Management Guidelines 2018. Perth: Post Fall Working Group Western Australia; 2018. [Link]
36.Messina C, Bignotti B, Tagliafico A, Orlandi D, Corazza A, Sardanelli F, et al. A critical appraisal of the quality of adult musculoskeletal ultrasound guidelines using the AGREE II tool: An EuroAIM initiative. Insights Into Imaging. 2017; 8(5):491-7. [DOI:10.1007/s13244-017-0563-4] [PMID]
37.Hoffmann-Eßer W, Siering U, Neugebauer EAM, Brockhaus AC, McGauran N, Eikermann M. Guideline appraisal with AGREE II: Online survey of the potential influence of AGREE II items on overall assessment of guideline quality and recommendation for use. BMC Health Services Research. 2018; 18(1):143. [DOI:10.1186/s12913-018-2954-8] [PMID]
38.Majkusová K, Jarošová D, Zeleníková R, Kozáková R. Assessing the methodological quality of clinical guidelines for preventing falls of patients. Central European Journal of Nursing Midwifery. 2016; 7(4):549-57. [Link]
39.Ng JY, Liang L, Gagliardi AR. The quantity and quality of complementary and alternative medicine clinical practice guidelines on herbal medicines, acupuncture and spinal manipulation: Systematic review and assessment using AGREE II. BMC Complementary and Alternative Medicine. 2016; 16(1):425. [DOI:10.1186/s12906-016-1410-8] [PMID]
40.Amer YS, Sabr Y, ElGohary GM, Altaki AM, Khojah OT, El-Malky A, et al. Quality assessment of evidence-based clinical practice guidelines for the management of pregnant women with sickle cell disease using the AGREE II instrument: A systematic review. BMC Pregnancy and Childbirth. 2020; 20(1):595. [DOI: 10.1186/s12884-020-03241-y] [PMID]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
طب سالمندی
دریافت: 1401/7/2 | پذیرش: 1402/11/25 | انتشار: 1402/10/11
دریافت: 1401/7/2 | پذیرش: 1402/11/25 | انتشار: 1402/10/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار نشریه سالمند: مجله سالمندی ایران تحت مجوز Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
