مریم موسوی نسب، مریم روانی پور، شهناز پولادی، نیلوفر معتمد، مریم برکت،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۵ )
چکیده
اهداف: افزایش مشکلات دوران سالمندی به‌همراه اختلالات قلبی-عروقی، توانمندی سالمندان را در مدیریت زندگی فردی برای بهره‌مندی از حمایت‌های اجتماعی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیماری‌های قلبی-عروقی بار اقتصادی و اجتماعی و روحی-روانی را به‌صورت هزینه‌های مستقیم بهداشتی و هزینه‌های غیرمستقیم دربردارد که از توانمندی و کیفیت زندگی افراد می‌کاهد. در این راستا طراحی ابزاری روا و پایا برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی حائز اهمیت است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، طراحی و روان‌سنجی پرسش‌نامه طی چهار مرحله مطابق روش والتز انجام شد: ۱. تعریف مفهوم توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی با مروری بر کتب و مقالات؛ ۲. طراحی گویه‌های پرسش‌نامه با استفاده از منابع موجود در ایران و دیگر کشورها؛ ۳. روان‌سنجی، اعتبار محتوا و اعتبار صوری پرسش‌نامه توسط ۱۰ نفر از متخصصان دانشگاه؛ ۴. بررسی همسانی درونی پرسش‌نامه با تعیین ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ثبات با استفاده از آزمون مجدد و با فاصله زمانی یک هفته.
یافته‌ها: با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده از مطالعه مقاله‌ها و کتاب‌ها و نظریه‌های توانمندسازی خودمدیریتی روانی‌پور و همکاران، توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی در محورهای خودآگاهی از تغییرات، عملکرد نقش، سازگاری، استقلال، رضایت پنداشت‌شده، حس کنترل و خودمدیریتی بود. نسخه ابتدایی پرسش‌نامه با ۳۵ گویه طی مرحله اول و دوم مطالعه تهیه شد. در مرحله سوم و چهارم مطالعه طی مراحل روان‌سنجی و روایی و پایایی ۴ گویه حذف شد. سپس نسخه نهایی پرسش‌نامه با ۳۱ گویه و شاخص روایی محتوایی ۰/۹۴ و نسبت روایی محتوایی ۰/۹۶ تعیین شد. برای تعیین پایایی درونی پرسش‌نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن ۰/۹۰ به‌دست آمد. همچنین برای تعیین پایایی بیرونی پرسش‌نامه از روش بازآزمایی استفاده شده که در دو مرحله به فاصله یک هفته تکمیل شد. نتایج نشان داد که از ضریب همبستگی مطلوب (۰/۸۳=R) برخوردار است.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد پرسش‌نامه تدوین‌شده با ۳۱ گویه، ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوبی برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی دارد. علاوه‌براین مراقبان امور سلامت می‌توانند این پرسش‌نامه را در سیستم‌های مراقبتی و بهداشتی کشور به‌کار گیرند. همچنین پرسش‌نامه ذکرشده برای تعیین اثر مداخلات در زمینه توانمندی سالمندان در دریافت حمایت اجتماعی در تحقیقات کارآزمایی بالینی مناسب است. در پژوهش‌های بعدی پیشنهاد می‌شود انواع دیگر روایی مانند روایی سازه برای تعیین ابعاد توانمندی اندازه‌گیری شود.
علی شرقی، فرزانه صالحی کوسالاری،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده
اهداف پدیده سالمندی جمعیت در جهان و ایران با توجه به آمار مستند، موضوعی انکارناپذیر است. از نیازهای مهم سالمندان پاسخ‌گویی به دو مشکل ضعف ادراک و انزوای اجتماعی است. ازاین‌رو ضروری است که محیط مناسب و بهتری برای زندگی آن‌ها فراهم شود تا افسردگی‌های ناشی از تنهایی کاهش یابد. هدف پژوهش حاضر بررسی اهمیت دو عامل ادراکی و اجتماعی و رابطه میان این دو متغیر با توجه به ویژگی‌های شفابخشی محوطه خارجی اقامتگاه سالمندان است.
مواد و روش ها پژوهش حاضر طی روندی پیمایشی، با بررسی ۱۴۸ سالمند (۷۵ مرد و ۷۳ زن) مقیم در ۹ اقامتگاه سالمندان تهران و ارائه پرسش‌نامه محقق ساخت (آلفای کرونباخ معادل ۰/۹۰۴) به بررسی رابطه عوامل ادراکی (روانی و عاطفی) و اجتماعی پرداخته است.
یافته ها روابط متغیرهای پژوهش با اطلاعات جمعیت‌شناختی شرکت‌کنندگان تحلیل شد. میانگین سنی سالمندان شرکت‌کننده در پژوهش برابر ۸۳ سال و انحراف معیار آن برابر ۰/۵۸ به دست آمد. تحلیل‌ها توسط آمار توصیفی و استنباطی (همبستگی پیرسون با ضریب اطمینان ۰/۹۹ و سطح معنی‌داری P≤۰/۰۵ و تحلیل واریانس LSD فیشر) در محیط نرم‌افزار SPSS۲۲ صورت پذیرفت. یافته‌ها بیانگر رابطه بین عوامل ادراکی‌روانی (P=۰/۰۰۱) و اجتماعی‌فرهنگی (P=۰/۰۰۱) با عامل ادراکی‌عاطفی و رابطه بین عوامل ادراکی‌عاطفی (P=۰/۰۰۱) و اجتماعی‌فرهنگی (P=۰/۰۰۳) با عامل ادراکی‌روانی است. همچنین یافته‌ها نشان‌دهنده وجود روابط معنی‌دار در مشخصات جمعیت‌شناختی سن، مدت اقامت در مرکز، وضعیت تأهل و علت رجوع به مرکز، در گروه‌های سالمندان با یکدیگر بود.
نتیجه گیری بر اساس یافته‌ها چنانچه عوامل ادراکی (عاطفی و روانی) شفابخش محیط سالمندان دچار تغییر شود، روابط اجتماعی و فرهنگی او می‌تواند مستقیم تحت تأثیر قرار گیرد. باتوجه به مشخصات جمعیت‌شناختی نیز می‌توان نتیجه گرفت برخی عوامل به دلیل برخی ویژگی‌های افراد، تحت تأثیر قرار می‌گیرند. می‌توان این مشخصات را در معماری لحاظ کرد و زمینه‌های رشد کیفیت زندگی سالمندان را فراهم آورد.
جهانگیر کرمی، آسیه مرادی، پیمان حاتمیان،
دوره ۱۲، شماره ۳ - ( ۹-۱۳۹۶ )
چکیده
اهداف با توجه به اهمیت موضوع رضایت شغلی در بین میانسالان و سالمندان، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه تاب‌آوری، خودکارآمدی و حمایت اجتماعی با رضایت شغلی در بین میانسالان و سالمندان شاغل شهر کرمانشاه انجام شد.
مواد و روش ها جامعه آماری پژوهش شامل تمامی میانسالان و سالمندان شاغل شهر کرمانشاه در سال ۱۳۹۵ بود که نمونه‌ای به حجم ۲۴۰ نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس از بین آن‌ها انتخاب شد؛ شامل۱۶۰ نفر مرد و ۸۰ نفر زن در دامنه سنی بین ۵۰ تا ۷۵ سال. میانگین سنی آن‌ها نیز ۱/۹۳±۶۶/۸۷ بود. برای گردآوری داده‌های پژوهش از پرسش‌نامه‌های باورهای خودکارآمدی عمومی (GSE-۱۰)، پرسش‌نامه کونورو دیویدسون (CD-RIS)، پرسش‌نامه رضایت شغلی اسپکتور (JSS) و پرسش‌نامه مقیاس ادراک حمایت اجتماعی چندبعدی استفاده شد.
یافته ها تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون انجام شد. نتایج نشان داد بین خودکارآمدی و تاب‌آوری با رضایت شغلی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین بین حمایت اجتماعی با رضایت شغلی میانسالان و سالمندان شاغل نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
نتیجه گیری با توجه به یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت که خودکارآمدی، تاب‌آوری و حمایت اجتماعی به عنوان متغیرهای پیش‌بین توان پیش‌بینی رضایت شغلی میانسالان و سالمندان شاغل را دارند.
پیمان حاتمیان، مجتبی احمدی فارسانی، جهانگیر کرمی، پرستو حاتمیان،
دوره ۱۳، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف بررسی منابع مرتبط با رضایت شغلی می‌تواند سبب پیشرفت فردی و شغلی میانسالان و سالمندان شاغل شود و موفقیت بیشتر آن‌ها را در آینده پیش‌بینی کند. در پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی رضایت شغلی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و توانمندسازی روان‌شناختی در بین میانسالان و سالمندان شاغل انجام شد.
مواد و روش ها به منظور انجام این مطالعه از بین تمام میانسالان و سالمندان شاغل شهر کرمانشاه، نمونه‌ای با حجم ۲۴۰ نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. داده‌ها از طریق مقیاس پنج عامل بزرگ شخصیت نئو، پرسش‌نامه توانمندسازی روان‌شناختی و پرسش‌نامه رضایت شغلی جمع‌آوری شد.
یافته ها برای تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری همبستگی پیرسون و روش تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی، مسئولیت‌پذیری و انعطاف‌پذیری به ترتیب با ضریب همبستگی ۰/۴۲، ۰/۳۴ و ۰/۰۷ با رضایت شغلی رابطه مثبت دارند. همچنین بین توانمندسازی و رضایت شغلی با ضریب همبستگی ۰/۴۳ رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، اما بین روان‌نژندی و دلپذیر بودن با رضایت شغلی رابطه معنادار یافت نشد.
نتیجه گیری با توجه به یافته‌های این مطالعه می‌توان نتیجه گرفت ویژگی‌های شخصیتی و توانمندسازی روان‌شناختی، توان پیش‌بینی رضایت شغلی میانسالان و سالمندان را دارند.
نیلوفر کاظمی، حمیرا سجادی، گیتی بهرامی،
دوره ۱۳، شماره ۵ - ( ۱-۱۳۹۸ )
چکیده
اهداف با توجه به افزایش جمعیت سالمند در جوامع متفاوت، توجه به نیازهای اولیه و سلامت جسمی، ذهنی و کیفیت زندگی آن‌ها موضوع حائز اهمیتی است. این مطالعه به منظور دستیابی به دید جامعی از کیفیت زندگی سالمندان ایرانی و عوامل مرتبط با آن طراحی شده است.
مواد و روش ها این مطالعه از نوع مروری و جست‌وجوی نظام‌مند است. در آبان سال ۱۳۹۵ مرور مقالات فارسی و انگلیسی در پایگاه‌های پابمد، وب آو ساینس، بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، نورمگز و بانک مقالات پژوهشی بهداشت روان کشور(IranPsych) با کلیدواژه‌های elderly, adults, aged, Quality of Life, life quality, QOL, Iran, older و کیفیت زندگی، سالمند، سالخورده، بازنشسته، پیر و مسن انجام شد و با توجه به معیارهای ورود و خروج، مقالات مرتبط در بازه زمانی از ابتدا تا خرداد ۱۳۹۵ وارد این پژوهش شدند.
یافته ها با جست‌وجوی نظام‌مند و غربالگری عنوان، ۷۰ مقاله در حوزه‌های مختلف کیفیت زندگی سالمندان وارد مطالعه شد. این حوزه‌ها شامل مداخلات در کیفیت زندگی سالمندان (۱۱ مقاله) ، عوامل جمعیت‌شناختی مرتبط با کیفیت زندگی سالمندان (۲۱ مقاله)، کیفیت زندگی سالمندان بیمار (۷ مقاله)، توصیف وضعیت کیفیت زندگی سالمندان ایرانی (۱۴ مقاله)، رابطه ورزش و کیفیت زندگی سالمندان (۱۰ مقاله) و تأثیر حمایت اجتماعی بر کیفیت زندگی سالمندان (۷ مقاله) بود. نتایج حاصل از مرور اطلاعات نشان داد ۷ درصد کیفیت زندگی بالا و ۴۲ درصد پایین و ۵۰ درصد کیفیت زندگی متوسط دارند. کیفیت زندگی سالمندان ایرانی تحت تأثیر حمایت اجتماعی، عوامل اقتصادی، طبقه اجتماعی، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، وضعیت سلامت جسمی، محل زندگی و مداخلات آموزشی، ورزشی و تغذیه‌ای است.
نتیجه گیری با استفاده از نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت مداخلات آموزشی، تغذیه‌ای و ورزشی، تأهل، تحصیلات بالا، زندگی در منزل، جهت‌گیری مذهبی درونی، مشارکت اجتماعی، حمایت اجتماعی، سلامت جسمی و وضعیت خوب اقتصادی‌اجتماعی و اشتغال مناسب باعث افزایش کیفیت زندگی سالمندان خواهد شد.
زینت ابراهیمی، محمد‌رضا اسماعیل‌زاده قندهاری، کورش ویسی،
دوره ۱۴، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
اهداف کیفیت زندگی شاخص مهمی در ارزیابی سلامت محسوب می‌شود که بهبود آن بیانگر حفظ و افزایش سلامت جسم و روان سالمندان است. هدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر مداخله ورزشی مبتنی بر برنامه‌های بین‌نسلی بر کیفیت‌زندگی سالمندان بود.
مواد و روش ها این تحقیق از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون بود. نمونه تحقیق شامل۱۵۰ سالمند با میانگین سنی ۴/۵۰±۷۱/۷۸ سال و ۱۰۰ دانشجو با میانگین سنی ۲/۶۲±۲۱/۸۶ سال ساکن شهر مشهد در سال ۱۳۹۶ بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. شرکت‌کنندگان به صورت تصادفی در سه گروه شامل دو گروه آزمایش ـ که به مدت هشت هفته در دو نوع برنامه بین‌نسلی شرکت کردند ـ و یک گروه کنترل تقسیم شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌های متغیرهای جمعیت‌شناختی، وضعیت‌اقتصادی‌اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان جمع‌آوری و توسط تحلیل واریانس دوطرفه و آنووا در نسخه ۲۵ نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها در بررسی تأثیر تعاملی دو متغیر طبقه‌ای، هیچ اثر معنی‌داری بین سطوح گروه‌ها و متغیرهای جمعیت‌شناختی مشاهده نشد (P>۰/۰۵). اما در بررسی اثر مستقل، متغیر وضعیت اقتصادی تأثیر معنی‌داری بر کیفیت‌زندگی داشت (۰/۰۵≥P). همچنین نتایج تحلیل واریانس در ارزیابی وجود اختلاف بین نمره‌های ابعاد کیفیت زندگی در سه گروه، نشان‌دهنده اختلاف معنی‌دار آماری بود (۰/۰۱≥P). همچنین سطح کیفیت سالمندان پس از برنامه بین‌نسلی با فعالیت ورزشی (۱۷/۸۷±۸۱/۵۶) و بدون فعالیت ورزشی (۱۸/۵۹±۷۵/۲۸) به طور معنی‌داری نسبت به پیش‌آزمون و گروه کنترل (۳/۲۱±۴۲/۲۸) افزایش یافت (۰/۰۱>P).
نتیجه گیری برنامه‌های بین‌نسلی با تقویت ابعاد کیفیت زندگی می‌توانند تأثیرات مفیدی بر زندگی سالمندان داشته باشند.
سمیه کوچک زاده، حسن حیدری، وحید یزدی فیض آبادی، علیرضا شکیبایی،
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
اهداف: سالمندی جمعیت در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را در میان سیاست‌گذاران حوزه‌های مختلف ایجاد کرده است. این در حالی است که برخی از نظریه‌های اقتصادی، تحولات ساختار سنی و سالمندی جمعیت را یکی از مسائل مهم و اثرگذار بر نابرابری درآمد جوامع می‌دانند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر سالمندی جمعیت بر نابرابری درآمد ایران است.
مواد و روش ها: این پژوهش در سال ۱۳۹۹ به روش کتابخانه‌ای و تحلیل ثانویه و با استفاده از داده‌های مرکز آمار ایران و داده‌های بانک جهانی (مربوط به ایران)، برای دوره زمانی ۱۳۹۷- ۱۳۴۹ انجام شد. ابتدا الگویی برای نابرابری درآمد ارائه و متغیرهای جمعیتی در آن لحاظ شد. سپس ضرایب آن با استفاده از الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) و با استفاده از نرم‌افزار Eviews ۱۰ برآورد شد. همچنین به منظور بررسی سرعت تعدیل مدل کوتاه‌مدت به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا (Ecm) برآورد شد.
یافته ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد افزایش جمعیت سالمند در بلندمدت منجر به افزایش نابرابری درآمد می‌شود، به طوری که یک درصد افزایش در شاخص سالمندی (نسبت جمعیت بـالای ۶۵ سال به جمعیت زیـر ۱۵ سـال) در سطح معناداری ۹۵ درصد منجر به ۰/۱۴ درصد افزایش در ضریب جینی می‌شود. همچنین در بلندمدت رشد متغیرهای آموزش، آزاد‌سازی تجاری و مجذور تولید ناخالص داخلی سرانه اثر منفی و معنادار و رشد متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی اثر مثبت و معنادار بر نابرابری درآمد دارند. ضریب تصحیح خطا نیز ۴۴/۸ درصد به دست آمد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج به‌دست آمده سالمندی جمعیت که حاصل برآیند کاهش نرخ رشد زاد و ولد و افزایش احتمال بقا است، افزایش نابرابری درآمد را در پی خواهد داشت؛ بنابراین سیاست‌گذاران بایستی در کنار برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات سوء سالمندی با سرمایه‌گذاری در آموزش و گسترش روابط تجاری با سایر کشورها و همچنین تثبیت شرایط اقتصادی و کنترل تورم موجبات کاهش نابرابری درآمد را فراهم آورند.
فائزه بهادر، سعاد محفوظ پور، ایروان مسعودی اصل، شقایق وحدت،
دوره ۱۶، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
اهداف حرکت جهانی از بیماری‌های واگیردار به سمت بیماری‌های مزمن، مشکلی جهانی است که به کاهش کیفیت زندگی و افزایش نیاز فراوان به خدماتی چون خدمات توان‌بخشی و خدمات مرتبط با ناتوانی افراد منجر خواهد شد. یک بحث مهم در ارتباط با سالمندی، مراقبت‌های پیشگیرانه و نحوه مدیریت آن در دنیا است. این مطالعه به شکل مرور نظام‌مند، اقدام به اجرای یک مطالعه تطبیقی پیرامون مدیریت ارائه مراقبت‌های پیشگیرانه سلامت سالمندان در دنیا کرده است.
مواد و روش ها این مطالعه مروری به روش تطبیقی در سال ۱۳۹۹، به منظور الگوبرداری از سیاست‌ها و برنامه‌های موجود مراقبت‌های سالمندان کشورهای مورد مطالعه انجام پذیرفت. برای جمع‌آوری داده‌ها از پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی و بین‌المللی و موتور جست‌وجوی علمی گوگل اسکالر استفاده شد. در‌نهایت دویست مقاله مناسب شناسایی، دسته‌بندی و سیستم مدیریتی آن‌ها ارزیابی و مقایسه شد. یافته ها در مطالعه حاضر ۵۰ درصد کشورهای مورد بررسی، پوشش بیمه‌ای مختص سالمندان داشتند. در۶۴ درصد کشورها، مدیریت و سازماندهی ارائه خدمات پیشگیرانه سلامت در سطح ملی، ۷,۵ درصد محلی، ۲۱.۴ درصد ایالتی فدرال و ۷.۱ درصد به صورت ملی محلی بود. نحوه تأمین مالی ارائه خدمات سالمندان در ۵۰ درصد کشورها از طریق مالیات، ۱۴.۲ درصد حق بیمه، ۷.۱ درصد نظام سلامت ملی، ۷.۱ صندوق ذخیره فردی و مابقی کشورها از طریق پرداخت دولت فدرال، بیمه سلامت و... تأمین می‌شد. در۵۰ درصد کشورها، عرضه‌کننده خدمات سطح اول، بخش دولتی، ۲۸.۵ درصد بخش خصوصی و مابقی کشورها، شهرداری‌ها، دولت‌ها و... بودند.
نتیجه گیری ایجاد تشکیلات هماهنگ برای برنامه‌ریزی و هدایت فعالیت‌های مرتبط با سالمندان به عنوان اقدامی استراتژیک می‌تواند راهکاری جهت بهبود خدمات حمایتی از سالمندان شود.
فائزه بهادر، سعاد محفوظ پور، ایروان مسعودی اصل، شقایق وحدت،
دوره ۱۷، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
اهداف: جامعه ما که به سمت سالمندی گام نهاده و از نظر مراقبت‌های بهداشتی با مسائل گوناگونی مواجه است. یک بحث مهم در ارتباط با ارتقای سلامت سالمندان، مراقبت‌های پیشگیرانه و نحوه مدیریت آن در دنیا است. از آنجا که سیستم مراقبت‌های بهداشتی تغییرات مناسب در ساختار و روند ارائه خدمات به بیماران ایجاد میکند، مطالعه حاضر با هدف شناسایی مهم‌ترین ابعاد ارائه خدمات پیشگیرانه نوع اول سلامت در سالمندان ایران انجام شد.
مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی‌پیمایشی متغیرهای مورد نظر با استفاده از پرسش‌نامه سنجش و در حقیقت روابط علّی بین متغیرها مشخص شد. ابتدا شرایط ارائه خدمات پیشگیرانه نوع اول سلامت در سالمندان کشورهای منتخب دنیا و ایران توصیف و مطالعه تطبیقی انجام شد. سپس اطلاعات، دیدگاه‌ها و نظرات ۱۲ خبره مدیریت، درباره متغیرهای استخراج‌شده از مرور ادبیات با استفاده از تکنیک دلفی در ۳ مرحله جمع‌آوری و پس از اجماع نظر خبرگان، پرسش‌نامه ساختارمند طراحی شد. جهت تأیید نهایی متغیرها و مؤلفه‌های اصلی روایی صوری و محتوای پرسش‌نامه و به منظور سنجش پایایی پرسش‌نامه ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و پرسش‌نامه در جامعه آماری شامل ۱۷۶ خبره توزیع و تکمیل شد. به منظور محاسبه میزان تأثیر مؤلفه‌ها بر متغیر اصلی، روش معادلات ساختاری به کار برده شد.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد که این مدل ۶ بُعد (برنامه‌ریزی، سازماندهی، تأمین منابع، نظارت، رهبری و خدمات پیشگیرانه) دارد. بار عاملی و آماره تی هریک از ابعاد برنامه‌ریزی (۰/۶۸ و ۵/۲۲)، سازماندهی (۰/۵۶ و ۴/۵۴)، تأمین منابع (۰/۷۶ و ۲/۷۲)، نظارت (۰/۷۵ و ۳/۲۹)، رهبری (۰/۶۸ و ۴/۹۲) و خدمات پیشگیرانه (۰/۷۱ و ۳/۴۴) بر مدیریت ارائه خدمات پیشگیرانه نوع اول سلامت در سالمندان محاسبه شد. در بُعد برنامه‌ریزی ۸ شاخص، در بُعد سازماندهی ۶ شاخص، در بُعد تأمین منابع ۷ شاخص، در بُعد نظارت ۷ شاخص، در بُعد رهبری ۳ شاخص و در بُعد خدمات پیشگیرانه ۶ شاخص شناسایی و تأیید شدند.
نتیجه گیری: ابعاد شناسایی‌شده به ترتیب، بیشترین میزان تأثیر بر مدیریت ارائه خدمات پیشگیرانه نوع اول سلامت در سالمندان، عبارت‌اند از: برنامه‌ریزی، خدمات پیشگیرانه، نظارت، سازماندهی، تأمین منابع و رهبری که با ایجاد زیرساخت‌ها، اقدامات علمی و عملی، ارتقای فرهنگ سلامت و جدی بودن نظام سلامت در به‌کار‌گیری ظرفیت‌ها و امکانات موجود، موجب افزایش کیفیت زندگی سالمندان، کاهش هزینه‌های سلامت و کاهش بار بیماری‌ها در سطح جامعه می‌شود.
فائزه جغتایی، سید حسین محققی کمال، مهدی باسخا، سلیمه گوهری نژاد، نادیا صنیعی، حسن رفیعی، احمد دلبری،
دوره ۱۹، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۴۰۳ )
چکیده
اهداف بیش از ۲ دهه است که جهان با پدیده سالمندی جمعیت مواجه شده است. افزایش نسبت جمعیت سالمندان، سیاست‌گذاری‌ها جهت ارتقای به‌زیستن و رفاه این گروه سنی را ناگزیر میکند. از‌آنجایی‌که اجماع کافی در حوزه نظری نسبت به مفهوم به‌زیستن وجود ندارد، این مطالعه به بررسی ابعاد و مؤلفه‌های به‌زیستن سالمندان در مطالعات منتشر‌شده این حوزه می‌پردازد.
مواد و روش ها مطالعه پیش‌رو به روش مرور حیطه‌ای و براساس پروتکل ۶ مرحله‌ای آرکسی و اومالی انجام شده است. بدین منظور کلیه مقالات انگلیسی و فارسی منتشر‌شده از سال ۲۰۰۰ میلادی و ۱۳۸۰ خورشیدی که به‌زیستن سالمندان را بررسی کرده‌اند، با استفاده از کلیدواژه‌های منتخب جست‌وجو شده و مطابق با فرایند مرور حیطه‌ای، از بین یافته‌های اولیه، ۲۵ مطالعه در‌نهایت انتخاب و بررسی شدند.
یافته ها در مطالعات به‌زیستن سالمندان، گاه رویکرد ذهنی، گاه رویکرد عینی و در مواردی رویکردی با استفاده توأمان از ابعاد عینی و ذهنی استفاده شده که براساس یافته‌های این پژوهش، رویکرد اخیر بیشتر مورد استفاده گرفته است. بیشترین ابعاد مورد‌اشاره به ترتیب فراوانی بیانگرها وضعیت سلامت، به‌زیستن ذهنی، وضعیت اجتماعی، تعامل با محیط، وضعیت اقتصادی و منابع در دسترس و توانمندی‌ها بودند. بیانگرها و مؤلفه‌های به‌زیستن این مطالعات در مدلی به تفکیک سطوح فردی، خانوادگی، اجتماعی محلی و جامعه ارائه شده است
نتیجه گیری سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای به‌زیستن سالمندان، نیازمند توجه توأمان به ابعاد عینی و ذهنی و در نظر گرفتن مؤلفه‌ها و بیانگرهای متفاوتی براساس زمینه و بستر جامعه مورد‌مطالعه است.
