اهداف امروزه با افزایش تعداد سالمندان، توجه به مشکلات ایشان در جامعه، ابعاد تازه و گسترده‌ای پیدا کرده است. بنا به آمار، یکی از مهم‌ترین مشکلات روان‌شناختی این قشر، افسردگی است. در این راستا این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تفریح درمانی بر میزان افسردگی در سالمندان انجام پذیرفت.
مواد و روش ها پژوهش حاضر یک تحقیق نیمه‌تجربی است. جامعه پژوهش شامل کلیه‌‌ی سالمندان بالای ۶۰ سال واجد شرایط معیار ورود و مراجعه‌کننده به مرکز مراقبت روزانه‌ی یاس شهر تهران بود (۰۰۲n=). ۶۴ نفر بر اساس حجم نمونه‌ی محاسبه شده به صورت تصادفی (به کمک جدول اعداد تصادفی) انتخاب شدند و با استفاده از گزینش تصادفی (شیر-خط) در دو گروه آزمون (۳۲ نفر) و شاهد (۳۲ نفر) قرار گرفتند؛ دو نفر از گروه شاهد به علت عدم مراجعه، حذف شدند. مداخله، شامل۱۰جلسه تفریح درمانی در طول۱۰هفته برای گروه آزمون بود. افسردگی قبل و بعد از مداخله و همچنین دو هفته بعد از مداخله در هر دو گروه اندازه‌گیری شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌های GDS (آلفا: ۹/۰)، AMT (آلفا: ۹۹/۰) و Barthel (آلفا: ۹۳/۰) بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۸ استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک آزمون‌ آماری کای اسکوئر، آزمون تی مستقل، من ویتنی، مدل معادله‌ی برآورد تعمیم یافته و آزمون شاپیرو-ویلک صورت پذیرفت. 
یافته ها یافته‌های مطالعه نشان داد که در گروه آزمون، میانگین نمرات افسردگی، قبل، بعد و در پیگیری دو هفته بعد از انجام مداخله به ترتیب۲/۴±۷۸/۵، ۱۲/۲±۵۹/۲، ۲/۲±۰۳/۳ و در گروه شاهد به ترتیب ۰۱/۳±۲۰/۵، ۹/۲±۱۶/۵ و ۸/۲±۵ بود. علاوه بر این یافته‌های مطالعه نشان داد که قبل از انجام مداخله، میانگین افسردگی در دو گروه آزمون و شاهد دارای اختلاف معنی‌داری نبود (۹۳۲/۰P=)، اما بعد از انجام مداخله و در پیگیری دو هفته بعد از آن اختلاف معنی‌دار بود ( به ترتیب ۰۰۱/۰=P و ۰۰۷/۰P=). از طرف دیگر معادله برآورد تعمیم یافته در گروه آزمون نشان داد که اختلاف نمرات افسردگی در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری در گروه آزمون معنی‌دار است (۰۰۰۱/۰P<)، در حالی که در گروه شاهد تفاوت معنی‌دار نیست (۲۹۸/۰P=). 
نتیجه گیری یافته‌ها نشان داد که تفریح درمانی، موجب کاهش معنادار افسردگی سالمندان شده است.

اهداف: هدف مطالعه حاضر، طراحی ابزار اختصاصی متناسب با جامعه ایرانی برای بررسی خودمراقبتی برای سالمندان بود.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر، پژوهشی روش‌شناختی است که در ۲ مرحله انجام گرفت. در مرحله اول گویه‌ها و طبقات اولیه ابزار جدید براساس مروری بر مطالعات منطبق بر «نظریه اورم» استخراج شد. مرحله دوم ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه با بهره‌گیری از روایی صوری، روایی محتوا، روایی سازه، همسانی درونی مورد بررسی قرارگرفت. در مرحله اخیر، ۲۲۵ سالمند ارومیه‌ای به‌صورت تصادفی از خانه‌های سالمندان و کانون‌های جهان‌دیدگان منتخب شهر ارومیه، انتخاب شدند و در مطالعه شرکت کردند.

یافته‌ها: ۴۵ گویه پرسش‌نامه، براساس مروری بر مطالعات منطبق بر نظریه اورم استخراج شد. پس از تعیین روایی صوری و محتوا به‌صورت کمّی و کیفی، عبارات پرسش‌نامه به ۴۰ عبارت کاهش یافت. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی در این پرسش‌نامه، بیانگر وجود ۵ عامل بود. این ۵ عامل درمجموع ۷۹/۹۳درصد از واریانس کل آزمون را تبیین می‌نمود. محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مؤید همسانی درونی بالای پرسش‌نامه (۰/۸۶۴) بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌های نهایی این پژوهش حاکی از آن است که پرسش‌نامه حاضر با عنوان «پرسش‌نامه بررسی توانایی خودمراقبتی سالمندان» با ۴۰ عبارت، با وجود ویژگی‌هایی نظیر طراحی ابزار براساس مروری بر مطالعات منطبق بر نظریه اورم، نمره‌گذاری ساده، پایایی و روایی مناسب و قابلیت به کارگیری در موقعیت‌های مختلف توسط ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی، ازجمله پرستاران، ابزاری مناسب برای بررسی توانایی خودمراقبتی سالمندان است.

اهداف: پدیده سالمندی و مسائل دنبال آن، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های آینده در نظر گرفته می‌شود. مطالعات در زمینه سوءرفتار با سالمندان در ایران، بسیار محدود و ناچیز بوده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان و انواع سوءرفتار خانگی با سالمندان مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی شهرستان گرگان و آق‌قلا در سال ۱۳۹۳ انجام شده است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش توصیفی‌تحلیلی روی زنان و مردان سالمندی انجام گرفت که در مراکز بهداشتی شهری و روستایی شهرستان گرگان و آق‌قلا دارای پرونده بودند. در این مطالعه ۴۶۵ نفر از این افراد به‌وسیله نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. جمع‌آوری اطلاعات از طریق مصاحبه چهره‌به‌چهره با سالمندان و تکمیل پرسش‌نامه «سوءرفتار با سالمندان»، پس از تأیید نبودِ مشکلات شناختی (کسب نمره ۶ یا بالاتر از نسخه فارسی آزمون کوتاه وضعیت شناختی) انجام شد. داده‌ها با استفاده از نسخه ۱۶ نرم‌افزار SPSS و با آمارهای توصیفی (درصد، فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آزمون‌های استنباطی (کای اسکوئر و آزمون تی) تحلیل گردید.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که ۶۳/۳درصد از نمونه‌های پژوهش، حداقل یکی از انواع سوءرفتار را تجربه کرده بودند. بیشترین میزان شیوع سوءرفتار مربوط به غفلت مراقبتی (۵۹/۸درصد) و سپس سوءرفتار روان‌شناختی (۵۳/۳درصد) و کمترین آن مربوط به سوءرفتار جسمی (۸درصد) و طردشدگی (۸/۲درصد) است. بین میزان سوءرفتار و متغیرهای جنس (۰/۰۳۴>P)، مکان زندگی (۰۰۰۱>P)، قومیت (۰۰۰۱>P) و سن (۰/۰۳۵>P) بین دو گروه سالمندان تحت سوءرفتار قرار گرفته و تحت سوء‌رفتار قرار نگرفته تفاوت معناداری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: با توجه به میزان بالای سوءرفتار نسبت به سالمندان، به نظر می‌رسد وجود برنامه‌هایی برای افزایش آگاهی سالمندان، مراقبان آن‌ها و پرسنل بهداشتی برای پیشگیری و کاهش غفلت و سوءرفتار با سالمندان ضروری باشد.

اهداف: با پیشرفت علم افراد مدت طولانی‌تری زندگی می‌کنند و به‌ناچار باید با تغییرات پیچیده جسمی، روانی و اجتماعی سازگار شود که همراه با فرایند پیری ایجاد می‌شود. عوامل متعددی از جمله تحرک و ورزش بر فرایند پیری تأثیر دارد؛ به‌نحوی‌که ورزش منجر به ایجاد شادابی، نشاط و افزایش امیدبه‌زندگی می‌شود. این مطالعه با هدف بررسی میزان تأثیر آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی بر عملکرد اجتماعی و ابعاد مختلف کیفیت زندگی سالمندان شهرستان شهرکرد انجام گرفت.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک کارآزمایی بالینی بود که در آن برای جمع‌آوری داده‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی منظم استفاده شد. در این پژوهش، شصت نفر سالمند از شهرستان شهرکرد انتخاب شدند و نمونه‌ها به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. روش آرام‌سازی به این ترتیب بود که بیمار در هر مرحله، گروهی از عضلات بدن خود را منقبض و پس از پنج ثانیه رها می‌کرد و در پایان، تمام عضلات را شُل و پنج بار نفس عمیق می‌کشید. هر جلسه حدود ۴۵ دقیقه به‌طول می‌انجامید. در گروه آزمون روش آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی به‌مدت سه ماه و سه روز در هفته انجام شد. به‌طورکلی مددجو پس از پوشیدن لباس راحتی به‌پشت می‌خوابید و با هدایت مربی آموزشی و گوش‌دادن به نوار صوتی، گروه‌های مختلف عضلانی را با تنفس‌های مؤثر و عمیق منقبض و آرام می‌کرد؛ به‌طوری‌که آرام‌شدن عضلانی را احساس و آن را بیان می‌کرد. ابزار گردآوری داده‌های این مطالعه پرسش‌نامه اطلاعات فردی و پرسش‌نامه کیفیت زندگی SF-۳۶ بود. 
یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی، منجر به افزایش عملکرد اجتماعی و ابعاد مختلف کیفیت زندگی در گروه مداخله می‌شود. بین میانگین نمره ابعاد عملکرد جسمی، محدودیت فعالیت به‌دنبال مشکل جسمی، انرژی و خستگی، عملکرد اجتماعی، درد بدنی، سلامت عمومی با کیفیت زندگی بین گروه مورد و شاهد تفاوت آماری معنی‌داری وجود دارد. همچنین میان عملکرد اجتماعی در دو گروه شاهد و مداخله قبل از مطالعه، تفاوت آماری معنی‌داری نبود؛ ولی بعد از مداخله عملکرد اجتماعی گروه مداخله تغییر یافته بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه توصیه می‌شود در زندگی روزانه برنامه‌ای برای انجام تمرینات ورزشی و آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی متناسب با وضعیت جسمانی سالمندان طراحی شود تا مدت‌زمان ناتوانی، روزهای بستری و هزینه‌های درمانی کاهش و عملکرد اجتماعی، کیفیت زندگی و وضعیت روحی-روانی سالمندان ارتقا پیدا کند. همچنین استقلال سالمند در انجام کارهای روزانه بهبود یابد و درنهایت، به فرایند پیری موفق و سالم آنان کمک کند.

اهداف آلزایمر بیماری دژنراتیو مغزی و مزمن و پیش‌رونده است که بر حافظه و شناخت و توانایی افراد در انجام فعالیت‌های روزانه تأثیر می‌گذارد و در بسیاری از موارد به مراقب همیشگی نیاز خواهد داشت. بیماران مبتلا به آلزایمر دچار کاهش ظرفیت حافظه فعال می‌شوند. مراقبت از فرد مبتلا به آلزایمر می‌تواند هزینه‌های جسمی و عاطفی و مالی فراوانی داشته باشد. یکی از مشکلاتی که در مراقبت از سالمندان مبتلا به آلزایمر وجود دارد، مسئله فشار مراقبتی است. فشار مراقبتی بر سلامت مراقبان تأثیرگذار خواهد بود؛ به‌طوری‌که بسیاری از آنان استرس زیادی را تجربه می‌کنند. روش‌های مختلفی برای کاهش فشار ناشی‌از مراقبت در مراقبان همچون تکنیک‌های آرام‌سازی معرفی شده است. هدف این مطالعه تعیین تأثیر برنامه ذهن‌آگاهی بر فشار مراقبتی مراقبان سالمندان مبتلا به آلزایمر مراجعه‌کننده به انجمن آلزایمر ایران بود.
مواد و روش ها این پژوهش از نوع مطالعات نیمه‌تجربی دوگروهی قبل و بعد بود که در آن ۶۰ نفر از مراقبان اصلی سالمندان مبتلا به آلزایمر مراجعه‌کننده به انجمن آلزایمر ایران شرکت داشتند. این افراد به روش تصادفی ساده به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند؛ به‌صورتی‌که در هرگروه ۳۰ نفر قرار گرفتند. ابتدا برای انجام پژوهش از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مجوزهای لازم گرفته شد. سپس برنامه ذهن‌آگاهی به‌مدت شش جلسه هفتگی و هر جلسه به‌مدت دو ساعت برای گروه مداخله اجرا شد. به گروه شاهد هیچ برنامه مداخله‌ای ارائه نشد. داده‌ها از طریق پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی و ابزار فشار مراقبتی رابینسون قبل و یک هفته بعداز پایان مداخله جمع‌آوری شد و با استفاده از نسخه نوزدهم نرم‌افزار SPSS و با آزمون‌های تی مستقل و تی زوجی در سطح معناداری (۰۵/۰) تحلیل شد. ملاحظات اخلاقی مطالعه حاضر عبارت بود از: محرمانه‌بودن اطلاعات افراد شرکت‌کننده، داوطلبانه‌بودن شرکت در مطالعه در تمام مراحل اجرای پژوهش و ارائه آموزش کامل برنامه ذهن‌آگاهی به گروه شاهد به‌دنبال مؤثر شناخته‌شدن مطالعه پس‌از انجام مداخله.
یافته ها پس از انجام برنامه ذهن‌آگاهی، میانگین فشار مراقبتی در گروه مداخله از۷۲/۶±۹۶/۳۶ به ۳۷/۶±۶۳/۳۰ تقلیل یافت که نشان‌دهنده کاهش فشار مراقبتی در گروه مطالعه‌شده بود. این در حالی‌ بود که در گروه کنترل این میزان قبل و پس‌از انجام مداخله از۶۱/۷±۵۶/۳۵ به۶۸/۶±۸۰/۳۵ اختلاف معناداری نداشت.
نتیجه گیری باتوجه‌به آنکه امکان کنترل همه متغیرهای پژوهش وجود نداشت، نتایج نشان می‌دهد مسئله فشار مراقبتی مراقبان سالمندان مبتلا به آلزایمر از مسائل بهداشتی مهم به‌شمار می‌آید که به توجه ارائه‌کنندگان خدمات بهداشتی نیاز دارد. همچنین راهکارهای جلوگیری و تسکین فشار مراقبتی این افراد باید در اولویت مراقبت‌های بهداشتی در جامعه مدنظر قرار گیرد. یافته‌های پژوهش نشان داد برنامه ذهن‌آگاهی موجب کاهش فشار مراقبتی مراقبان آلزایمر در این مطالعه شده است؛ ازاین‌رو کاربرد این روش به مراقبان پیشنهاد می‌شود.

اهداف خودکارآمدی متغیر مهمی در حوزه سالمندی است که کمتر به آن توجه شده است. کیفیت زندگی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه انسانی است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین خودکارآمدی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه‌های شهر تهران در سال ۱۳۹۴ انجام شد.
مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی و تحلیلی که به روش مقطعی انجام شد، جامعه آماری شامل تمام سالمندان مقیم آسایشگاه‌های سالمندی شهر تهران بود. ۲۱۰ نفر از سالمندان مقیم آسایشگاه‌های شهر تهران با توجه به معیارهای پژوهش انتخاب شدند. نمونه‌گیری با روش سهمیه‌ای انجام شد و از هر آسایشگاه به نسبت تعداد سالمندان مقیم نمونه‌گیری تصادفی ساده به عمل آمد. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس خودکارآمدی عمومی و پرسش‌نامه کیفیت زندگی سالمندان لیپاد و پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی استفاده شد. ابزارها از نظر پایایی ارزیابی شدند. میانگین سن سالمندان ۷۸/۱۱±۶۶/۷۸ سال بود. داده‌ها بعد از جمع‌آوری به نسخه ۱۸ نرم‌افزار SPSS وارد شد و با آمار توصیفی شامل فراوانی و میانگین و انحراف‌معیار و آمار استباطی شامل آزمون کای اسکوئر، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون کلموگروف اسمیرنوف، تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تی مستقل تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته ها میانگین خودکارآمدی وکیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه‌های سالمندی شهر تهران به ترتیب ۰۰/۴±۶۸/۱۷ و ۸۰/۹±۸۸/۲۷ بود. بین سن و جنسیت و وضعیت تأهل با خودکارآمدی در سالمندان رابطه معنادار وجود ندارد. بین سطح تحصیلات (۰۴۲/۰P=/) با خودکارآمدی تفاوت معنادار وجود دارد. بین سن (۰۴۷/۰P=) و سطح تحصیلات (۰۳۸/۰P=) با کیفیت زندگی ارتباط معنادار وجود دارد. بین جنسیت و وضعیت تأهل با کیفیت زندگی ارتباط معنادار وجود ندارد.
نتیجه گیری با توجه به نتایج این مطالعه، خودکارآمدی و کیفیت زندگی سالمندان مقیم آسایشگاه‌های سالمندی شهر تهران پایین بود. با افزایش نمره خودکارآمدی در بین سالمندان مقیم سراهای سالمندی،کیفیت زندگی آنان نیز افزایش می‌یابد.

اهداف بیماری‌های غیرواگیردار از علل مهم و عمده مرگ‌ومیر در سالمندان هستند. فشار خون بالا شایع‌ترین بیماری قلبی‌عروقی است که سالمندان با آن مواجه می‌شوند. یکی از مدل‌های ارتقای بهداشتی، الگوی توانمندسازی خانواده‌محور است. هدف از این مطالعه، تعیین تأثیر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده‌محور (FCEM) بر میزان خودکارآمدی سالمندان با فشار خون بالا تحت پوشش شبکه بهداشت و درمان لنجان در سال ۱۳۹۳ بود.
مواد و روش ها این پژوهش کارآزمایی بالینی روی ۶۲ سالمندان مبتلا به فشار خون بالا در سال ۱۳۹۳ انجام شد. پس از نمونه‌گیری خوشه‌ای، نمونه‌ها به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. برای گروه آزمون، الگوی توانمندسازی خانواده‌محور و برای گروه کنترل مراقبت رایج و یک جلسه آموزشی اجرا شد. ابزارهای پژوهش چک‌لیست اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه توانمندسازی سنجش بعد خودکارآمدی بودند. پس‌آزمون یک هفته بعد انجام و یک‌ماه‌ونیم بعد پیگیری شد. از آزمون‌های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس و نرم‌افزار Spss ۲۰ برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته ها میانگین نمره بعد خودکارآمدی، قبل از مداخله در دو گروه آزمون و کنترل همسان بود (P<۰/۰۵)، اما یک هفته بعد از مداخله و یک‌ماه‌ونیم بعد از مداخله تفاوت معناداری در گروه آزمون پیدا شد(P<۰/۰۰۱). 
نتیجه گیری در مطالعه حاضر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده‌محور باعث ارتقای خودکارآمدی سالمندان مبتلا به فشار خون بالا شده است. 

اهداف یکی از عمده‌ترین مشکلات سلامتی دوران سالمندی، دردهای مزمن است. یکی از روش‌های کاهش دردهای این دوران رایحه‌درمانی است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تأثیر استنشاق عصاره گل سرخ بر درد مزمن اسکلتی‌عضلانی سالمندان است.
مواد و روش ها این پژوهش نوعی مطالعه کارآزمایی بالینی است. نمونه‌گیری به روش در دسترس با تخصیص تصادفی روی ۶۰ سالمند مبتلا به درد مزمن اسکلتی‌عضلانی عضو کانون‌های بازنشستگی شهر سبزوار در سال ۱۳۹۵ انجام شد. سالمندان به صورت تخصیص تصادفی در دو گروه مداخله (۳۱ نفر) و کنترل (۲۹ نفر) تقسیم شدند. درد با پرسش‌نامه درد مک‌گیل که پرسش‌نامه‌ای روا و پایا در مطالعات دیگر بوده است، قبل از مداخله به صورت مصاحبه و هفته‌ای یک‌بار در روز پنج‌شنبه حین مداخله به صورت تلفنی در دو گروه اندازه‌گیری شد. در گروه مداخله، استنشاق عصاره گل سرخ با دستمال کتانی آغشته به سه قطره عصاره از ساعت ۹ شب تا ۶ صبح در فاصله ۲۵ سانتی‌متری، یک نوبت در شبانه روز به‌مدّت سه‌هفته انجام شد. در گروه کنترل روغن بادام شیرین با روش مشابه به کار برده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۰ و با سطح معناداری P≤۰/۰۵ تحلیل شد.
یافته ها یافته‌ها نشان داد استنشاق عصاره گل سرخ بر بعد حسی و عاطفی درد در زنان و مردان تأثیرگذار نبود. این در حالی است که استنشاق عصاره گل سرخ بر بعد حسی در مقایسه بین زنان و مردان تفاوت آماری معنادار دارد (P≤۰/۰۵)؛ اما بر بعد عاطفی بین زنان و مردان تفاوتی ندارد.
نتیجه گیری مطالعه حاضر نشان داد استفاده از رایحه‌درمانی عصاره گل سرخ باعث کاهش بعد حسی دردهای اسکلتی‌عضلانی بین زنان و مردان می‌شود؛ اگرچه انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری است. یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌تواند  برای محققان، مسئولان و متولیان در برنامه‌ریزی و مدیریت مؤثر درد مزمن سودمند باشد.