مریم موسوی نسب، مریم روانی پور، شهناز پولادی، نیلوفر معتمد، مریم برکت،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۹۵ )
چکیده
اهداف: افزایش مشکلات دوران سالمندی به‌همراه اختلالات قلبی-عروقی، توانمندی سالمندان را در مدیریت زندگی فردی برای بهره‌مندی از حمایت‌های اجتماعی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیماری‌های قلبی-عروقی بار اقتصادی و اجتماعی و روحی-روانی را به‌صورت هزینه‌های مستقیم بهداشتی و هزینه‌های غیرمستقیم دربردارد که از توانمندی و کیفیت زندگی افراد می‌کاهد. در این راستا طراحی ابزاری روا و پایا برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی حائز اهمیت است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی، طراحی و روان‌سنجی پرسش‌نامه طی چهار مرحله مطابق روش والتز انجام شد: ۱. تعریف مفهوم توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی با مروری بر کتب و مقالات؛ ۲. طراحی گویه‌های پرسش‌نامه با استفاده از منابع موجود در ایران و دیگر کشور‌ها؛ ۳. روان‌سنجی، اعتبار محتوا و اعتبار صوری پرسش‌نامه توسط ۱۰ نفر از متخصصان دانشگاه؛ ۴. بررسی همسانی درونی پرسش‌نامه با تعیین ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ثبات با استفاده از آزمون مجدد و با فاصله زمانی یک هفته.
یافته‌ها: با توجه به یافته‌های به‌دست‌آمده از مطالعه مقاله‌ها و کتاب‌ها و نظریه‌های توانمندسازی خودمدیریتی روانی‌پور و همکاران، توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت اجتماعی در محورهای خودآگاهی از تغییرات، عملکرد نقش، سازگاری، استقلال، رضایت پنداشت‌شده، حس کنترل و خودمدیریتی بود. نسخه ابتدایی پرسش‌نامه با ۳۵ گویه طی مرحله اول و دوم مطالعه تهیه شد. در مرحله سوم و چهارم مطالعه طی مراحل روان‌سنجی و روایی و پایایی ۴ گویه حذف شد. سپس نسخه نهایی پرسش‌نامه با ۳۱ گویه و شاخص روایی محتوایی ۰/۹۴ و نسبت روایی محتوایی ۰/۹۶ تعیین شد. برای تعیین پایایی درونی پرسش‌نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن ۰/۹۰ به‌دست آمد. همچنین برای تعیین پایایی بیرونی پرسش‌نامه از روش بازآزمایی استفاده شده که در دو مرحله به فاصله یک هفته تکمیل شد. نتایج نشان داد که از ضریب همبستگی مطلوب (۰/۸۳=R) برخوردار است.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد پرسش‌نامه تدوین‌شده با ۳۱ گویه، ویژگی‌های روان‌سنجی مطلوبی برای سنجش توانمندی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی در دریافت حمایت‌های اجتماعی دارد. علاوه‌براین مراقبان امور سلامت می‌توانند این پرسش‌نامه را در سیستم‌های مراقبتی و بهداشتی کشور به‌کار گیرند. همچنین پرسش‌نامه ذکرشده برای تعیین اثر مداخلات در زمینه توانمندی سالمندان در دریافت حمایت اجتماعی در تحقیقات کارآزمایی بالینی مناسب است. در پژوهش‌های بعدی پیشنهاد می‌شود انواع دیگر روایی مانند روایی سازه برای تعیین ابعاد توانمندی اندازه‌گیری شود.
رویا مرسا، سید جلال یونسی، سمیه برکتی، مریم رامشینی، حامد قیاسی،
دوره ۱۵، شماره ۲ - ( تابستان ۱۳۹۹ )
چکیده
اهداف: افزایش جمعیت سالمند در کشور همراه با انواع بیماری‌ها و مشکلات تهدید‌کننده جسم و روان آن‌ها از یکسو و از سوی دیگر، تحولات اجتماعی اقتصادی و تغییر شیوه زندگی فردی و خانوادگی، باعث افزایش تعداد مؤسسات نگهداری سالمندان شده است. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن اهمیت تأثیر محیط زندگی بر جنبه‌های مختلف سلامت روان، به بررسی و مقایسه میزان استرس، اضطراب، افسردگی سالمندان ساکن آسایشگاه و ساکن منزل پرداخته است.
مواد و روش ها: این پژوهش نوعی مطالعه توصیفی مقایسه‌ای بود که به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۶ انجام شد، جامعه آماری، کلیه سالمندان شهر تهران بودند. با استفاده از فرمول کوکران، ۴۳۶ سالمند (۲۱۸ سالمند ساکن آسایشگاه و ۲۱۸سالمند ساکن منزل) در تهران، با روش نمونه‌گیری غیرتصادفی انتخاب شدند و پرسش‌نامه (DASS-۲۱)، توسط پژوهشگران به صورت رودررو تکمیل شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۰ و آزمون تی مستقل پردازش شدند.
یافته ها: میانگین سن سالمندان ساکن آسایشگاه ۷۲/۱ و سالمندان ساکن منزل ۶۸/۸ بود. همچنین میانگین و انحراف معیار اضطراب، استرس، افسردگی سالمندان ساکن آسایشگاه (۱۱/۳۴±۳۷/۷۵)، بیش از سالمندان ساکن منزل (۵/۶۴±۲۶/۶۸) بود و این تفاوت‌ها در سطح (۰۵/P≤۰) معنی‌دار است.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد استرس، اضطراب و افسردگی در سالمندان ساکن آسایشگاه بیشتر از سالمندان منزل است. بنابراین مشارکت ﺧــﺎﻧﻮادگی در ﺟﻬــﺖ ﺗــﺪارک رﻓــﺎه و آﺳــﺎﻳﺶ رواﻧــی ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ، حمایت مسئولان با پوشش بیمه‌ای مناسب برای سالمندان، ایجاد مراکز مراقبتی و خدمت‌رسانی روزانه و حمایت از مراقبت‌کنندگان خانوادگی برای رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮی از ﺑﻬﺪاﺷـﺖ روان در اﻳـﻦ ﮔـﺮوه، می‌تواند مؤثر واقع شود.
