دکتر سید سعید کسائیان، دکتر نوید دانائی، آقای سید امیر مسعود مشکات، دکتر فرید غریبی، دکتر علی حیدری روچی، دکتر معصومه ابراهیمی توانی،
دوره ۱۹، شماره ۲ - ( تابستان ۱۴۰۳ )
چکیده
اهداف مهم‌ترین دلیل مطرح شدن بیماری فشارخون بالا به‌عنوان یک مشکل اساسی در حوزه بهداشت عمومی، عوارض جانبی گسترده و بعضاً شدیدی است که می‌تواند سلامت مردم به‌ویژه سالمندان جامعه را مورد تهدید جدی قرار دهد. باتوجه‌به اهمیت ارزیابی جوامع در این رابطه و لزوم استفاده از اطلاعات به‌دست‌آمده در جهت مدیریت صحیح بیماری، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان شیوع عوارض فشارخون بالا و شناسایی عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر سمنان اجرا شد.
مواد و روش ها مطالعه مقطعی حاضر با مشارکت ۴۰۰ نفر از سالمندان مبتلا به فشارخون بالا در ماه دی و بهمن سال ۱۴۰۱ که به‌صورت تصادفی به مطالعه وارد شدند در شهر سمنان انجام شد. داده‌های موردنیاز مطالعه با استفاده از یک پرسش‌نامه محقق‌ساخته‌ای بود که روایی محتوایی آن براساس دیدگاه ۱۰ نفر صاحبنظر و کسب نمره ۰/۹۵ و ۰/۹۸ به‌ترتیب برای شاخص‌های CVR و CVI تأیید شد. پایایی پرسش‌نامه نیز با بررسی همسانی درونی از طریق روش آزمون-باز آزمون و کسب نمره ۰/۸۹۵ برای شاخص آلفای کرونباخ تأیید گردید. نتایج بررسی‌های توصیفی برای متغیرهای کمی به‌صورت میانگین و انحراف‌معیار و برای متغیرهای کیفی به‌صورت فراوانی و درصد گزارش شد. ارتباط آماری میان متغیرهای جمعیت‌شناختی و زمینه‌ای با عوارض جانبی فشارخون بالا با آزمون کای‌اسکوئر بررسی شد. تمام بررسی‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۷ انجام و در همه موارد ۰/۰۵≥P معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته ها میانگین سنی سالمندان شرکت‌کننده در این مطالعه، ۶۸/۳۵ سال (۵/۲۳±) و بازه سنی آنان بین ۶۰ تا ۹۴ سال بود. توزیع جنسیتی سالمندان تقریباً برابر بود، به‌طوری‌که ۱۹۶ نفر از آنان (۴۹ درصد) را مردان و ۲۰۴ نفر (۵۱ درصد) را زنان تشکیل می‌دادند. نتایج بررسی‌ها نشان داد ۲۶/۷۵ درصد (۲۲/۴۲-۳۱/۰۸=۹۵%CI) از سالمندان با عوارض جدی فشارخون بالا مواجه هستند و میزان شیوع عوارض و نارسایی قلبی ۱۴/۳ درصد (۱۱/۱۳-۱۷/۴۷=۹۵%CI)، رتینوپاتی (مشکلات چشمی و بینایی) ۷/۵ درصد (۴/۹۲-۱۰/۰۸=۹۵%CI)، عوارض و نارسایی کلیوی ۵/۵ درصد (۳/۲۷-۷/۷۳=۹۵%CI)، سکته قلبی ۰/۴ درصد (۲/۰۸-۵/۹۲=۹۵%CI) و سکته مغزی ۱/۵ درصد (۰/۳۱-۲/۶۵=۹۵%CI) برآورد شد. این نتایج همچنین حاکی از ارتباط معنی‌دار آماری بین متغیرهای سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، زمان سپری‌شده از تشخیص اولیه، فاصله زمانی میان تشخیص اولیه تا آغاز مراقبت، تحت کنترل بودن بیماری، سابقه عدم دریافت مراقبت‌های ضروری و سابقه دریافت کمک‌های مالی جهت تأمین مخارج درمانی با شیوع عوارض فشارخون بالا می‌باشد (۰/۰۵>P).
نتیجه گیری بخش قابل‌توجهی از سالمندان شهر سمنان با عوارض جانبی جدی فشارخون بالا مواجه هستند و متغیرهای متعدد جمعیت‌شناختی و زمینه‌ای و نیز رفتارهای جست‌وجوگر بهداشتی در سالمندان با شیوع این عوارض در ارتباط هستند. پژوهشگران امید دارند تحلیل وضعیت حاضر و پیشنهادات کاربردی ارائه‌شده بتواند به سیاستگذاران حوزه سلامت در طراحی و اجرای مداخلات ارتقایی یاری رساند.
