۳ نتیجه برای سالمندی جمعیت
سمیه کوچک زاده، حسن حیدری، وحید یزدی فیض آبادی، علیرضا شکیبایی،
دوره ۱۶، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
اهداف: سالمندی جمعیت در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی را در میان سیاست‌گذاران حوزه‌های مختلف ایجاد کرده است. این در حالی است که برخی از نظریه‌های اقتصادی، تحولات ساختار سنی و سالمندی جمعیت را یکی از مسائل مهم و اثرگذار بر نابرابری درآمد جوامع می‌دانند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر سالمندی جمعیت بر نابرابری درآمد ایران است.
مواد و روش ها: این پژوهش در سال ۱۳۹۹ به روش کتابخانه‌ای و تحلیل ثانویه و با استفاده از داده‌های مرکز آمار ایران و داده‌های بانک جهانی (مربوط به ایران)، برای دوره زمانی ۱۳۹۷- ۱۳۴۹ انجام شد. ابتدا الگویی برای نابرابری درآمد ارائه و متغیرهای جمعیتی در آن لحاظ شد. سپس ضرایب آن با استفاده از الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) و با استفاده از نرم‌افزار Eviews ۱۰ برآورد شد. همچنین به منظور بررسی سرعت تعدیل مدل کوتاه‌مدت به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا (Ecm) برآورد شد.
یافته ها: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد افزایش جمعیت سالمند در بلندمدت منجر به افزایش نابرابری درآمد می‌شود، به طوری که یک درصد افزایش در شاخص سالمندی (نسبت جمعیت بـالای ۶۵ سال به جمعیت زیـر ۱۵ سـال) در سطح معناداری ۹۵ درصد منجر به ۰/۱۴ درصد افزایش در ضریب جینی می‌شود. همچنین در بلندمدت رشد متغیرهای آموزش، آزاد‌سازی تجاری و مجذور تولید ناخالص داخلی سرانه اثر منفی و معنادار و رشد متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی اثر مثبت و معنادار بر نابرابری درآمد دارند. ضریب تصحیح خطا نیز ۴۴/۸ درصد به دست آمد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج به‌دست آمده سالمندی جمعیت که حاصل برآیند کاهش نرخ رشد زاد و ولد و افزایش احتمال بقا است، افزایش نابرابری درآمد را در پی خواهد داشت؛ بنابراین سیاست‌گذاران بایستی در کنار برنامه‌ریزی برای کاهش اثرات سوء سالمندی با سرمایه‌گذاری در آموزش و گسترش روابط تجاری با سایر کشورها و همچنین تثبیت شرایط اقتصادی و کنترل تورم موجبات کاهش نابرابری درآمد را فراهم آورند.
رسول صادقی، فاطمه سادات خداپرست،
دوره ۱۸، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۲ )
چکیده
اهداف در بستر تغییرات خانواده و سالمندی جمعیت، تغییر الگوی ترتیبات زندگی سالمندان به یک مسئله اجتماعی‌سیاستی بدل شده است. در این راستا، هدف از مقاله پیش‌رو بررسی الگوهای ترتیبات زندگی سالمندان و رابطه عوامل جمعیتی و اجتماعی با آن است.
مواد و روش ها در این مطالعه از تحلیل ثانویه داده‌های ۲ درصدی سرشماری‌های سال‌های ۱۳۸۵و ۱۳۹۵ استفاده شد. جمعیت مورد بررسی شامل افراد ۶۰ سال به بالای ساکن در خانوارهای معمولی است. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون رگرسیون لجستیک چندوجهی و نرم افزار SPSS نسخه ۲۵ استفاده شد.
یافته ها زندگی با همسر و فرزندان شکل غالب ترتیبات زندگی سالمندان در ایران است. با این حال، سهم این الگو در طول دهه ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ تقریباً ثابت بوده و در مقابل، سهم سالمندانی که تنها زندگی می‌کردند، از ۱۲ به ۱۵ درصد افزایش یافته است. تفاوت‌های جنسیتی معناداری در تنهازیستی وجود داشت و نسبت آن برای زنان سالمند (۲۴/۱ درصد) ۴ برابر بیشتر از مردان سالمند (۵/۶ درصد) بود. همچنین نتایج نشان داد با افزایش سن، احتمال تنهازیستی سالمندان افزایش یافته و با افزایش سطح تحصیلات احتمال تنهازیستی سالمندان کاهش می‌یابد. به علاوه، سالمندان روستایی در مقایسه با سالمندان شهری، احتمال تنهازیستی بیشتری دارند.
نتیجه گیری هرچند هنوز زندگی با همسر و فرزندان الگوی غالب است، اما تنهازیستی سالمندان در حال افزایش است. زنان نسبت به مردان در سنین سالمندی با احتمال بیشتری به صورت تنها زندگی می‌کنند و با مشکلات بیشتری روبه‌ور خواهند شد. از این رو، توجه به مسائل و مشکلات زنان سالمند تنها، باید سرلوحه برنامه‌ها و سیاست‌های رفاهی در کشور قرار گیرد. به علاوه، با ایجاد اشتغال در روستاها، می‌توان تا حدی از مهاجرت جوانان به شهر جلوگیری کرد و احتمال تنهازیستی سالمندان روستایی را کاهش داد.
آقا علیرضا حاجی زاده، آقا احمدحسن البلبیسی، خانم مریم تاجور،
دوره ۱۹، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
اهداف با‌توجه‌به رشد سریع نسبت سالمندان در جوامع و از‌آنجا‌که سالمندان، مصرف‌کنندگان اصلی خدمات سلامت و مشتریان عمده نظام سلامت هستند، پرداختن به تأثیرات سالمندی جمعیت بر نظام سلامت حائز اهمیت است. هدف اصلی این پژوهش، مرور شواهد مربوط به تأثیرات سالمندی جمعیت بر کارکردهای مختلف نظام سلامت شامل تولیت، تأمین مالی، تولید منابع و ارائه خدمات سلامت بود.
مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع مرور نظام‌مند بود که در آن پایگاه‌های داده‌ای وب‌آوساینس، پابمد، پرو کوئست و موتور جست‌وجوی گوگل‌اسکالر از بازه زمانی سال ۲۰۰۰ تا انتهای ۲۰۲۲ میلادی جستوجو شدند. در این جستوجو از ترکیب کلیدواژه‌های مرتبط برای شناسایی مقالات استفاده شد. ارزیابی کیفیت مقالات انتخاب‌شده با چک‌لیست STROBE انجام شد. برای تحلیل داده‌های استخراج‌شده از روش تحلیل چارچوب براساس مدل نظام سلامت ارائه‌شده توسط سازمان جهانی سلامت استفاده شد.
یافته ها از بین ۱۹۵۴ مقاله شناسایی‌شده در ابتدا، ۲۳ مقاله پس از طی فرایند غربالگری براساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند. در کارکرد تولیت، تأثیرات، مرتبط با جنبه‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری و افزایش نیاز به پاسخ‌گویی به نیازهای فزاینده سلامت سالمندان بود. تأثیرات سالمندی در کارکرد تأمین مالی شامل افزایش بار مالی و نیاز به تأمین منابع مالی بود. در کارکرد تولید منابع، تأثیرات سالمندی در دسته‌های مربوط به بُعد منابع انسانی، اطلاعاتی و فیزیکی دسته‌بندی شدند. تأثیرات بر تقاضا، پیچیده شدن ارائه خدمات سلامت و نحوه ارائه آن‌ها به سالمندان، درون‌مایه‌های اصلی کارکرد ارائه خدمات سلامت را تشکیل داد.
نتیجه گیری تأثیرات پدیده سالمندی جمعیت بر تمامی کارکردهای نظام سلامت، به‌ویژه کارکرد تأمین مالی اجتناب‌ناپذیر است، به‌طوری‌که افزایش سالمندی جمعیت با افزایش هزینه‌های سلامت همراه است. سیاست‌گذاران و مدیران نظام سلامت باید از راهکارهای عملی برای تقویت نظام سلامت در برابر تأثیرات سالمندی جمعیت استفاده کنند.
