۳ نتیجه برای سرمایه اجتماعی
رضا افتخاریان، علیرضا کلدی، شیما سام، رباب صحاف، رضا فدایی وطن،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۵ )
چکیده
اهداف: برقراری روابط اجتماعی و ایجاد و تقویت شبکه اجتماعی در سالمندان ممکن است منجر به ایجاد سرمایه اجتماعی شود. هدف پژوهش حاضر تهیه نسخه فارسی پرسشنامه سرمایه اجتماعی اونیکس و بولن و ارزیابی میزان روایی و پایایی نسخه فارسی این پرسشنامه در سالمندان بود.
مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی روی ۱۹۲سالمند بالای ۶۰ سال انجام شده است. برای فرایند ترجمه و معادل‌سازی ابزار سرمایه اجتماعی، پروتکل پروژه بین‌المللی ابزار کیفیت زندگی به‌کاررفت. تأیید ویژگی‌های روان‌سنجی ابزار توسط پرسش‌نامه‌های افسردگی سالمندان (۵ سؤالی)، سلامت اجتماعی و سلامت عمومی انجام شد و داده‌ها مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت.
یافته‌ها: در زمینه کیفیت ترجمه (وضوح ترجمه، زبان مشترک، یکسانی مفهومی و کیفیت کلی ترجمه) نتایج نشان داد که از دیدگاه مترجمان ۳ و ۴ بیشتر گزینه‌ها دارای وضوح ترجمه (۸۶/۶درصد)، کاربرد زبان مشترک (۷۶/۳درصد)، یکسانی مفهوم (۷۶/۳درصد) و کیفیت کلی ترجمه (۷۸/۹درصد) در حد مطلوب بوده است. همچنین از دید متخصصان در حوزه مناسب‌بودن ترجمه، پرسشنامه نسخه فارسی مطلوب در بقیه حوزه‌ها مطلوب و قابل‌قبول بوده و در هیچ‌یک از حوزه‌ها غیر‌قابل‌قبول نبوده است. ضریب همبستگی درون‌رده‌ای برای نمره خرده‌مقیاس‌ها بیش از ۰/۷۰ به‌دست آمد. همخوانی درونی (ضریب آلفای کرونباخ) برای پرسشنامه ۰/۹۶ بوده است. در تحلیل عاملی که در این مطالعه روی سالمندان ایرانی انجام شد، ۷ عامل به شکل منسجم شناسایی شدند که تفاوت‌های مشخصی با ساختاربندی اونیکس داشتند، به‌طوری‌که سؤالات مربوط به روابط همسایگی با گزینه‌های مشارکت اجتماعی در یک عامل قرار گرفت و گزینه‌های مربوط به کارآیی اجتماعی نیز بخشی در عامل مشارکت اجتماعی و برخی در عامل احساس اعتماد جای گرفت. این ۷ عامل، درمجموع ۴۸/۷۱درصد واریانس نمره‌ها را تبیین می‌کرد (۰/۸۳۵=KMO). توزیع واریانس نمره‌ها برای هریک از ۷ عامل به‌ترتیب عبارت بود از: مشارکت اجتماعی ۵۸/۱۱درصد، حس اعتماد ۴۸/۸درصد، ارزشمندبودن زندگی ۴۴/۸درصد، روابط کاری ۸۳/۶درصد، پذیرش تفاوت‌ها ۷۹/۶درصد، روابط خانوادگی ۵۸/۶درصد و انسجام محلی ۸۳/۶درصد. برای تعیین روایی هم‌زمان مقیاس آزمون افسردگی، سلامت اجتماعی و سلامت عمومی سالمندان بررسی شد که یافته‌ها نشان داد ارتباط منفی معناداری بین میزان افسردگی و سرمایه اجتماعی کل وجود دارد (۰/۰۰۱=P). همچنین ارتباط مثبت معناداری بین سطح سلامت اجتماعی و وضعیت سلامت عمومی با سرمایه اجتماعی کل (هر دو ۰/۰۰۱=P) مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: همان‌گونه که یافته‌ها نشان می‌دهد در مطالعه حاضر، فرایند معادل‌سازی پرسشنامه از کیفیت مطلوبی برخوردار است. نسخه فارسی این پرسشنامه در جامعه از روایی ظاهری (از نظر وضوح و سادگی و قابل‌فهم‌بودن هریک از سؤالات، پاسخ‌ها و توضیحات نسخه فارسی پرسشنامه سرمایه اجتماعی و مناسب‌بودن ترجمه پرسشنامه، مناسب‌بودن پرسشنامه برای جامعه ایران، قابل‌فهم‌بودن پرسشنامه و مناسب‌بودن پرسشنامه برای نیازسنجی)، روایی افتراقی (همخوانی درونی نسخه فارسی پرسشنامه)، پایایی در دفعات آزمون (نسبی و مطلق) و همخوانی درونی، در حد قابل‌قبولی است. ازاین‌رو، این ابزار برای ارزیابی سرمایه اجتماعی سالمندان مناسب به‌نظر می‌رسد.
شهناز صداقت زادگان، پروانه دانش، حسین باقری،
دوره ۱۳، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۷ )
چکیده
اهداف هدف از این پژوهش مقایسه سرمایه اجتماعی خانوادگی بین دو گروه خانواده است: خانواده‌های دارای سالمند و بدون سالمند. برخی از اندیشمندان علوم اجتماعی زندگی خانوادگی را سنگ بنای سرمایه اجتماعی می‌دانند که ریشه برخی از نابسامانی‌های اجتماعی امروز جامعه در نبود یا کمبود آن است. از همین رو، تقویت و تحکیم خانواده، بازگشت اخلاق به درون خانواده و ارتقای پیوند بین اعضای آن باعث ارتقای سرمایه‌های مهم جامعه می‌شود.
مواد و روش ها پژوهش حاضر روی نمونه‌های معتبر جامعه آماری به حجم ۳۸۴ نفر از خانواده‌های مناطق چهارگانه شهر قم و با روش پیمایش، فن پرسشنامه و روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و تصادفی انجام شد. ابتدا براساس ملاک‌های عرفی و اجتماعی، شهر به سه منطقه تقسیم شد و در مرحله بعد از هر منطقه یک خیابان به صورت تصادفی انتخاب شد. در نهایت، با توجه به تشابه حدودی اندازه جمعیت هر منطقه، از یک یا دو بلوک در مناطق انتخاب‌شده، روی ۱۰۰ پاسخ‌گو به صورت تصادفی مطالعه شد. ۹۲ درصد پاسخ‌گویان مرد و ۸ درصدشان زن بودند. ۵۰ درصد از پاسخ‌گویان ۲۶تا ۳۵ساله و ۳۳درصد ۳۶تا ۴۵ ساله و ۱۷درصد باقی‌مانده ۴۵سال و بیشتر بودند.
یافته ها نتایج حاکی از این است که بین سرمایه اجتماعی شناختی درون‌خانوادگی در دو گروه خانواده‌های دارای سالمند و بدون سالمند تفاوت معناداری وجود ندارد. اما بین سرمایه اجتماعی ساختاری درونی و بیرونی و شناختی بیرونی خانواده دو گروه تفاوت معناداری دیده می‌شود. با لحاظ متغیرهای زمینه‌ای مانند جنسیت، تحصیلات، سن، تعداد فرزندان و اشتغال نیز بین دو گروه خانواده‌ها، تفاوت معناداری به وجود نیامد.
نتیجه گیری حضور سالمند در خانواده باعث افزایش سرمایه اجتماعی خانوادگی و به‌تبع آن کاهش مسائل عدیده اخلاقی جامعه خواهد شد. دولت‌ها باید با حمایت از سالمندان و برطرف‌کردن نیازهای آن‌ها اعمّ از خدمات درمانی و هزینه‌های دارویی، حمایت‌های اقتصادی و غیره، شرایط را برای حضور سالمند در کنار فرزندان و افزایش سرمایه اجتماعی خانوادگی فراهم کنند.
آقای امیرحسین شریفی، دکتر سعید بختیارپور، دکتر فرح نادری، دکتر پرویز عسکری،
دوره ۱۷، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۱ )
چکیده
اهداف جمعیت جهان به سرعت در حال پیر شدن است و افسردگی یک اختلال روانی رایج است که در میان افراد مسن در کشورهای مختلف شیوع دارد. بنابراین این پژوهش با هدف آزمون مدل علّی افسردگی بر اساس سرمایه‌های معنوی و اجتماعی از طریق اضطراب مرگ در سالمندان انجام شد.
مواد و روش ها جامعه آماری شامل کلیه سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۹ بود که از بین آن‌ها ۳۷۱ نفر به روش نمونه‌گیری دردسترس انخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های آنلاین افسردگی، اضطراب مرگ، سرمایه‌های معنوی و اجتماعی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار ایموس تحلیل شدند.
یافته ها نتایج نشان داد هر دو متغیر سرمایه‌های معنوی و اجتماعی از طریق اضطراب مرگ با افسردگی رابطه غیرمستقیم و معنی‌دار داشتند. رابطه مستقیم بین سرمایه معنوی و افسردگی معنی‌دار نبود، اما بین سرمایه اجتماعی و افسردگی، علاوه بر رابطه غیرمستقیم، رابطه مستقیم معنی‌داری وجود داشت. به‌عبارتی، طبق یافته‌ها، سرمایه اجتماعی علاوه بر تأثیر مستقیم از طریق تأثیری که بر اضطراب مرگ داشت با افسردگی در ارتباط بود، اما سرمایه معنوی تمام تأثیرش را بر افسردگی از طریق اضطراب مرگ گذاشت. همچنین مقایسه مدل بین دو گروه سالمندان دارا و فاقد همسر نشان داد وضعیت تأهل مدل را تعدیل نمی‌کند.
نتیجه گیری سرمایه‌های معنوی و اجتماعی در پیش‌بینی افسردگی سالمندان علاوه بر تأثیر مستقیم از طریق اضطراب مرگ تأثیر دارد.
