اهداف بی‌توجهی به کیفیت محیطی خانه سالمندان می‌تواند سلامت روان سالمندان را تحت‌تأثیر خود قرار دهد. از این رو هدف مطالعه حاضر تعیین رابطه بین عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان با سلامت روان آن‌هاست.
مواد و روش ها پژوهش به صورت توصیفی‌همبستگی بوده که به صورت نمونه‌گیری هدفمند، ۱۵۸سالمند ساکن سرای سالمندان شهریار و شهر قدس تهران از طریق دو پرسش‌نامه عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان و سلامت روان مطالعه شدند. داده‌ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند.
یافته ها میانگین و انحراف معیار در عامل نور و روشنایی ۴/۹۶±۲۲/۹۳، فضای عمومی ۵/۰۱±۲۷/۴۱، فضای شخصی ۷/۲۷±۲۵/۱۵، فضای دسترسی ۳/۶۹±۲۸/۶۲، فضای سبز ۶/۴۳±۳۷/۴۸، و بیماری‌های جسمانی ۲/۹۹±۱۶/۴۷، اضطراب و بی‌خوابی ۳/۹۹±۱۶/۵۱، اختلال در عملکرد اجتماعی ۲/۷۲±۱۲/۱۳، و افسردگی ۳/۰۸±۱۶/۳۹ بود. مقدار ضرایب همبستگی عوامل طراحی و معماری و مؤلفه‌های آن در عامل نور و روشنایی، فضاهای عمومی، شخصی، دسترسی و سبز با سلامت روان سالمندان به‌ترتیب برابر با -۰/۶۲۲، -۰/۳۲۸، -۰/۵۰۳، ۰/۴۰۴-، ۰/۴۷۱- و ۰/۳۱۸- بود (۰/۰۰۱>P). نتایج رگرسیون نیز نشان داد عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان ۲/۴۰ درصد از واریانس سلامت روان سالمندان را تبیین می‌کنند (۰/۰۵>P). 
نتیجه گیری نتایج تحقیق اهمیت وجود عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان در سلامت روان آن‌ها را نشان می‌دهد، بنابراین امید است دست‌اندرکاران مربوط، بیش از پیش به اهمیت عوامل طراحی و معماری سرای سالمندان پی برده و طراحی و معماری استاندارد سرای سالمندان را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند تا به این وسیله، گامی در جهت افزایش سلامت روان سالمندان ساکن سرای سالمندی برداشته باشند.

اهداف: با‌توجه‌به رشد سریع جمعیت سالمندی، توجه به شاخص‌های سلامت روان در آنان بسیار مهم است. احساس تنهایی، عملکرد اجتماعی و افسردگی، از‌جمله این شاخص‌ها هستند که به دلیل تأثیر متقابل بر یکدیگر اهمیت ویژه‌ای دارند. این مطالعه با هدف تعیین نقش میانجی افسردگی در ارتباط بین احساس تنهایی با عملکرد اجتماعی سالمندان در سال ۱۳۹۷ انجام شد.
مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی، ۳۱۸ سالمند تحت پوشش مراکز جامع سلامت شهر بوشهر (جنوب ایران)، به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه احساس تنهایی راسل (نسخه سوم) و سلامت عمومی گلدبرگ (حیطه‌های افسردگی و عملکرد اجتماعی) استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از مدل معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی و برای آزمون مدل از نرم‌افزارPartial Least Squares (PLS)-Graph ۳,۰۰  استفاده شد. سطح معناداری در تمام موارد مساوی / کمتر از ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.
یافته ها: در این مطالعه، میانگین سنی سالمندان شرکت‌‌کننده ۵/۸۷±۶۶/۷۴ بود و ۵۵/۳ درصد شرکت‌کنندگان مرد و بقیه زن بودند. نتایج نشان داد احساس تنهایی هم به‌طور مستقیم (۰/۱۹۹=P<۰/۰۱, ‌β) و هم با میانجی افسردگی (‌‌β=۰/۱۸۳ ,P<۰/۰۰۱) می‌تواند موجب عملکرد اجتماعی ضعیف شود. احساس تنهایی و افسردگی با هم ۲۰ درصد از واریانس عملکرد اجتماعی را تبیین می‌کردند. ‌شاخص‌های برازش مدل بیرونی و درونی نشان‌دهنده مناسب بودن مدل بود.
نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، احساس تنهایی هم به‌صورت مستقیم و هم با ایجاد افسردگی در فرد می‌تواند باعث کاهش عملکرد اجتماعی سالمندان شود. استفاده از این نتایج برای طراحی آزمایشات هر‌چه مؤثرتر به‌منظور بالا بردن میزان عملکرد اجتماعی سالمندان مفید است.