اهداف: هدف اصلی این مطالعه، تعیین تاثیر کتاب درمانی بر میزان توانایی های خودمدیریتی سالمندان بود.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه‌تجربی است. جامعه پژوهش شامل کلیه سالمندان ۶۵ سال به بالای عضو کانون جهاندیدگان منطقه چهار شهر تهران بودند. نمونه شامل ۶۰ نفر سالمند بود که با توجه به معیارهای ورود و خروج انتخاب شده بودند. اعضای نمونه با استفاده از جدول اعداد تصادفی در دو گروه مداخله (n=۳۰) و گروه شاهد (n=۳۰) قرارگرفتند. مداخله شامل پنج جلسه کتاب درمانی در طول ده هفته بود که برای گروه مداخله انجام شد. توانایی خودمدیریتی قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه اندازه‌گیری شد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه SMSA-۳۰ بود (۰/۸=α). برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نسخه ۱۸ نرم‌افزار SPSS استفاده شد. داده‌ها با کمک آزمون‌های آماری کای اسکوئر، کلموگروف اسمیرنوف، دقیق فیشر، تی زوجی و تی مستقل تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: میانگین نمرات توانایی خودمدیریتی قبل از مداخله، در گروه آزمون ۷۰/۷۷ و در گروه شاهد ۶۸/۴۶ بود. پس از مداخله میانگین نمره توانایی خودمدیریتی در گروه آزمون ۷۳/۲۵ و در گروه شاهد ۶۹/۵۳ بود. نتایج در سطح %۹۵ از لحاظ آماری معنادار بود. یافته های حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که پس از انجام مداخله، نمره کلی توانایی‌های خودمدیریتی پس مداخله در دو گروه آزمون و شاهد، تفاوت معناداری از لحاظ آماری دارد (P=۰/۰۳). همچنین با توجه به یافته های مطالعه حاضر مشخص می شود که نمرات گروه آزمون در خرده مقیاس های سرمایه گذاری رفتاری، تنوع رفتاری و مثبت اندیشی بطور معناداری بالاتر از گروه شاهد است که نشان دهنده بهبود این خرده مقیاس‌ها در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد است (P<۰/۰۵) که تاثیر مثبت مداخله را نشان می‌دهد.
نتیجه گیری: یافته‌های پژوهش حاضر، ضمن حمایت از فرضیه تحقیق نشان داد که کتاب درمانی، موجب بهبود شاخص‌های توانایی‌های خودمدیریتی می‌شود که این امر بدان معنی است که این مداخله، می‌تواند سبب بهبود محسوس و معنادار توانایی‌های خودمدیریتی سالمندان و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی آن‌ها شود. لذا انجام مداخلات غیرتهاجمی نظیر کتاب درمانی و سایر درمان‌های شناختی-رفتاری، توسط پرستاران می‌تواند ضمن بهبود توانایی‌های خودمدیریتی سالمندان، زمینه را جهت ارتقای کیفیت زندگی و حضور فعال‌تر آن‌ها در جامعه فراهم کند، ضمنا این مطالعه یک حوزه جدید جهت پژوهش‌ها و خدمات پرستاری معرفی کرده است.
