دوره 14، شماره 3 - ( پائیز 1398 )
جلد 14 شماره 3 صفحات 319-310 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nodehi Moghadam A, Rashid N, Hosseini Ajdad Niaki S J, Hosseinzadeh S. Evaluation of Quality of Life and its Related Factors in Elderly in Mashhad in 1396. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2019; 14 (3) :310-319
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1504-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1504-fa.html
نودهی مقدم افسون، رشید نفیسه، حسینی اجداد نیاکی سید جلیل، حسین زاده سمانه. بررسی کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان شهر مشهد در سال 1396. سالمند: مجله سالمندی ایران. 1398; 14 (3) :310-319
1- گروه فیزیوتراپی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ،تهران ،ایران
2- گروه بانکداری دانشگاه ازاد اسلامی واحد جنوب تهران ،ایران ،jalil.hosseini.niaki@gmail.com
3- گروه امار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ،تهران ،ایران
2- گروه بانکداری دانشگاه ازاد اسلامی واحد جنوب تهران ،ایران ،
3- گروه امار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ،تهران ،ایران
متن کامل [PDF 2746 kb]
(3476 دریافت)
| چکیده (HTML) (8532 مشاهده)
بر اساس نتایج ارائه‌شده در جدول شماره 2، اکثر سالمندان درآمد کمتر از پنج میلیون ریال داشتند (حدود 39 درصد). گرچه عده‌ای در گروه سالمندان جامعه درآمد نداشتند (حدود 16 درصد)، ولی وضعیت درآمدی این گروه بهتر از درآمد سالمندان ساکن خانه سالمندان بود. آزمون کای‌دو بعد از حذف گروه نمونه‌های بدون درآمد، نشان داد سطح درآمد دو گروه از سالمندان مورد‌مطالعه تفاوت معنی‌داری داشته است (0/001>P).
نتایج کیفیت زندگی سالمندان به تفکیک گروه سالمندان جامعه و ساکن خانه سالمندان نشان می‌دهد هر دو بُعد جسمانی و روانی کیفیت زندگی در سالمندان ساکن خانه سالمندان، پایین‌تر است (جدول شماره 3). همچنین نتایج آزمون من‌ویتنی در مقایسه میانگین‌های ابعاد مختلف کیفیت زندگی نشان داد دو گروه در خرده‌مقیاس‌های عملکرد جسمانی، مشکلات جسمانی، سرزندگی و نشاط، سلامت روان و سلامت عمومی تفاوت معنی‌داری داشتند، ولی در سه بُعد مشکلات روحی و عملکرد اجتماعی و درد جسمی تفاوت معنی‌دار نبود (P>0/05) (جدول شماره 3).
اثر برخی عوامل مستقل بر کیفیت زندگی روانی و جسمانی با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. نتایج مدل نشان داد تنها اثر محل زندگی (سالمندان فعال در جامعه و خانه سالمندان) بر هر دو بُعد معنی‌دار داشت و سطح درآمد و تحصیلات، جنسیت، سن، ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و مصرف سیگار اثر معنی‌داری نداشتند (جدول شماره 4). دامنه مقدار ضریب اثر اتا برای پاسخ کیفیت زندگی روانی بین 0/001 تا0/035 و برای پاسخ کیفیت زندگی جسمانی بین 0/001 تا 0/154 بود. در هر دو متغیر وابسته بیشترین ضریب اثر مربوط به محل زندگی سالمندان بود.
بحث
در این مطالعه برای بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی با کیفیت زندگی سالمندان جامعه و خانه‌های سالمندی شهر مشهد، نسخه فارسی پرسش‌نامه SF-36 کیفیت زندگی استفاده شد. یکی از نتایج این مطالعه این بود که در سالمندان ساکن جامعه نسبت به گروه سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها درصد بی‌سوادی بالاتر و سطح تحصیلات پایین‌تر بود. همچنین به طور کلی، از نظر دو بُعد جسمی و روانی کیفیت زندگی سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها پایین‌تر بود. نمره هر خرده‌مقیاس پرسش‌نامه SF-36 کیفیت زندگی از صفر تا 100 است. بر اساس نتایج این مطالعه، نمره کلی بُعد جسمانی سالمندان جامعه 45/7 و آسایشگاه‌ها 34/2 به دست آمد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر عملکرد جسمی کیفیت زندگی نامطلوبی داشتند. همچنین در این مطالعه نمره کلی بُعد روانی در سالمندان جامعه 36/3 و در سالمندان آسایشگاه‌ها 29/8 بود که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر بُعد کلی روانی حتی وضعیت بدتری نسبت به بُعد جسمانی داشتند.
در ایران نیز مشابه اغلب کشورهای در حال توسعه، سالمندان در کنار خانواده‌های خود زندگی می‌کنند. اگرچه به‌تدریج با افزایش طول عمر و ابتلا به بیماری‌های مزمن دوره سالمندی نگهداری سالمندان در آسایشگاه‌های سالمندی رو به افزایش است. معمولاً زندگی فعال در آسایشگاه‌های سالمندی وجود ندارد که باعث می‌شود سالمندان به سمت یک زندگی بی‌تحرک سوق داده شود. اغلب در این مکان‌ها آن‌ها چندان فعالیت‌های روزمره زندگی را به‌تنهایی انجام نمی دهند [16]. هنری در مطالعه خود با بررسی سطح فعالیت فیزیکی در تایلند نشان داد سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها در مقایسه با سالمندان ساکن در خانه فعالیت محدودتری دارند که این می‌تواند از جمله عوامل کاهش عملکرد جسمی و ازدست‌دادن بیش از پیش استقلال این افراد باشد [21]. همچنین بر اساس نتایج مطالعه عبداللهی و محمدپور دیده شد کیفیت زندگی سالمندان مقیم در سرای سالمندان شهر ساری به طور معنی‌داری پایین‌تر از سالمندان ساکن منزل است [22].
لوبو و همکارانش نیز مشاهده کردند سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها که فعالیت جسمی بالاتری دارند، تمایل بیشتری نیز برای مشارکت در فعالیت‌های روزمره زندگی نشان می‌دهند [23]. آن‌ها پیشنهاد می‌کنند سالمندان باید از نظر مشارکت در فعالیت‌های روزمره تشویق و تحریک شوند. اغلب افرادی که در آسایشگاه‌ها هستند تمایل به بی‌تحرکی کامل یا نسبی دارند [23]. در ایران سالمندانی که اغلب در انجام فعالیت‌های روزمره وابسته‌اند یا مبتلا به بیماری‌های مزمن ناتوان‌کننده هستند، در خانه‌های سالمندی زندگی می‌کنند. بنابراین بر اساس نتایج مطالعه کنونی، سالمندان باید برای حفظ یا بهبود عملکرد جسمی و کیفیت زندگی، به شرکت در فعالیت‌های جسمی منظم تشویق شوند.تاج‌ور در مطالعه خود نمره بُعد جسمانی و روانی کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران را به ترتیب 55/01 و 63/86 گزارش کرد [16]. در حالی که سالمندان شهر مشهد نسبت به تهران به عنوان پایتخت ایران کیفیت زندگی پایین‌تری داشتند.
همچنین ساری میانگین نمره کیفیت زندگی کلی سالمندان ساکن خانه‌های سالمندی را شهر مشهد را 56/7 ذکر کرد [19]. البته آن‌ها کیفیت زندگی را با ابزاری متفاوت (QLI) اندازه گرفتند و نشان دادند متغیر تحصیلات ارتباط مستقیمی با کیفیت زندگی دارد. تأثیر تحصیلات بر کیفیت زندگی در مطالعات انجام‌شده در کشورهای دیگر نیز مطرح شده است. بر اساس این مطالعات می‌توان گفت داشتن تحصیلات بالا می‌تواند موجب پویایی زندگی سالمندان، ارتقای طبقه اجتماعی، بالابردن توان اقتصادی و خود‌باوری آن‌ها شود، در حالی که سطح پایین سواد با غمگینی، روابط اجتماعی ضعیف و مشکلات احساسی سالمندان همراه است [25 ،24].
نتیجه دیگر این مطالعه این بود که سالمندان آسایشگاه‌ها دارای درآمد ماهانه و معنی دار کمتری نسبت به گروه سالمندان جامعه بودند و همان‌گونه که ذکر شد، دارای نمره کیفیت زندگی پایین‌تری نیز بودند. اگرچه نتایج حاصله از آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و درآمد با دو بُعد کلی جسمانی و روانی نتوانست ارتباط معنی‌دار آماری را نشان دهد. تاج‌ور و همکاران در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که وضعیت اقتصادی از عوامل تعیین‌کننده مهم نمره کیفیت است [16]. درواقع داشتن درآمد کافی از جمله عوامل مؤثر در داشتن زندگی با کیفیت بالاست، چون می‌تواند موجب برآورده‌شدن نیازهای پایه فرد و همین‌طور مشارکت او در جامعه و داشتن اوقات فراغت شود. درواقع چون دوره سالمندی همراه با بیماری‌های شایع مزمن است، نیاز به مراقبت‌های درمانی دارد که با بار مالی زیاد بر زندگی سالمند همراه است؛ بنابراین سالمندانی که از قشر کم‌درآمد جامعه باشند، به دلیل مشکلات جسمی مکرر و عدم دریافت مراقبت‌های بهداشتی لازم اغلب کیفیت زندگی پایینی دارند [25 ،24].
در مطالعه ما موافق با نتایج مطالعات ذکرشده سالمندان آسایشگاه‌ها با داشتن درآمد کمتر، نمره کیفیت زندگی کمتری داشتند. اما درباره اینکه چرا ارتباط بین سطح درآمد با نمره کیفیت زندگی معنادار نشد، می‌توان گفت دامنه درآمد شرکت‌کنندگان این مطالعه خیلی وسیع نبود. شاید لازم بود نمونه‌هایی با دامنه درآمدی وسیع‌تری بررسی می‌شد که شاید بتوان این عامل را از جمله محدودیت‌های مطالعه کنونی دانست. به عنوان یکی دیگر از محدودیت‌های این مطالعه باید گفت چون مطالعه کنونی یک مطالعه مقطعی‌توصیفی و تحلیلی است نمی‌تواند رابطه علت و معلولی بین کیفیت زندگی با عوامل جسمی اجتماعی و روانی را مشخص کند.
نتیجه‌گیری نهایی
بر اساس نتایج این مطالعه، سالمندان آسایشگاه‌ها دارای سطح تحصیلات پایین‌تر، درآمد ماهانه کمتر و همچنین کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به گروه سالمندان جامعه داشتند. نمره کلی بُعد جسمانی کیفیت زندگی سالمندان جامعه 45/7و آسایشگاه‌ها 34/2 به دست آمد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر عملکرد جسمی دارای کیفیت زندگی نامطلوبی بودند. همچنین در این مطالعه نمره کلی بُعد روانی در سالمندان جامعه36/3 و در سالمندان آسایشگاه‌ها 29/8 بود که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر بُعد کلی روانی حتی وضعیت بدتری نسبت به بعد جسمانی داشتند. داشتن درآمد کافی یک شرط ضروری برای داشتن یک زندگی باکیفیت است، گرچه نمی‌تواند همه نیازهای اساسی زندگی را برآورده کند. داشتن تحصیلات بالا می‌تواند موجب ارتقای طبقه اجتماعی و بالابردن توان اقتصادی سالمندان شود. بهبود کیفیت زندگی سالمندان ایرانی با درنظرگرفتن همه ابعاد آن که شامل ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی است، با انجام برنامه‌های درمانی، آموزشی و حمایت اجتماعی می‌تواند محقق شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پیش از شروع تحقیق از افراد موافقت‌نامه اگاهانه شرکت در تحقیق که توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصویب شده بود، اخذ می‌شد (کد اخلاق مطالعه: IR.USWR.REC.1396.162).
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی خاصی از سازمانهای تأمین مالی در بخش های دولتی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
متن کامل: (2985 مشاهده)
مقدمه
با کاهش نرخ مرگ‌و‌میر و باروری و افزایش امید به زندگی، جهان به‌سرعت به سمت پیرشدن پیش می‌رود. مشابه بقیه کشورهای در حال توسعه، جمعیت سالمند ایران نیز به‌سرعت در حال افزایش است [1]. بر اساس آمار منتشرشده، طی 30 سال (1976-2006) جمعیت سالمند ایران حدوداً سه‌برابر شده است [2]. بر اساس آمار سازمان ملل، جمعیت سالمند دنیا در سال 2000 حدود 600 میلیون نفر (10 درصد کل جمعیت جهان) بود که تخمین زده شده است این مقدار در سال 2050 به دو برابر برسد. همان‌طور که جمعیت سالمندان در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است، حفظ سطح بالای کیفیت زندگی در افراد مسن به نگرانی درحیطه سلامت عمومی وکیفیت زندگی در مراقبت‌های بهداشتی تبدیل شده است [1].
افزایش طول عمر معمولاً به معنی داشتن یک زندگی با کیفیت خوب نیست. چالش اصلی بهداشت در قرن بیستم زنده‌ماندن بود، در حالی که چالش قرن حاضر زندگی با کیفیت بهتر است. یافته‌های برخی مطالعات نشان می‌دهد مسائل و مشکلات متعددی که با افزایش سن رخ می‌دهد، در کاهش کیفیت زندگی در طول دوره سالمندی تأثیر دارد. از نظر عملکرد جسمی با افزایش سن، در سیستم‌های فیزیولوژیک و ارگان‌های بدن مانند ساختار عضلانی، توده استخوانی و ظرفیت قلبی‌تنفسی تغییرات پی‌درپی اتفاق می‌افتد که می‌تواند عامل محدودیت حرکتی، ایجاد ناتوانی و به طور کلی کاهش وضعیت عمومی سلامتی افراد سالمند باشد و بدین ترتیب می‌تواند روی کیفیت زندگی سالمندان تأثیر‌گذار باشد [6-3].
بر اساس نتایج برخی مطالعات گذشته که در کشورهای مختلف انجام شده است، افرادی که از نظر اجزای آمادگی جسمانی، مانند استقامت، قدرت عضلانی و تعادل در وضعیت بهتری قرار دارند با داشتن استقلال عملکردی بالاتر می‌توانند کیفیت زندگی بهتری داشته باشند [10-7]. همچنین تأثیر برخی بیماری‌ها بر کیفیت زندگی سالمندان را نیز نمی‌توان نادیده گرفت امامی مقدم و کوشیار در مطالعات خود روی سالمندان شهر مشهد که به ترتیب در افراد مبتلا به پرفشاری خون و دیابت انجام دادند نشان دادند این افراد دارای کیفیت زندگی متوسطی هستند [12 ،11]. درواقع مهم‌ترین مسئله در ارتقای کیفیت زندگی سالمندان مربوط به حفظ استقلال آن‌ها در فعالیت‌های جسمی و شناختی و ادامه زندگی به صورت فعال و مستقل است [7].
کیفیت زندگی وابسته به سلامتی یک مفهوم چند‌بُعدی است که دارای ابعاد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است که می‌تواند تحت تأثیر تجارب، باورها، انتظارات و برداشت شخصی فرد باشد. بنابراین علاوه بر بُعد جسمانی، ابعاد روانی و اجتماعی نیز در کیفیت زندگی بسیار مهم هستند [13]. گالیسیو و همکارانش نشان دادند بین شبکه‌های اجتماعی ضعیف و سلامت جسمانی و روانی نامناسب ارتباط وجود دارد [14]. بولینگ نیز زندگی‌کردن در مکان نامناسب، نداشتن درآمد کافی و نداشتن ارتباطات اجتماعی مناسب را از عوامل مؤثر بر افت کیفیت زندگی می‌داند [15].
درواقع پیامدهای کیفیت زندگی را می‌توان در دو بُعد ذهنی و عینی در نظر گرفت. بعد عینی آن مانند رشد اقتصادی، رفاه و بهزیستی اجتماعی که ثروت را عامل خوشبختی می‌داند و بعد ذهنی آن که می‌تواند رضایتمندی و شاد‌زیستن باشد. تاج‌ور و همکاران در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که وضعیت اقتصادی از عوامل تعیین‌کننده مهم نمرات کیفیت زندگی در سالمندان شهر تهران است [16]. مطالعه باری نشان داد 80 درصد از سالمندان حداقل به یک بیماری مزمن مبتلا هستند که اغلب هزینه‌های مادی زیادی را بر آن‌ها تحمیل می‌کند از طرف دیگر داشتن درآمد کافی می‌تواند از جمله عوامل مؤثر در دستیابی به زندگی باکیفیت باشد؛ چون می‌تواند موجب برآورده‌شدن نیازهای پایه فرد و همین‌طور مشارکت او در جامعه و داشتن اوقات فراغت شود [17]. چراغی و همکارانش طی یک مطالعه کیفی نشان دادند شرکت‌کنندگان (با میانگین سنی 40 سال) عوامل جسمانی، روان‌شناختی، اقتصادی و اجتماعی را از جمله عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی خود می‌دانند [18].
همچنین ساری و همکارانش نیز در بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان شهر مشهد به این نتیجه رسیدند به ترتیب متغیرهای تحصیلات، وضعیت سکونت قبلی، جنس، ترکیب زندگی و مدت اقامت در خانه سالمندی از عوامل تعیین‌کننده کیفیت زندگی سالمندان خانه‌های سالمندی است [19]. نتایج آن‌ها نشان داد بین تحصیلات و کیفیت زندگی ارتباط مستقیم وجود دارد [19]. در مطالعه کنونی دو گروه سالمندان ساکن جامعه و آسایشگاه‌های سالمندی شهر مشهد به طور جداگانه از نظر بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و درآمد ماهانه با سطح کیفیت زندگی، بررسی شدند.
روش مطالعه
این مطالعه از نوع توصیفی‌تحلیلی است. جامعه پژوهش، سالمندان بالای 60 سال ساکن شهر مشهد بودند. در نمونه بررسی‌شده 270 سالمند با دامنه سنی 65 تا 88 سال در دو گروه ساکن در جامعه (135 نفر) و ساکن در خانه سالمندان (135 نفر) بررسی شدند. نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ای تصادفی انجام گرفت. بدین صورت که از بین کانون‌های سالمندی (شامل کانون بازنشستگان، شهرداری، پارک‌ها و غیره) واقع در شهر مشهد، دو مرکز به صورت تصادفی انتخاب شدند و همچنین دو آسایشگاه سالمندان به طور تصادفی برای گروه سالمندان ساکن خانه سالمندان انتخاب شدند. نمونه‌گیری داخل این مراکز به صورت دردسترس انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از سن 65 سال و بیشتر، توانایی پیروی از دستورالعمل‌ها و فهمیدن و تکرار مفاهیم عملکردی خواسته‌شده و نداشتن بیماری‌های معمول سالمندان، مثل آلزایمر و پارکینسون [7].
افرادی که در جریان مطالعه تمایل به ادامه همکاری نداشتند از مطالعه خارج شدند. در ابتدا پرسش‌نامه‌ای حاوی اطلاعات زمینه‌ای از جمله سن، میزان تحصیلات و درآمد ماهانه با تأکید بر محرمانه‌بودن اطلاعات تکمیل شد. برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی از نسخه فارسی‌شده پرسش‌نامه کیفیت زندگی (SF-36) که اعتبار و روایی آن سنجیده شده است استفاده شد [20 ،13]. این پرسش‌نامه دارای هشت خرده‌مقیاس شامل عملکرد جسمی، مشکلات جسمانی، درد جسمی، سلامت عمومی، سرزندگی و نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی و سلامت روان است. از میانگین چهار خرده‌مقیاس عملکرد جسمی، مشکلات جسمانی، درد جسمی و سلامت عمومی، بُعد جسمانی کلی و از میانگین چهار خرده‌مقیاس مربوط به بخش روانی شامل سرزندگی و نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی و سلامت روان، بُعد روانی کلی کیفیت زندگی تعیین می‌شود [13]. سؤالات را به صورت شفاهی آزمونگر می‌خواند و جواب هر سؤال طبق پاسخ‌های سالمند به صورت دقیق و کامل نوشته می‌شد.
از آمار توصیفی با شاخص‌های آماری میانگین، انحراف معیار، میانه، حداقل و حداکثر برای متغیرهای کمّی و همچنین تعداد، فراوانی و درصد فراوانی برای متغیرهای کیفی استفاده شد. جهت بررسی نرمال‌بودن متغیرها از آزمون کولموگروف‌اسمرینوف استفاده شد که نتایج آن نشان داد متغیرهای بررسی‌شده از توزیع نرمال تبعیت نمی‌کنند . مقایسه میانگین‌های درآمد و کیفیت زندگی سالمندان جامعه و ساکن در خانه سالمندان با آزمون من‌ویتنی برای دو نمونه مستقل انجام شد. برای مقایسه سطح تحصیلات دو گروه آزمون کای‌دو استفاده شد. اثر برخی عوامل مستقل بر کیفیت زندگی روانی و جسمانی با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. با توجه به اینکه عوامل زیادی مثل ابتلا به بیماری‌ها بر کیفیت زندگی سالمندان اثرگذار است، بررسی تنها متغیرهای تحصیلات و درآمد به عنوان عامل مستقل منطقی به نظر نمی‌رسد و باید عوامل دیگر در مدل وارد و اثر آن‌ها کنترل شود. در این مقاله متغیرهای مخدوش‌کننده دیگر مثل جنسیت، سن، ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و مصرف سیگار نیز در نظر گرفته و به طور همزمان در مدل رگرسیون وارد شدند. تحلیل در نرم‌افزار SPSS انجام و سطح معنی‌داری 0/05 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
از 135 شرکت‌کننده گروه سالمندان ساکن اجتماع 77 نفر مرد (48/1 درصد) و 58 نفر زن (43 درصد) و از 135 شرکت‌کننده گروه سالمندان خانه‌های سالمندی 65 نفر (48/1 درصد) مرد و 70 نفر (51/9 درصد) زن بودند. آزمون تی مستقل نشان داد تفاوت معنی‌داری بین گروه‌ها از نظر سن وجود ندارد (0/05=P). اکثر سالمندان متأهل (84/4 درصد) بودند، 38/5 درصد مبتلا به دیابت و 62/2 درصد مبتلا به پرفشاری خون بودند و 23 درصد سیگار مصرف می‌کردند.
براساس نتایج ارائه‌شده در جدول شماره 1، اکثر سالمندان بی‌سواد بودند (حدود 70 درصد). همچنین در گروه سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها، سطح تحصیلات کمتر بود. آزمون کای‌دو نشان داد سطح تحصیلات دو گروه از سالمندان مورد‌مطالعه تفاوت معنی‌داری داشت (0/03=P).
با کاهش نرخ مرگ‌و‌میر و باروری و افزایش امید به زندگی، جهان به‌سرعت به سمت پیرشدن پیش می‌رود. مشابه بقیه کشورهای در حال توسعه، جمعیت سالمند ایران نیز به‌سرعت در حال افزایش است [1]. بر اساس آمار منتشرشده، طی 30 سال (1976-2006) جمعیت سالمند ایران حدوداً سه‌برابر شده است [2]. بر اساس آمار سازمان ملل، جمعیت سالمند دنیا در سال 2000 حدود 600 میلیون نفر (10 درصد کل جمعیت جهان) بود که تخمین زده شده است این مقدار در سال 2050 به دو برابر برسد. همان‌طور که جمعیت سالمندان در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است، حفظ سطح بالای کیفیت زندگی در افراد مسن به نگرانی درحیطه سلامت عمومی وکیفیت زندگی در مراقبت‌های بهداشتی تبدیل شده است [1].
افزایش طول عمر معمولاً به معنی داشتن یک زندگی با کیفیت خوب نیست. چالش اصلی بهداشت در قرن بیستم زنده‌ماندن بود، در حالی که چالش قرن حاضر زندگی با کیفیت بهتر است. یافته‌های برخی مطالعات نشان می‌دهد مسائل و مشکلات متعددی که با افزایش سن رخ می‌دهد، در کاهش کیفیت زندگی در طول دوره سالمندی تأثیر دارد. از نظر عملکرد جسمی با افزایش سن، در سیستم‌های فیزیولوژیک و ارگان‌های بدن مانند ساختار عضلانی، توده استخوانی و ظرفیت قلبی‌تنفسی تغییرات پی‌درپی اتفاق می‌افتد که می‌تواند عامل محدودیت حرکتی، ایجاد ناتوانی و به طور کلی کاهش وضعیت عمومی سلامتی افراد سالمند باشد و بدین ترتیب می‌تواند روی کیفیت زندگی سالمندان تأثیر‌گذار باشد [6-3].
بر اساس نتایج برخی مطالعات گذشته که در کشورهای مختلف انجام شده است، افرادی که از نظر اجزای آمادگی جسمانی، مانند استقامت، قدرت عضلانی و تعادل در وضعیت بهتری قرار دارند با داشتن استقلال عملکردی بالاتر می‌توانند کیفیت زندگی بهتری داشته باشند [10-7]. همچنین تأثیر برخی بیماری‌ها بر کیفیت زندگی سالمندان را نیز نمی‌توان نادیده گرفت امامی مقدم و کوشیار در مطالعات خود روی سالمندان شهر مشهد که به ترتیب در افراد مبتلا به پرفشاری خون و دیابت انجام دادند نشان دادند این افراد دارای کیفیت زندگی متوسطی هستند [12 ،11]. درواقع مهم‌ترین مسئله در ارتقای کیفیت زندگی سالمندان مربوط به حفظ استقلال آن‌ها در فعالیت‌های جسمی و شناختی و ادامه زندگی به صورت فعال و مستقل است [7].
کیفیت زندگی وابسته به سلامتی یک مفهوم چند‌بُعدی است که دارای ابعاد سلامت جسمی، روانی و اجتماعی است که می‌تواند تحت تأثیر تجارب، باورها، انتظارات و برداشت شخصی فرد باشد. بنابراین علاوه بر بُعد جسمانی، ابعاد روانی و اجتماعی نیز در کیفیت زندگی بسیار مهم هستند [13]. گالیسیو و همکارانش نشان دادند بین شبکه‌های اجتماعی ضعیف و سلامت جسمانی و روانی نامناسب ارتباط وجود دارد [14]. بولینگ نیز زندگی‌کردن در مکان نامناسب، نداشتن درآمد کافی و نداشتن ارتباطات اجتماعی مناسب را از عوامل مؤثر بر افت کیفیت زندگی می‌داند [15].
درواقع پیامدهای کیفیت زندگی را می‌توان در دو بُعد ذهنی و عینی در نظر گرفت. بعد عینی آن مانند رشد اقتصادی، رفاه و بهزیستی اجتماعی که ثروت را عامل خوشبختی می‌داند و بعد ذهنی آن که می‌تواند رضایتمندی و شاد‌زیستن باشد. تاج‌ور و همکاران در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که وضعیت اقتصادی از عوامل تعیین‌کننده مهم نمرات کیفیت زندگی در سالمندان شهر تهران است [16]. مطالعه باری نشان داد 80 درصد از سالمندان حداقل به یک بیماری مزمن مبتلا هستند که اغلب هزینه‌های مادی زیادی را بر آن‌ها تحمیل می‌کند از طرف دیگر داشتن درآمد کافی می‌تواند از جمله عوامل مؤثر در دستیابی به زندگی باکیفیت باشد؛ چون می‌تواند موجب برآورده‌شدن نیازهای پایه فرد و همین‌طور مشارکت او در جامعه و داشتن اوقات فراغت شود [17]. چراغی و همکارانش طی یک مطالعه کیفی نشان دادند شرکت‌کنندگان (با میانگین سنی 40 سال) عوامل جسمانی، روان‌شناختی، اقتصادی و اجتماعی را از جمله عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی خود می‌دانند [18].
همچنین ساری و همکارانش نیز در بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی سالمندان ساکن خانه‌های سالمندان شهر مشهد به این نتیجه رسیدند به ترتیب متغیرهای تحصیلات، وضعیت سکونت قبلی، جنس، ترکیب زندگی و مدت اقامت در خانه سالمندی از عوامل تعیین‌کننده کیفیت زندگی سالمندان خانه‌های سالمندی است [19]. نتایج آن‌ها نشان داد بین تحصیلات و کیفیت زندگی ارتباط مستقیم وجود دارد [19]. در مطالعه کنونی دو گروه سالمندان ساکن جامعه و آسایشگاه‌های سالمندی شهر مشهد به طور جداگانه از نظر بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و درآمد ماهانه با سطح کیفیت زندگی، بررسی شدند.
روش مطالعه
این مطالعه از نوع توصیفی‌تحلیلی است. جامعه پژوهش، سالمندان بالای 60 سال ساکن شهر مشهد بودند. در نمونه بررسی‌شده 270 سالمند با دامنه سنی 65 تا 88 سال در دو گروه ساکن در جامعه (135 نفر) و ساکن در خانه سالمندان (135 نفر) بررسی شدند. نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ای تصادفی انجام گرفت. بدین صورت که از بین کانون‌های سالمندی (شامل کانون بازنشستگان، شهرداری، پارک‌ها و غیره) واقع در شهر مشهد، دو مرکز به صورت تصادفی انتخاب شدند و همچنین دو آسایشگاه سالمندان به طور تصادفی برای گروه سالمندان ساکن خانه سالمندان انتخاب شدند. نمونه‌گیری داخل این مراکز به صورت دردسترس انجام شد. معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از سن 65 سال و بیشتر، توانایی پیروی از دستورالعمل‌ها و فهمیدن و تکرار مفاهیم عملکردی خواسته‌شده و نداشتن بیماری‌های معمول سالمندان، مثل آلزایمر و پارکینسون [7].
افرادی که در جریان مطالعه تمایل به ادامه همکاری نداشتند از مطالعه خارج شدند. در ابتدا پرسش‌نامه‌ای حاوی اطلاعات زمینه‌ای از جمله سن، میزان تحصیلات و درآمد ماهانه با تأکید بر محرمانه‌بودن اطلاعات تکمیل شد. برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی از نسخه فارسی‌شده پرسش‌نامه کیفیت زندگی (SF-36) که اعتبار و روایی آن سنجیده شده است استفاده شد [20 ،13]. این پرسش‌نامه دارای هشت خرده‌مقیاس شامل عملکرد جسمی، مشکلات جسمانی، درد جسمی، سلامت عمومی، سرزندگی و نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی و سلامت روان است. از میانگین چهار خرده‌مقیاس عملکرد جسمی، مشکلات جسمانی، درد جسمی و سلامت عمومی، بُعد جسمانی کلی و از میانگین چهار خرده‌مقیاس مربوط به بخش روانی شامل سرزندگی و نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی و سلامت روان، بُعد روانی کلی کیفیت زندگی تعیین می‌شود [13]. سؤالات را به صورت شفاهی آزمونگر می‌خواند و جواب هر سؤال طبق پاسخ‌های سالمند به صورت دقیق و کامل نوشته می‌شد.
از آمار توصیفی با شاخص‌های آماری میانگین، انحراف معیار، میانه، حداقل و حداکثر برای متغیرهای کمّی و همچنین تعداد، فراوانی و درصد فراوانی برای متغیرهای کیفی استفاده شد. جهت بررسی نرمال‌بودن متغیرها از آزمون کولموگروف‌اسمرینوف استفاده شد که نتایج آن نشان داد متغیرهای بررسی‌شده از توزیع نرمال تبعیت نمی‌کنند . مقایسه میانگین‌های درآمد و کیفیت زندگی سالمندان جامعه و ساکن در خانه سالمندان با آزمون من‌ویتنی برای دو نمونه مستقل انجام شد. برای مقایسه سطح تحصیلات دو گروه آزمون کای‌دو استفاده شد. اثر برخی عوامل مستقل بر کیفیت زندگی روانی و جسمانی با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. با توجه به اینکه عوامل زیادی مثل ابتلا به بیماری‌ها بر کیفیت زندگی سالمندان اثرگذار است، بررسی تنها متغیرهای تحصیلات و درآمد به عنوان عامل مستقل منطقی به نظر نمی‌رسد و باید عوامل دیگر در مدل وارد و اثر آن‌ها کنترل شود. در این مقاله متغیرهای مخدوش‌کننده دیگر مثل جنسیت، سن، ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و مصرف سیگار نیز در نظر گرفته و به طور همزمان در مدل رگرسیون وارد شدند. تحلیل در نرم‌افزار SPSS انجام و سطح معنی‌داری 0/05 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
از 135 شرکت‌کننده گروه سالمندان ساکن اجتماع 77 نفر مرد (48/1 درصد) و 58 نفر زن (43 درصد) و از 135 شرکت‌کننده گروه سالمندان خانه‌های سالمندی 65 نفر (48/1 درصد) مرد و 70 نفر (51/9 درصد) زن بودند. آزمون تی مستقل نشان داد تفاوت معنی‌داری بین گروه‌ها از نظر سن وجود ندارد (0/05=P). اکثر سالمندان متأهل (84/4 درصد) بودند، 38/5 درصد مبتلا به دیابت و 62/2 درصد مبتلا به پرفشاری خون بودند و 23 درصد سیگار مصرف می‌کردند.
براساس نتایج ارائه‌شده در جدول شماره 1، اکثر سالمندان بی‌سواد بودند (حدود 70 درصد). همچنین در گروه سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها، سطح تحصیلات کمتر بود. آزمون کای‌دو نشان داد سطح تحصیلات دو گروه از سالمندان مورد‌مطالعه تفاوت معنی‌داری داشت (0/03=P).
بر اساس نتایج ارائه‌شده در جدول شماره 2، اکثر سالمندان درآمد کمتر از پنج میلیون ریال داشتند (حدود 39 درصد). گرچه عده‌ای در گروه سالمندان جامعه درآمد نداشتند (حدود 16 درصد)، ولی وضعیت درآمدی این گروه بهتر از درآمد سالمندان ساکن خانه سالمندان بود. آزمون کای‌دو بعد از حذف گروه نمونه‌های بدون درآمد، نشان داد سطح درآمد دو گروه از سالمندان مورد‌مطالعه تفاوت معنی‌داری داشته است (0/001>P).
نتایج کیفیت زندگی سالمندان به تفکیک گروه سالمندان جامعه و ساکن خانه سالمندان نشان می‌دهد هر دو بُعد جسمانی و روانی کیفیت زندگی در سالمندان ساکن خانه سالمندان، پایین‌تر است (جدول شماره 3). همچنین نتایج آزمون من‌ویتنی در مقایسه میانگین‌های ابعاد مختلف کیفیت زندگی نشان داد دو گروه در خرده‌مقیاس‌های عملکرد جسمانی، مشکلات جسمانی، سرزندگی و نشاط، سلامت روان و سلامت عمومی تفاوت معنی‌داری داشتند، ولی در سه بُعد مشکلات روحی و عملکرد اجتماعی و درد جسمی تفاوت معنی‌دار نبود (P>0/05) (جدول شماره 3).
اثر برخی عوامل مستقل بر کیفیت زندگی روانی و جسمانی با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره بررسی شد. نتایج مدل نشان داد تنها اثر محل زندگی (سالمندان فعال در جامعه و خانه سالمندان) بر هر دو بُعد معنی‌دار داشت و سطح درآمد و تحصیلات، جنسیت، سن، ابتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و مصرف سیگار اثر معنی‌داری نداشتند (جدول شماره 4). دامنه مقدار ضریب اثر اتا برای پاسخ کیفیت زندگی روانی بین 0/001 تا0/035 و برای پاسخ کیفیت زندگی جسمانی بین 0/001 تا 0/154 بود. در هر دو متغیر وابسته بیشترین ضریب اثر مربوط به محل زندگی سالمندان بود.
بحث
در این مطالعه برای بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی با کیفیت زندگی سالمندان جامعه و خانه‌های سالمندی شهر مشهد، نسخه فارسی پرسش‌نامه SF-36 کیفیت زندگی استفاده شد. یکی از نتایج این مطالعه این بود که در سالمندان ساکن جامعه نسبت به گروه سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها درصد بی‌سوادی بالاتر و سطح تحصیلات پایین‌تر بود. همچنین به طور کلی، از نظر دو بُعد جسمی و روانی کیفیت زندگی سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها پایین‌تر بود. نمره هر خرده‌مقیاس پرسش‌نامه SF-36 کیفیت زندگی از صفر تا 100 است. بر اساس نتایج این مطالعه، نمره کلی بُعد جسمانی سالمندان جامعه 45/7 و آسایشگاه‌ها 34/2 به دست آمد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر عملکرد جسمی کیفیت زندگی نامطلوبی داشتند. همچنین در این مطالعه نمره کلی بُعد روانی در سالمندان جامعه 36/3 و در سالمندان آسایشگاه‌ها 29/8 بود که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر بُعد کلی روانی حتی وضعیت بدتری نسبت به بُعد جسمانی داشتند.
در ایران نیز مشابه اغلب کشورهای در حال توسعه، سالمندان در کنار خانواده‌های خود زندگی می‌کنند. اگرچه به‌تدریج با افزایش طول عمر و ابتلا به بیماری‌های مزمن دوره سالمندی نگهداری سالمندان در آسایشگاه‌های سالمندی رو به افزایش است. معمولاً زندگی فعال در آسایشگاه‌های سالمندی وجود ندارد که باعث می‌شود سالمندان به سمت یک زندگی بی‌تحرک سوق داده شود. اغلب در این مکان‌ها آن‌ها چندان فعالیت‌های روزمره زندگی را به‌تنهایی انجام نمی دهند [16]. هنری در مطالعه خود با بررسی سطح فعالیت فیزیکی در تایلند نشان داد سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها در مقایسه با سالمندان ساکن در خانه فعالیت محدودتری دارند که این می‌تواند از جمله عوامل کاهش عملکرد جسمی و ازدست‌دادن بیش از پیش استقلال این افراد باشد [21]. همچنین بر اساس نتایج مطالعه عبداللهی و محمدپور دیده شد کیفیت زندگی سالمندان مقیم در سرای سالمندان شهر ساری به طور معنی‌داری پایین‌تر از سالمندان ساکن منزل است [22].
لوبو و همکارانش نیز مشاهده کردند سالمندان ساکن آسایشگاه‌ها که فعالیت جسمی بالاتری دارند، تمایل بیشتری نیز برای مشارکت در فعالیت‌های روزمره زندگی نشان می‌دهند [23]. آن‌ها پیشنهاد می‌کنند سالمندان باید از نظر مشارکت در فعالیت‌های روزمره تشویق و تحریک شوند. اغلب افرادی که در آسایشگاه‌ها هستند تمایل به بی‌تحرکی کامل یا نسبی دارند [23]. در ایران سالمندانی که اغلب در انجام فعالیت‌های روزمره وابسته‌اند یا مبتلا به بیماری‌های مزمن ناتوان‌کننده هستند، در خانه‌های سالمندی زندگی می‌کنند. بنابراین بر اساس نتایج مطالعه کنونی، سالمندان باید برای حفظ یا بهبود عملکرد جسمی و کیفیت زندگی، به شرکت در فعالیت‌های جسمی منظم تشویق شوند.تاج‌ور در مطالعه خود نمره بُعد جسمانی و روانی کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران را به ترتیب 55/01 و 63/86 گزارش کرد [16]. در حالی که سالمندان شهر مشهد نسبت به تهران به عنوان پایتخت ایران کیفیت زندگی پایین‌تری داشتند.
همچنین ساری میانگین نمره کیفیت زندگی کلی سالمندان ساکن خانه‌های سالمندی را شهر مشهد را 56/7 ذکر کرد [19]. البته آن‌ها کیفیت زندگی را با ابزاری متفاوت (QLI) اندازه گرفتند و نشان دادند متغیر تحصیلات ارتباط مستقیمی با کیفیت زندگی دارد. تأثیر تحصیلات بر کیفیت زندگی در مطالعات انجام‌شده در کشورهای دیگر نیز مطرح شده است. بر اساس این مطالعات می‌توان گفت داشتن تحصیلات بالا می‌تواند موجب پویایی زندگی سالمندان، ارتقای طبقه اجتماعی، بالابردن توان اقتصادی و خود‌باوری آن‌ها شود، در حالی که سطح پایین سواد با غمگینی، روابط اجتماعی ضعیف و مشکلات احساسی سالمندان همراه است [25 ،24].
نتیجه دیگر این مطالعه این بود که سالمندان آسایشگاه‌ها دارای درآمد ماهانه و معنی دار کمتری نسبت به گروه سالمندان جامعه بودند و همان‌گونه که ذکر شد، دارای نمره کیفیت زندگی پایین‌تری نیز بودند. اگرچه نتایج حاصله از آزمون همبستگی در بررسی ارتباط بین سطح تحصیلات و درآمد با دو بُعد کلی جسمانی و روانی نتوانست ارتباط معنی‌دار آماری را نشان دهد. تاج‌ور و همکاران در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که وضعیت اقتصادی از عوامل تعیین‌کننده مهم نمره کیفیت است [16]. درواقع داشتن درآمد کافی از جمله عوامل مؤثر در داشتن زندگی با کیفیت بالاست، چون می‌تواند موجب برآورده‌شدن نیازهای پایه فرد و همین‌طور مشارکت او در جامعه و داشتن اوقات فراغت شود. درواقع چون دوره سالمندی همراه با بیماری‌های شایع مزمن است، نیاز به مراقبت‌های درمانی دارد که با بار مالی زیاد بر زندگی سالمند همراه است؛ بنابراین سالمندانی که از قشر کم‌درآمد جامعه باشند، به دلیل مشکلات جسمی مکرر و عدم دریافت مراقبت‌های بهداشتی لازم اغلب کیفیت زندگی پایینی دارند [25 ،24].
در مطالعه ما موافق با نتایج مطالعات ذکرشده سالمندان آسایشگاه‌ها با داشتن درآمد کمتر، نمره کیفیت زندگی کمتری داشتند. اما درباره اینکه چرا ارتباط بین سطح درآمد با نمره کیفیت زندگی معنادار نشد، می‌توان گفت دامنه درآمد شرکت‌کنندگان این مطالعه خیلی وسیع نبود. شاید لازم بود نمونه‌هایی با دامنه درآمدی وسیع‌تری بررسی می‌شد که شاید بتوان این عامل را از جمله محدودیت‌های مطالعه کنونی دانست. به عنوان یکی دیگر از محدودیت‌های این مطالعه باید گفت چون مطالعه کنونی یک مطالعه مقطعی‌توصیفی و تحلیلی است نمی‌تواند رابطه علت و معلولی بین کیفیت زندگی با عوامل جسمی اجتماعی و روانی را مشخص کند.
نتیجه‌گیری نهایی
بر اساس نتایج این مطالعه، سالمندان آسایشگاه‌ها دارای سطح تحصیلات پایین‌تر، درآمد ماهانه کمتر و همچنین کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به گروه سالمندان جامعه داشتند. نمره کلی بُعد جسمانی کیفیت زندگی سالمندان جامعه 45/7و آسایشگاه‌ها 34/2 به دست آمد که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر عملکرد جسمی دارای کیفیت زندگی نامطلوبی بودند. همچنین در این مطالعه نمره کلی بُعد روانی در سالمندان جامعه36/3 و در سالمندان آسایشگاه‌ها 29/8 بود که نشان می‌دهد شرکت‌کنندگان از نظر بُعد کلی روانی حتی وضعیت بدتری نسبت به بعد جسمانی داشتند. داشتن درآمد کافی یک شرط ضروری برای داشتن یک زندگی باکیفیت است، گرچه نمی‌تواند همه نیازهای اساسی زندگی را برآورده کند. داشتن تحصیلات بالا می‌تواند موجب ارتقای طبقه اجتماعی و بالابردن توان اقتصادی سالمندان شود. بهبود کیفیت زندگی سالمندان ایرانی با درنظرگرفتن همه ابعاد آن که شامل ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی است، با انجام برنامه‌های درمانی، آموزشی و حمایت اجتماعی می‌تواند محقق شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پیش از شروع تحقیق از افراد موافقت‌نامه اگاهانه شرکت در تحقیق که توسط کمیته اخلاق دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصویب شده بود، اخذ می‌شد (کد اخلاق مطالعه: IR.USWR.REC.1396.162).
حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی خاصی از سازمانهای تأمین مالی در بخش های دولتی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشته‌اند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
- Bongaarts J. Human population growth and the demographic transition. Philosophical Transactions of the Royal Society B. 2009; 364(1532):2985-90. [DOI:10.1098/rstb.2009.0137]
- Noroozian M. [The elderly population in iran: an ever growing concern in the health system (Persian). Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences. 2012; 6(2):1-6.
- Boros K, Freemont T. Physiology of ageing of the musculoskeletal system. Best practice & Research Clinical Rheumatology. 2017; 31(2):203-17. [DOI:10.1016/j.berh.2017.09.003]
- Marzetti E, Hwang AC, Tosato M, Peng LN, Calvani R, Picca A, et al. Age-related changes of skeletal muscle mass and strength among Italian and Taiwanese older people: Results from the Milan EXPO 2015 survey and the I-Lan Longitudinal Aging Study. Experimental Gerontology. 2018; 102:76-80. [DOI:10.1016/j.exger.2017.12.008]
- Milanovic Z, Pantelic S, Trajkovic N, Sporis G, Kostic R, James N. Age-related decrease in physical activity and functional fitness among elderly men and women. Clinical Interventions in Aging. 2013; 8:549-56. [DOI:10.2147/CIA.S44112]
- Nodehi Moghadam A, Goudarzian M, Azadi F, Hosseini SM, Mosallanezhad Z, Karimi N, et al. Falls and postural control in older adults with cataracts. Medical Journal of the Islamic Republic of Iran. 2015; 29:311. [PMID] [PMCID]
- Takata Y, Ansai T, Soh I, Awano S, Yoshitake Y, Kimura Y, et al. Quality of life and physical fitness in an 85-year-old population. Archives of Gerontology and Geriatrics. 2010; 50(3):272-6. [DOI:10.1016/j.archger.2009.04.005]
- Wanderley FA, Silva G, Marques E, Oliveira J, Mota J, Carvalho J. Associations between objectively assessed physical activity levels and fitness and self-reported health-related quality of life in community-dwelling older adults. Quality of Life Research. 2011; 20(9):1371-8. [DOI:10.1007/s11136-011-9875-x]
- Sloan RA, Sawada SS, Martin CK, Church T, Blair SN. Associations between cardiorespiratory fitness and health-related quality of life. Health and Quality of Life Outcomes. 2009; 7:47. [DOI:10.1186/1477-7525-7-47]
- Hakkinen A, Rinne M, Vasankari T, Santtila M, Hakkinen K, Kyrolainen H. Association of physical fitness with health-related quality of life in Finnish young men. Health and Quality of Life Outcomes. 2010; 8:15. [DOI:10.1186/1477-7525-8-15]
- Emamimoghaddam Z, Khosh Raftarroudi E, Ildarabadi E, Behnam Vashani M. [Quality of life in hypertention elderly patients that referred to health centers in Mashhad (Persian)]. Journal of Sabzevar University of Medical Sciences. 2015; 22(2):444-52.
- Kooshyar H, Shoorvazi M, Dalir Z, Hoseini S. [Surveying health-related quality of life and related factors in the diabetic elderly in Mashhad in 2013 (Persian)]. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 2015; 14(3):175-88.
- Montazeri A, Goshtasebi A, Vahdaninia M, Gandek B. The Short Form Health Survey (SF-36): Translation and validation study of the Iranian version. Quality of Life Research. 2005; 14(3):875-82. [DOI:10.1007/s11136-004-1014-5]
- Gallicchio L, Hoffman SC, Helzlsouer KJ. The relationship between gender, social support, and health-related quality of life in a community-based study in Washington County, Maryland. Quality of life. 2007; 16(5):777-86. [DOI:10.1007/s11136-006-9162-4]
- Bowling A, Gabriel Z, Dykes J, Dowding LM, Evans O, Fleissig A, et al. Let’s ask them: a national survey of definitions of quality of life and its enhancement among people aged 65 and over. International Journal of Aging & Human Development. 2003; 56(4):269-306. [DOI:10.2190/BF8G-5J8L-YTRF-6404]
- Tajvar M, Arab M, Montazeri A. Determinants of health-related quality of life in elderly in Tehran, Iran. BMC Public Health. 2008; 8:323. [DOI:10.1186/1471-2458-8-323]
- Barry CB. Teaching the older patient in the home assessment and adaptation. Home Healthcare Nurse. 2000; 18(6):374-86. [DOI:10.1097/00004045-200006000-00013]
- Cheraghi Z, Nejat S, Haghjoo L, Salehi F. What do Iranian people Have in Mind When Assessing Their Quality of Life? A Qualitative Study. Indonesian Research Journal in Education. 2016; 12(3):10-20
- Sari N KH, Vaghee S, Kamelnia H. [Elderly’s quality of life and related factors among nursing home residents in Mashhad, 2013 (Persian)]. Iranian Journal of Epidemiology. 2014; 23(1):243-52.
- Motamed N, Ayatollahi AR, Zare N, Sadeghi-Hassanabadi A. [Validity and reliability of the Persian translation of the SF-36 version 2 questionnaire (Persian)]. Eastern Mediterranean Health Journal. 2005; 11(3):349-57.
- Henry CJ, Webster-Gandy J, Varakamin C. A comparison of physical activity levels in two contrasting elderly populations in Thailand. American Journal of Human Biology. 2001; 13(3):310-5. [DOI:10.1002/ajhb.1054]
- Abdollahi F, Mohammadpour RA. [Health related quality of life among the elderly living in nursing home and homes (Persian)]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2013; 23(104):20-5.
- Lobo A, Santos P, Carvalho J, Mota J. Relationship between intensity of physical activity and health-related quality of life in Portuguese institutionalized elderly. Geriatrics & Gerontology International. 2008; 8(4):284-90. [DOI:10.1111/j.1447-0594.2008.00478.x]
- Lasheras C, Patterson AM, Casado C, Fernandez S. Effects of education on the quality of life, diet, and cardiovascular risk factors in an elderly Spanish community population. Experimental Aging Research. 2001; 27(3):257-70. [DOI:10.1080/036107301300208691]
- Alexandre Tda S, Cordeiro RC, Ramos LR. Factors associated to quality of life in active elderly. Revista de Saude Publica. 2009; 43(4):613-21. [DOI:10.1590/S0034-89102009005000030]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
طب سالمندی
دریافت: 1396/12/20 | پذیرش: 1397/4/5 | انتشار: 1398/8/19
دریافت: 1396/12/20 | پذیرش: 1397/4/5 | انتشار: 1398/8/19
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
