1- گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2- گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. ، hassan.heydari@modares.ac.ir
3- مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران.
4- گروه اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
چکیده: (3163 مشاهده)
اهداف: سالمندی جمعیت در سالهای اخیر نگرانیهایی را در میان سیاستگذاران حوزههای مختلف ایجاد کرده است. این در حالی است که برخی از نظریههای اقتصادی، تحولات ساختار سنی و سالمندی جمعیت را یکی از مسائل مهم و اثرگذار بر نابرابری درآمد جوامع میدانند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر سالمندی جمعیت بر نابرابری درآمد ایران است.
مواد و روش ها: این پژوهش در سال 1399 به روش کتابخانهای و تحلیل ثانویه و با استفاده از دادههای مرکز آمار ایران و دادههای بانک جهانی (مربوط به ایران)، برای دوره زمانی 1397- 1349 انجام شد. ابتدا الگویی برای نابرابری درآمد ارائه و متغیرهای جمعیتی در آن لحاظ شد. سپس ضرایب آن با استفاده از الگوی خودتوضیح با وقفههای گسترده (ARDL) و با استفاده از نرمافزار Eviews 10 برآورد شد. همچنین به منظور بررسی سرعت تعدیل مدل کوتاهمدت به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا (Ecm) برآورد شد.
یافته ها: نتایج بهدستآمده نشان داد افزایش جمعیت سالمند در بلندمدت منجر به افزایش نابرابری درآمد میشود، به طوری که یک درصد افزایش در شاخص سالمندی (نسبت جمعیت بـالای 65 سال به جمعیت زیـر 15 سـال) در سطح معناداری 95 درصد منجر به 0/14 درصد افزایش در ضریب جینی میشود. همچنین در بلندمدت رشد متغیرهای آموزش، آزادسازی تجاری و مجذور تولید ناخالص داخلی سرانه اثر منفی و معنادار و رشد متغیرهای تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی اثر مثبت و معنادار بر نابرابری درآمد دارند. ضریب تصحیح خطا نیز 44/8 درصد به دست آمد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج بهدست آمده سالمندی جمعیت که حاصل برآیند کاهش نرخ رشد زاد و ولد و افزایش احتمال بقا است، افزایش نابرابری درآمد را در پی خواهد داشت؛ بنابراین سیاستگذاران بایستی در کنار برنامهریزی برای کاهش اثرات سوء سالمندی با سرمایهگذاری در آموزش و گسترش روابط تجاری با سایر کشورها و همچنین تثبیت شرایط اقتصادی و کنترل تورم موجبات کاهش نابرابری درآمد را فراهم آورند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
رفاه اجتماعی دریافت: 1399/9/2 | پذیرش: 1399/11/29 | انتشار: 1400/7/19