اهداف: پژوهش‌های فراوانی به بروز و شیوع وابستگی‌های شیمیایی دارویی جدید اشاره کرده اند. سوءمصرف حلال‌های شیمیایی دارویی یکی ازاین سوء مصرف‌ها است. این بررسی به مطالعه وابستگی و سوء‌مصرف مواد شیمیایی در سالمندان اهوازی در سال 1386 می‌پردازد.

مواد و روش‌ها: پژوهش با روش توصیفی – اکتشافی و با تکنیک‌های پرسش‌نامه، مصاحبه تشخیصی - بالینی و مطالعه ِ اسنادی پرونده‌های پزشکی و گزارش‌های بالینی ـ بیماران داوطلب اجرا گردید. جامعه آماری شامل سالمندان یکی از مناطق شهری اهواز است که به صورت نمونه‌گیری تصادفی در مجموع 74 پرونده پزشکی مطالعه شده و با 30 نفر از سالمندان داوطلب مصاحبه گردید. درنهایت نیز آزمون وابستگی دارویی سالمندان(EDAQ (در مورد آن‌ها اجرا شد.

یافته‌ها: X2 نشان داد بین متغیرهای سن و سابقه مصرف مواد مخدر با یافته‌ها معناداری فرضیه‌ها با آزمون سوءمصرف مواد دارویی و شیمیایی رابطه معناداری وجود دارد؛ به‌طوری‌که بین سوء مصرف حلال‌هایی مثل چسب و بنزن‌ها با سابقه سوءمصرف مشتقات درجه دوم تریاک مثل مرفین، تبائین و هروئین رابطه معنادار، قوی‌تر بود. مصاحبه‌های بالینی ـ تشخیصی معین کرد وابستگی روانی ایجادشده توسط این مشتقات نقش مهمی در این نوع سوء مصرف به حلال‌ها دارد. نوع مصرف سالمندان بیشتر استنشاقی در ادامه تجویز دارویی پزشک معالج است.

نتیجه‌گیری: هرچند شیوع‌شناسی این عارضه در پرونده‌های نمونه نشانگر درصد متوسط به پایین در این وابستگی شیمیایی است، اما در مجموع این پدیده قابل مطالعه و بررسی است. در پایان پژوهشگران به اجتناب از این نوع سوءمصرف جدید نظر داده و به نظارت بر رفتارها و گستره کنش متقابل این گونه رفتارهای اعتیادآور اشاره نموده اند. گزینه بهتر اینکه در توزیع داروها و مواد و حلال‌های شیمیایی و تجویز آن‌ها از سوی پزشک سالمند دقت بیشتری صورت پذیرد.