اهداف: باتوجه‌ به سیر افزایشی جمعیت سالمندان در ایران، پیش‌بینی می‌شود طی سی سال آینده، تعداد سالمندانی که نیاز دارند مستقل با وسایل الکترونیکی مانند خودپردازهای بانک کار کنند، رشد چشمگیری بیابد. این در حالی است که هنوز مطالعات کافی به‌منظور مناسب‌سازی این وسایل، باتوجه‌ به توانایی‌های جسمی و ذهنی و روانی سالمندان، انجام نشده است.

مواد و روش‌ها: مقالۀ حاضر بخشی از مطالعه‌ای کیفی به‌روش کاوش فرهنگی است که به کشف نیازها و موانع و تسهیل‌کننده‌ها در کار با خودپردازها پرداخته است. داده‌های این مطالعه ازطریق مشاهده و مصاحبه و جمع‌آوری اسناد و مدارک از شرکت‌کنندگان به‌دست آمده است. مطالعۀ کیفی حاضر در دو مرحله انجام شده: ۱. مصاحبه با سی سالمند؛ ۲. مصاحبه با ده سالمند تهران به‌روش نمونه‌گیری هدفمند و استفاده از طراحی بسته‌ای برای استخراج نیازها و مشکلات مربوط‌به خودپردازها. شش نفر از این شرکت‌کنندگان، زن و چهار نفر مرد بودند و مصاحبه‌ها تا مرحلۀ اشباع داده‌ها ادامه یافت. در آخر نیز داده‌ها با روش تحلیل محتوا، کدگزاری و دسته‌بندی و تحلیل شده است.

یافته‌ها: شش عامل موردنیاز و اصلی برای طراحی خودپردازها، متناسب با سالمندان ایرانی، از داده‌ها استخراج شد که عبارت است از خوشایندی، ناخوشایندی، خواسته‌ها و آرزوها، مشکلات و موانع، امور بانکی و اتفاقات ناگوار. پس از دسته‌بندی این عوامل، موانع و تسهیل‌کننده‌ها برای سالمندان از آن‌ها استخراج گردید. یافته‌ها نشان داد موانع سالمندان در استفاده از خودپردازها، بسیار بیشتر از تسهیل‌کننده‌ها در وضعیت حاضر است.

نتیجه‌گیری: باتوجه‌ به موانع سالمندان ایرانی در استفاده از خودپردازها، پیشنهاد می‌شود دربارۀ این دستگاه‌ها درزمینۀ مناسب‌سازی‌های محیط قرار‌گیری خودپرداز، چگونگی جهت نصب و محل قرار‌گیری، ظاهر خود‌پرداز و به‌خصوص درزمینۀ نرم‌افزارهای آن، مناسب‌سازی‌های لازم متناسب با توان سالمندان انجام شود. درنهایت پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده در گروه‌های مختلف سالمندان به‌خصوص سالمندان دچار معلولیت و کم‌سواد انجام شود.