دوره 20، شماره 4 - ( زمستان 1404 )
جلد 20 شماره 4 صفحات 513-500 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aghaei N, Sadeghi R, Koosheshi M, Zeinab H E. A 100-year Projection of Population Aging in Iran Through the Decomposition of Population Momentum. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2026; 20 (4) :500-513
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2948-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2948-fa.html
آقایی نازنین، صادقی رسول، کوششی مجید، عینی زیناب حسن. پیش‌بینی 100 ساله روند سالخوردگی جمعیت در ایران: تجزیه اثرات ممنتوم جمعیت. سالمند: مجله سالمندی ایران. 1404; 20 (4) :500-513
نازنین آقایی1 
، رسول صادقی*2 ، مجید کوششی1 ، حسن عینی زیناب3
، رسول صادقی*2 ، مجید کوششی1 ، حسن عینی زیناب3
1- گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2- گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. & مؤسسه ملی تحقیقات جمعیتی کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران. ،rassadeghi@ut.ac.ir
3- گروه تغذیه جامعه، دانشکده تغذیه و صنایع غذایی، دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
2- گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. & مؤسسه ملی تحقیقات جمعیتی کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران. ،
3- گروه تغذیه جامعه، دانشکده تغذیه و صنایع غذایی، دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.
چکیده: (2417 مشاهده)
اهداف در سال 1385، میزان باروری در ایران به زیر سطح جانشینی کاهش یافت و با اندکی افزایش در نیمه اول دهه 1390، به‌طور موقت به این سطح بازگشت اما در ادامه مجدداً روند کاهشی آن استمرار یافت. باروری سطح جانشینی به معنای آن است که هر زن به‌طور متوسط تنها حدود دو فرزند به دنیا می‌آورد که این معادل رشد جمعیت صفر است. این در حالی است که در همه این سال‌ها، رشد جمعیت کشور همواره مثبت بوده است. رشد مثبت جمعیت در شرایطی که باروری در سطح جانشینی قرار دارد، پدیده‌ای است که آن را «ممنتوم جمعیت» می‌نامند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر ممنتوم جمعیت بر روند سالخوردگی جمعیت ایران و پیامدهای آن برای سیاست‌گذاری‌های اجتماعی در حوزه سالمندی انجام شده است؛ چراکه ممنتوم جمعیت که ناشی از تغییرات گذشته در میزان‌های باروری و مرگ‌ومیر است، به‌ویژه در گروه‌های سنی سالمندان، اثرات قابل‌توجهی در افزایش سرعت سالخوردگی جمعیت دارد.
مواد و روش ها این مطالعه با استفاده از داده‌های سرشماری‌ها و برآوردهای باروری و مرگ‌ومیر از سال 1375 تا 1395 و پیش‌بینی جمعیت ایران برای 100 سال آینده به روش ترکیبی-نسلی با به‌کارگیری نرم‌افزار R، ممنتوم جمعیت را محاسبه و روند تغییرات سالخوردگی جمعیت را از طریق تجزیه سنی آن بررسی نموده است.
یافته ها نتایج نشان می‌دهد مقادیر مثبت ممنتوم جمعیت در حال کاهش است و براساس تجزیه سنی ممنتوم مشخص گردید بیشترین مقادیر ممنتوم به گروه سنی سالمندان اختصاص دارد. برمبنای پیش‌بینی‌ها، جمعیت سالمندان ایران به‌ویژه تحت‌تأثیر ممنتوم، 4 برابر افزایش خواهد یافت و شاخص سالمندی از حدود 25 در سال 1395 به 110 در سال 1440 خواهد رسید. بااین‌حال، این روند افزایشی از 1440 به بعد ادامه نخواهد داشت و با صفر شدن و سپس منفی شدن رشد ممنتومی به‌دلیل سطوح پایین باروری، افزایش تعداد جمعیت سالمند متوقف خواهد شد.
نتیجه گیری تحلیل اثرات ممنتوم جمعیت نشان می‌دهد ممنتوم جمعیت نقش زیادی در افزایش سرعت سالخوردگی جمعیت ایران دارد. علی‌رغم سرعت بالای سالخوردگی جمعیت در ایران، چالش‌های عمده‌ای در زمینه سیاست‌های اجتماعی سالمندی داریم. این وضعیت ایجاب می‌کند سیاست‌گذاران باتوجه‌به روندهای جمعیتی، اصلاحات لازم را در سیاست‌های بازنشستگی، سلامت و مراقبت‌های سالمندی و همچنین ارتقای سطح باروری و حمایت از خانواده‌ها اتخاذ کنند تا تبعات منفی افزایش سریع جمعیت سالمند جلوگیری شود.
مواد و روش ها این مطالعه با استفاده از داده‌های سرشماری‌ها و برآوردهای باروری و مرگ‌ومیر از سال 1375 تا 1395 و پیش‌بینی جمعیت ایران برای 100 سال آینده به روش ترکیبی-نسلی با به‌کارگیری نرم‌افزار R، ممنتوم جمعیت را محاسبه و روند تغییرات سالخوردگی جمعیت را از طریق تجزیه سنی آن بررسی نموده است.
یافته ها نتایج نشان می‌دهد مقادیر مثبت ممنتوم جمعیت در حال کاهش است و براساس تجزیه سنی ممنتوم مشخص گردید بیشترین مقادیر ممنتوم به گروه سنی سالمندان اختصاص دارد. برمبنای پیش‌بینی‌ها، جمعیت سالمندان ایران به‌ویژه تحت‌تأثیر ممنتوم، 4 برابر افزایش خواهد یافت و شاخص سالمندی از حدود 25 در سال 1395 به 110 در سال 1440 خواهد رسید. بااین‌حال، این روند افزایشی از 1440 به بعد ادامه نخواهد داشت و با صفر شدن و سپس منفی شدن رشد ممنتومی به‌دلیل سطوح پایین باروری، افزایش تعداد جمعیت سالمند متوقف خواهد شد.
نتیجه گیری تحلیل اثرات ممنتوم جمعیت نشان می‌دهد ممنتوم جمعیت نقش زیادی در افزایش سرعت سالخوردگی جمعیت ایران دارد. علی‌رغم سرعت بالای سالخوردگی جمعیت در ایران، چالش‌های عمده‌ای در زمینه سیاست‌های اجتماعی سالمندی داریم. این وضعیت ایجاب می‌کند سیاست‌گذاران باتوجه‌به روندهای جمعیتی، اصلاحات لازم را در سیاست‌های بازنشستگی، سلامت و مراقبت‌های سالمندی و همچنین ارتقای سطح باروری و حمایت از خانواده‌ها اتخاذ کنند تا تبعات منفی افزایش سریع جمعیت سالمند جلوگیری شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار نشریه سالمند: مجله سالمندی ایران تحت مجوز Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
