اهداف: خواب یکی از نیازهای مهم و اساسی هر انسان است. توجه به عوامل تأثیرگذار بر این حوزه اهمیت ویژه‌ای دارد. پژوهش حاضر به مقایسه مؤلفه‌های هیجانی منفی شامل نشخوار فکری، نگرانی، برانگیختگی اضطرابی در افراد سالمند دارای مشکلات خواب و خواب طبیعی پرداخته است.
مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع طرح‌های علی‌مقایسه‌ای است. جامعه پژوهش شامل افراد سالمند ساکن شهر تهران در سال ۱۳۹۵ بود که به روش نمونه‌گیری دردسترس و بر اساس ملاک‌های ورود و خروج انتخاب شدند. ملاک ورود شامل داشتن سن ۶۰ سال و بیشتر و مبتلانبودن به بیماری‌ها و اختلالات شدید جسمانی و روانی و ملاک خروج شامل تمایل‌نداشتن شرکت‌کننده‌ها به ادامه همکاری در هر مرحله از پژوهش بود. از ۲۰۰ سالمند شرکت‌کننده در پژوهش، ۱۳۱ نفر پس از همتاسازی گروهی بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی وارد تحلیل شدند. به منظور جمع‌آوری دادهها از شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ، پرسش‌نامه سبک پاسخ‌دهی نشخواری، پرسش‌نامه نگرانی پنسیلوانیا و پرسش‌نامه نشانه‌های خلقی و اضطرابی مقیاس برانگیختگی اضطرابی استفاده شد. پایایی ابزارها نیز ارزیابی شد. داده‌ها بعد از جمع‌آوری به نسخه ۱۸ نرمافزار spss وارد شد و با آمار توصیفی شامل فراوانی و میانگین و آمار استنباطی شامل کای اسکوئر، یومن ویتنی و آزمون تی مستقل تجزیه و تحلیل شد.
یافته ها: میانگین و انحراف معیار سنی افراد حاضر در پژوهش به ترتیب ۶۸/۵ و ۶/‌۷۸ بود. میانگین نشخوار فکری در گروه سالمندان با کیفیت خواب ضعیف، ۵۴/۰۳۹ و در گروه کیفیت خواب طبیعی، ۴۴/۹۱۹ بود. همچنین میانگین نگرانی در گروه با کیفیت خواب ضعیف و طبیعی به ترتیب، ۵۳/۸۷۵ و ۴۶/۰۲۴ و متغیر برانگیختگی اضطرابی در گروه با کیفیت خواب ضعیف و طبیعی با میانگین ۵۵/۰۸۰ و ۴۳/۷۷۲ بود که از لحاظ آماری اختلاف معناداری بین میانگین دو گروه از نظر متغیرهای پژوهش وجود داشت (۰/۰‌۰۱>p).
نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه نشخوار فکری، نگرانی و برانگیختگی جسمانی بر کیفیت خواب افراد اثر منفی می‌گذارد. تمرکز بر این مؤلفه‌های هیجانی منفی به عنوان عواملی خطرساز در بروز و تداوم آشفتگی‌های خواب می‌تواند در طراحی مداخلات پیشگیرانه مشکلات خواب و کاهش اختلال‌های روان‌شناختی مفید باشد.