دوره 13، شماره 3 - ( پاییز 1397 )
جلد 13 شماره 3 صفحات 323-312 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Taheri M, Irandoust K, Seghatoleslami A, Rezaei M. The Effect of Yoga Practice Based on Biorhythms Theory on Balance and Selective Attention of the Elderly Women. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2018; 13 (3) :312-323
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1463-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1463-fa.html
طاهری مرتضی، ایران دوست خدیجه، ثقه الاسلامی علی، رضایی مینا. تأثیر تمرین یوگا مبتنی بر نظریه بیوریتم زیستی بر تعادل و توجه انتخابی زنان سالمند. سالمند: مجله سالمندی ایران. 1397; 13 (3) :312-323
مرتضی طاهری* 
1، خدیجه ایران دوست2 ، علی ثقه الاسلامی3 ، مینا رضایی2
1، خدیجه ایران دوست2 ، علی ثقه الاسلامی3 ، مینا رضایی2
1- گروه تربیت بدنی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران. ، m.taheri@soc.ikiu.ac.ir
2- گروه تربیت بدنی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران.
3- گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
2- گروه تربیت بدنی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران.
3- گروه علوم ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
متن کامل [PDF 2517 kb]
(3833 دریافت)
| چکیده (HTML) (8200 مشاهده)
مقدمه
در علوم شناختی پرداختن به ذهن و اثرات آن بر فیزیولوژی و مسائل روانی یکی از موضوعاتی است که همواره مدنظر محققان بوده است. بیوریتم یکی از تازه‌ترین موضوعات در حیطه شناسایی ارگونومی ذهن است که بر اساس سه چرخه جسمانی، شناختی، و عاطفی می‌تواند در تنظیمات جسمانی و روانی انسان مؤثر باشد. بر اساس این نظریه، زندگی هر فرد تحت تأثیر سه چرخه زیستی ریتمیک به نام‌های سیکل حسی، سیکل فکری، و سیکل جسمی است. این چرخه‌های سه‌گانه در بدن هر فرد بر اساس ساعت درونی و بیولوژیکی عمل می‌کنند. هر چرخه بر اساس موج سینوسی با دوره‌های متفاوت در حال گردش است که نقطه شروع همه آن‌ها، روز تولد فرد است.
چرخه جسمی هر 23 روز یک‌بار، چرخه حسی یا عاطفی هر 28 روز یک‌بار و چرخه ذهنی هر 33 روز یک‌بار تکرار می‌شود [1]. هر فرکانس از این موج دو فاز دارد: فاز مثبت، فاز منفی. نقطه بحرانی دقیقاً در مرز صفر و مرحله گذر از ناحیه مثبت به منفی یا بالعکس واقع شده است. آگاهی از وضعیت سطوح انرژی جسمانی، شناختی و عاطفی می‌تواند به فراخور نیاز، در افزایش بهره‌وری فرد کمک کند. ازآنجاکه در زمان اوج بیوریتم جسمی، اوج انرژی جسمانی وجود دارد، اجرای برنامه‌های تمرینی که مستلزم انرژی زیاد است می‌تواند بهترین بهره را با توجه به وضعیت جسمانی داشته باشد [2 ،1].
نوع تغذیه، کیفیت خواب [3]، فعالیت بدنی افراد [3]، فصل [4] و مواردی از این دست ازجمله مواردی هستند که می‌توانند بیوریتم زیستی را تحت تأثیر قرار دهند [5]. ازاین‌رو با کنترل این موارد و اجرای ملاحظات مناسب آن می‌توان از ظرفیت‌های بیوریتم افراد به نحو مقتضی استفاده کرد تا بیشترین اثرات مداخله‌ای مثبت را به همراه داشته باشد.
حیطه کنترل حرکتی از موضوعات بسیار مهم و کلیدی است که در دوران میان‌سالی برای بهزیستی هر چه بهتر نمود بیشتری می‌یابد [6]. برخی تغییرات رفتاری قابل مشاهده در دوران سالمندی همچون اختلال کنترل قامت و تغییرات در الگوهای راه رفتن ناشی از افت زمان واکنش و نقصان توجه و تمرکز است [7]. تغییرات زوالی در ظرفیت‌های فیزیولوژیکی، جسمانی و روان‌شناختی که به واسطه شرایط محیطی ایجاد می‌شود، سبک زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و درنهایت عملکرد روزانه سالمند را مختل می‌کند.
کاهش آمادگی جسمانی می‌تواند عملکرد و قابلیت‌های حرکتی سالمندان را مختل کند و منجر به از دست دادن هماهنگی، تعادل، قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری شود. همه این عوامل در کاهش عملکرد حسی حرکتی و بی‌ثباتی قامت و افزایش خطر سقوط مؤثرند [6]. در همین راستا، کارکردهای اجرایی در سیستم عصبی سالمندان که مشتمل بر فرایندهای پردازشی و عصب‌شناختی است ازجمله مواردی هستند که باید با مداخلات محیطی مؤثر همچون فعالیت بدنی، تغذیه، داشتن چرخه مناسب خواب و بیداری و عوامل محیطی دیگر مورد توجه قرار گیرند.
بیوریتم زیستی با تقسیمات چهارگانه (ریتم جسمانی، احساسی، شناختی و اداراکی) می‌تواند کنترل حرکتی را تحت تأثیر قرار دهد [2]. با توجه به گرایش امروزه سالمندان به اجرای تمریناتی که به صورت ایستا و بدون حرکت اجرا می شوند، ورزش یوگا در این پژوهش بررسی شد. میزان علاقه‌مندی سالمندان به این ورزش در جامعه روبه افزایش است. همچنین به نظر متخصصان، اهمیت این فعالیت‌ها برای سالمندان از آنجا پیداست که این گروه به دلیل آتروفی عضلانی و زوال سیستم اسکلتی قادر به انجام تمرینات هوازی و مقاومتی معمول نیستند و در این صورت احتمال آسیب‌دیدگی آن‌ها وجود دارد.
آثار مثبت مداخلات حرکتی و تمرینی همچون برنامه ورزش در آب، تمرینات قدرتی، تمرینات هوازی بر عملکرد روانی حرکتی و شناختی به‌خوبی روشن شده است [9 ،8]. این در حالی است که اثربخشی تمرینات ایستا و بدون جابه‌جایی همچون یوگا در این ادبیات تحقیقی کمتر درباره جامعه سالمندی به چشم می‌خورد. بنابراین هدف از اجرای این تحقیق، تأثیر تمرین یوگا مبتنی بر نظریه بیوریتم زیستی بر عملکرد تعادلی و توجه انتخابی زنان سالمند حرکتی بود.
روش مطالعه
در این تحقیق نیمه‌تجربی، 35 زن سالمند با میانگین سن 2/8±61/1 شرکت کردند که در سال 1396 برای ارزیابی سلامت و کنترل وزن به مرکز مشاوره ورزشی هیئت پزشکی ورزشی استان قزوین مراجعه کرده بودند. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی در 3 گروه تمرینات یوگا مبتنی بر بهینگی بیوریتم زیستی (13=n)، تمرینات یوگا (13=n)، و کنترل (11=n) قرار گرفتند. در این پژوهش برای ارزیابی تعادل پویا و توانایی حفظ تعادل از آزمون زمان برخاستن و رفتن، برای سنجش تعادل ایستا از آزمون لک‌لک، و برای سنجش توجه انتخابی از مجموعه آزمون‌های توجه سیستم وینا استفاده شد. اطلاعات مربوط به توجه انتخابی در آزمودنی‌ها با استفاده از آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت در نرم‌افزار وینا در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون جمع‌آوری شد.
معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از: داشتن سن بالای 60 سال، نداشتن اختلال خواب (کنترل‌شده با پرسش‌نامه کیفیت خواب پیتزبورگ)، نداشتن فعالیت بدنی منظم و سازمان‌یافته در شش ماه گذشته، احراز شرایط استقلال عملکردی بر اساس خوداظهاری (توانایی انجام کارهای روزمره، توانایی 45 دقیقه پیاده‌روی و انجام نرمش‌های سبک)، نداشتن اختلالات شناختی اعم از فراموشی (به استناد خوداظهاری)، عدم ابتلا به افسردگی (کنترل‌شده با پرسش‌نامه افسردگی بک)، داشتن برنامه غذایی ایزوکالریک (کنترل‌شده با نرم‌افزار N4)، شاخص توده بدنی بین 25 تا 30.
در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت از مجموعه آزمون‌های وینا استفاده شد. مجموعه ابزار وینا از یک نرم‌افزار ویژه، یک صفحه نمایشگر و یک صفحه‌کلید شامل دودسته فلزی تشکیل‌شده است. آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت یکی از آزمون‌های روانی حرکتی برای بررسی مؤلفه‌های شناختی و ذهنی نظیر سرعت واکنش، دقت انتخابی، توجه و تمرکز است که برآیند کلی آن ظرفیت توجه انتخابی آزمودنی را نشان می‌دهد. این آزمون مبتنی بر مدل نظری رولخ (1991) است.
بر اساس این مدل تمرکز از سه جزء انرژی (میزان انرژی صرف‌شده در اجرای یک تکلیف)، اجرا (نقش تمرکز در اجرای یک عمل و پردازش و تثبیت آن) و دقت تشکیل شده است. هنگام تمرکز این سه مؤلفه باید تنظیم و متعادل شوند. این آزمون در ارزیابی دقیق میزان توجه و تمرکز و سطح درک فرد به آزمونگر کمک می‌کند. نتایج آزمون می‌تواند آزمونگر را راهنمایی کند که میزان تمرکز فرد در اجرای تکلیفی خاص چقدر است و یا اینکه آزمودنی در کار حرفه‌ای خود توجه کافی را به کار می‌برد و می‌تواند دقت لازم را در انجام تکالیف شناختی تا پایان تکلیف حفظ کند یا خیر. در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت چهار تصویر در یک ردیف و یک تصویر در زیر آن ظاهر می‌شود. آزمودنی باید حداکثر در بازه زمانی 8/1 ثانیه‌ای تصمیم بگیرد که تصویر زیرین با کدام‌یک از تصاویر چهارگانه بالایی مطابقت دارد.
References
متن کامل: (7244 مشاهده)
Extended Abstract
1. Objectives
Degradation in the physiological, physical and psychological capacities created by the environmental conditions affect the elderly lifestyle resulting in disruption of their daily functioning [1, 2]. On the other hand, a decrease in physical fitness can disrupt the elderly’s motor function and performance and lead to loss of coordination, balance, muscle strength and flexibility, all of which contribute to reducing sensory motor function, instability and increased risk of collapse [3, 4]. Attention to motor and cognitive function of the elderly, as well as their physical condition [5], and considering their specific biological conditions, are the major issues that have always been addressed in the elderly. This research aimed to study the effect of yoga practice based on biorhythms theory on the balance and selective attention of the elderly women.
2. Methods and Materials
A total of 35 elderly women with a mean (SD) age of 61.1(2.8) year voluntarily participated in this quasi-experimental study. They were randomly divided into 3 groups: biorhythm yoga (n=13); yoga (n=13); and control (n=13). Inclusion criteria were as follows: older than 60 years, no sleep disturbances (controlled by Pittsburgh sleep quality index), no organized regular activity in the past six months,
1. Objectives
Degradation in the physiological, physical and psychological capacities created by the environmental conditions affect the elderly lifestyle resulting in disruption of their daily functioning [1, 2]. On the other hand, a decrease in physical fitness can disrupt the elderly’s motor function and performance and lead to loss of coordination, balance, muscle strength and flexibility, all of which contribute to reducing sensory motor function, instability and increased risk of collapse [3, 4]. Attention to motor and cognitive function of the elderly, as well as their physical condition [5], and considering their specific biological conditions, are the major issues that have always been addressed in the elderly. This research aimed to study the effect of yoga practice based on biorhythms theory on the balance and selective attention of the elderly women.
2. Methods and Materials
A total of 35 elderly women with a mean (SD) age of 61.1(2.8) year voluntarily participated in this quasi-experimental study. They were randomly divided into 3 groups: biorhythm yoga (n=13); yoga (n=13); and control (n=13). Inclusion criteria were as follows: older than 60 years, no sleep disturbances (controlled by Pittsburgh sleep quality index), no organized regular activity in the past six months,
acquiring functional independence conditions based on self-declaration (the ability to perform routine tasks, 45-minute walking and light exercises), no cognitive disorders such as Alzheimer (self-reported), no depression (controlled by Beck depression inventory), having isocratic diet program (controlled by N4 software), and body mass index (BMI) between 25-30.
Cognitrone (COG) test within Vienna Test System (VTS) was used to measure selective attention. This test includes the mean time hits, sum hits, and sum correct rejection. The stork test was used to measure static balance, and Timed Up and Go (TUG) test for measuring dynamic balance [4]. Yoga exercises were performed for 8 weeks, 3 sessions per week including Asana, Pranayama and meditation exercises [6].
The first group (biorhythm yoga) exercises were designed based on the biorhythm chart of each individual. To do so, first, based on the date of birth and its entry into the biorhythm software, the physical, emotional, cognitive, and perceptual status of the subjects was extracted, and then the program was designed accordingly. In this group, the 16 days when the quadruple status of the subjects was above 50%, were selected as training days. The t test, 1-way ANOVA and Tukey post hoc test were used at the significant level of 0.05 for data analysis.
3. Result
Based on KS test resulting in normally distributed data, the parametric test was used. The results of 1-way ANOVA (Table 1) showed a significant difference in the selective attention variables among three groups (P≤0.05). The mean time hits (Figure 1) indicated that the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.001 and P=0.005, respectively), and there was no significant difference between these groups (P=0.44)
One-way ANOVA test results showed a significant difference between the static and dynamic balances in subjects after intervention (P≤0.005). According to Tukey post hoc test results about static balance, the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.023 and P=0.032, respectively) and there was no significant difference between these groups (P=0.65). The results of t test showed that both static and dynamic balances improved significantly in both experimental groups (P≤0.05), while there was no significant difference in the control group.
Tukey post hoc test results about dynamic balance also revealed that the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.001 and P=0.002, respectively) and there was no significant difference between these groups (P=0.43).
Cognitrone (COG) test within Vienna Test System (VTS) was used to measure selective attention. This test includes the mean time hits, sum hits, and sum correct rejection. The stork test was used to measure static balance, and Timed Up and Go (TUG) test for measuring dynamic balance [4]. Yoga exercises were performed for 8 weeks, 3 sessions per week including Asana, Pranayama and meditation exercises [6].
The first group (biorhythm yoga) exercises were designed based on the biorhythm chart of each individual. To do so, first, based on the date of birth and its entry into the biorhythm software, the physical, emotional, cognitive, and perceptual status of the subjects was extracted, and then the program was designed accordingly. In this group, the 16 days when the quadruple status of the subjects was above 50%, were selected as training days. The t test, 1-way ANOVA and Tukey post hoc test were used at the significant level of 0.05 for data analysis.
3. Result
Based on KS test resulting in normally distributed data, the parametric test was used. The results of 1-way ANOVA (Table 1) showed a significant difference in the selective attention variables among three groups (P≤0.05). The mean time hits (Figure 1) indicated that the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.001 and P=0.005, respectively), and there was no significant difference between these groups (P=0.44)
One-way ANOVA test results showed a significant difference between the static and dynamic balances in subjects after intervention (P≤0.005). According to Tukey post hoc test results about static balance, the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.023 and P=0.032, respectively) and there was no significant difference between these groups (P=0.65). The results of t test showed that both static and dynamic balances improved significantly in both experimental groups (P≤0.05), while there was no significant difference in the control group.
Tukey post hoc test results about dynamic balance also revealed that the biorhythm yoga and yoga groups had a significant improvement after the intervention compared to the control group (P=0.001 and P=0.002, respectively) and there was no significant difference between these groups (P=0.43).
4. Conclusion
Research in the field of executive functions (motor/cognitive factors) in the elderly is limited. Since balancing and improving cognitive performance are very important in old age, evaluation of balancing performance as well as executive performance of the elderly following effective exercise protocols are strongly recommended. Balance and selective attention have the potential to improve with exercises like yoga, which is very important in motor control. Improvement of selective attention and balance can help elderly people in two categories of cognitive and motor abilities, and result in their well-being. However, there is a need for further research on the effectiveness of biorhythms, since it is affected by psycho-biological functions, too.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study was conducted after obtaining the permission of the Ethics Committee of Imam Khomeini International University (Ethics Code: 17628).
Funding
This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgements
Hereby, we appreciate all the people who participated in this research specially Ms. Zahra Dadmehr and Maryam Irandoost who helped us with collecting data.
Research in the field of executive functions (motor/cognitive factors) in the elderly is limited. Since balancing and improving cognitive performance are very important in old age, evaluation of balancing performance as well as executive performance of the elderly following effective exercise protocols are strongly recommended. Balance and selective attention have the potential to improve with exercises like yoga, which is very important in motor control. Improvement of selective attention and balance can help elderly people in two categories of cognitive and motor abilities, and result in their well-being. However, there is a need for further research on the effectiveness of biorhythms, since it is affected by psycho-biological functions, too.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study was conducted after obtaining the permission of the Ethics Committee of Imam Khomeini International University (Ethics Code: 17628).
Funding
This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.
Conflict of interest
The authors declared no conflict of interest.
Acknowledgements
Hereby, we appreciate all the people who participated in this research specially Ms. Zahra Dadmehr and Maryam Irandoost who helped us with collecting data.
مقدمه
در علوم شناختی پرداختن به ذهن و اثرات آن بر فیزیولوژی و مسائل روانی یکی از موضوعاتی است که همواره مدنظر محققان بوده است. بیوریتم یکی از تازه‌ترین موضوعات در حیطه شناسایی ارگونومی ذهن است که بر اساس سه چرخه جسمانی، شناختی، و عاطفی می‌تواند در تنظیمات جسمانی و روانی انسان مؤثر باشد. بر اساس این نظریه، زندگی هر فرد تحت تأثیر سه چرخه زیستی ریتمیک به نام‌های سیکل حسی، سیکل فکری، و سیکل جسمی است. این چرخه‌های سه‌گانه در بدن هر فرد بر اساس ساعت درونی و بیولوژیکی عمل می‌کنند. هر چرخه بر اساس موج سینوسی با دوره‌های متفاوت در حال گردش است که نقطه شروع همه آن‌ها، روز تولد فرد است.
چرخه جسمی هر 23 روز یک‌بار، چرخه حسی یا عاطفی هر 28 روز یک‌بار و چرخه ذهنی هر 33 روز یک‌بار تکرار می‌شود [1]. هر فرکانس از این موج دو فاز دارد: فاز مثبت، فاز منفی. نقطه بحرانی دقیقاً در مرز صفر و مرحله گذر از ناحیه مثبت به منفی یا بالعکس واقع شده است. آگاهی از وضعیت سطوح انرژی جسمانی، شناختی و عاطفی می‌تواند به فراخور نیاز، در افزایش بهره‌وری فرد کمک کند. ازآنجاکه در زمان اوج بیوریتم جسمی، اوج انرژی جسمانی وجود دارد، اجرای برنامه‌های تمرینی که مستلزم انرژی زیاد است می‌تواند بهترین بهره را با توجه به وضعیت جسمانی داشته باشد [2 ،1].
نوع تغذیه، کیفیت خواب [3]، فعالیت بدنی افراد [3]، فصل [4] و مواردی از این دست ازجمله مواردی هستند که می‌توانند بیوریتم زیستی را تحت تأثیر قرار دهند [5]. ازاین‌رو با کنترل این موارد و اجرای ملاحظات مناسب آن می‌توان از ظرفیت‌های بیوریتم افراد به نحو مقتضی استفاده کرد تا بیشترین اثرات مداخله‌ای مثبت را به همراه داشته باشد.
حیطه کنترل حرکتی از موضوعات بسیار مهم و کلیدی است که در دوران میان‌سالی برای بهزیستی هر چه بهتر نمود بیشتری می‌یابد [6]. برخی تغییرات رفتاری قابل مشاهده در دوران سالمندی همچون اختلال کنترل قامت و تغییرات در الگوهای راه رفتن ناشی از افت زمان واکنش و نقصان توجه و تمرکز است [7]. تغییرات زوالی در ظرفیت‌های فیزیولوژیکی، جسمانی و روان‌شناختی که به واسطه شرایط محیطی ایجاد می‌شود، سبک زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و درنهایت عملکرد روزانه سالمند را مختل می‌کند.
کاهش آمادگی جسمانی می‌تواند عملکرد و قابلیت‌های حرکتی سالمندان را مختل کند و منجر به از دست دادن هماهنگی، تعادل، قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری شود. همه این عوامل در کاهش عملکرد حسی حرکتی و بی‌ثباتی قامت و افزایش خطر سقوط مؤثرند [6]. در همین راستا، کارکردهای اجرایی در سیستم عصبی سالمندان که مشتمل بر فرایندهای پردازشی و عصب‌شناختی است ازجمله مواردی هستند که باید با مداخلات محیطی مؤثر همچون فعالیت بدنی، تغذیه، داشتن چرخه مناسب خواب و بیداری و عوامل محیطی دیگر مورد توجه قرار گیرند.
بیوریتم زیستی با تقسیمات چهارگانه (ریتم جسمانی، احساسی، شناختی و اداراکی) می‌تواند کنترل حرکتی را تحت تأثیر قرار دهد [2]. با توجه به گرایش امروزه سالمندان به اجرای تمریناتی که به صورت ایستا و بدون حرکت اجرا می شوند، ورزش یوگا در این پژوهش بررسی شد. میزان علاقه‌مندی سالمندان به این ورزش در جامعه روبه افزایش است. همچنین به نظر متخصصان، اهمیت این فعالیت‌ها برای سالمندان از آنجا پیداست که این گروه به دلیل آتروفی عضلانی و زوال سیستم اسکلتی قادر به انجام تمرینات هوازی و مقاومتی معمول نیستند و در این صورت احتمال آسیب‌دیدگی آن‌ها وجود دارد.
آثار مثبت مداخلات حرکتی و تمرینی همچون برنامه ورزش در آب، تمرینات قدرتی، تمرینات هوازی بر عملکرد روانی حرکتی و شناختی به‌خوبی روشن شده است [9 ،8]. این در حالی است که اثربخشی تمرینات ایستا و بدون جابه‌جایی همچون یوگا در این ادبیات تحقیقی کمتر درباره جامعه سالمندی به چشم می‌خورد. بنابراین هدف از اجرای این تحقیق، تأثیر تمرین یوگا مبتنی بر نظریه بیوریتم زیستی بر عملکرد تعادلی و توجه انتخابی زنان سالمند حرکتی بود.
روش مطالعه
در این تحقیق نیمه‌تجربی، 35 زن سالمند با میانگین سن 2/8±61/1 شرکت کردند که در سال 1396 برای ارزیابی سلامت و کنترل وزن به مرکز مشاوره ورزشی هیئت پزشکی ورزشی استان قزوین مراجعه کرده بودند. شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی در 3 گروه تمرینات یوگا مبتنی بر بهینگی بیوریتم زیستی (13=n)، تمرینات یوگا (13=n)، و کنترل (11=n) قرار گرفتند. در این پژوهش برای ارزیابی تعادل پویا و توانایی حفظ تعادل از آزمون زمان برخاستن و رفتن، برای سنجش تعادل ایستا از آزمون لک‌لک، و برای سنجش توجه انتخابی از مجموعه آزمون‌های توجه سیستم وینا استفاده شد. اطلاعات مربوط به توجه انتخابی در آزمودنی‌ها با استفاده از آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت در نرم‌افزار وینا در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون جمع‌آوری شد.
معیارهای ورود به مطالعه عبارت بودند از: داشتن سن بالای 60 سال، نداشتن اختلال خواب (کنترل‌شده با پرسش‌نامه کیفیت خواب پیتزبورگ)، نداشتن فعالیت بدنی منظم و سازمان‌یافته در شش ماه گذشته، احراز شرایط استقلال عملکردی بر اساس خوداظهاری (توانایی انجام کارهای روزمره، توانایی 45 دقیقه پیاده‌روی و انجام نرمش‌های سبک)، نداشتن اختلالات شناختی اعم از فراموشی (به استناد خوداظهاری)، عدم ابتلا به افسردگی (کنترل‌شده با پرسش‌نامه افسردگی بک)، داشتن برنامه غذایی ایزوکالریک (کنترل‌شده با نرم‌افزار N4)، شاخص توده بدنی بین 25 تا 30.
در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت از مجموعه آزمون‌های وینا استفاده شد. مجموعه ابزار وینا از یک نرم‌افزار ویژه، یک صفحه نمایشگر و یک صفحه‌کلید شامل دودسته فلزی تشکیل‌شده است. آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت یکی از آزمون‌های روانی حرکتی برای بررسی مؤلفه‌های شناختی و ذهنی نظیر سرعت واکنش، دقت انتخابی، توجه و تمرکز است که برآیند کلی آن ظرفیت توجه انتخابی آزمودنی را نشان می‌دهد. این آزمون مبتنی بر مدل نظری رولخ (1991) است.
بر اساس این مدل تمرکز از سه جزء انرژی (میزان انرژی صرف‌شده در اجرای یک تکلیف)، اجرا (نقش تمرکز در اجرای یک عمل و پردازش و تثبیت آن) و دقت تشکیل شده است. هنگام تمرکز این سه مؤلفه باید تنظیم و متعادل شوند. این آزمون در ارزیابی دقیق میزان توجه و تمرکز و سطح درک فرد به آزمونگر کمک می‌کند. نتایج آزمون می‌تواند آزمونگر را راهنمایی کند که میزان تمرکز فرد در اجرای تکلیفی خاص چقدر است و یا اینکه آزمودنی در کار حرفه‌ای خود توجه کافی را به کار می‌برد و می‌تواند دقت لازم را در انجام تکالیف شناختی تا پایان تکلیف حفظ کند یا خیر. در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت چهار تصویر در یک ردیف و یک تصویر در زیر آن ظاهر می‌شود. آزمودنی باید حداکثر در بازه زمانی 8/1 ثانیه‌ای تصمیم بگیرد که تصویر زیرین با کدام‌یک از تصاویر چهارگانه بالایی مطابقت دارد.
تعداد محرک‌های ارائه‌شده 60 محرک بود. مؤلفه‌های آزمون شامل تعداد انتخاب‌های صحیح، تعداد انصراف‌های صحیح، و میانگین زمان انتخاب صحیح در آزمون‌ها بود [10].
از آزمون استورک برای سنجش تعادل ایستا بر حسب ثانیه و صدم ثانیه استفاده شد. در این آزمون سالمند روی کف پای برتر می‌ایستاد و کف پای دیگر خود را روی کناره داخلی زانوی پای اتکا طوری قرار می‌داد که انگشتان کاملاً رو به پایین قرار گیرد و دست‌ها در طرفین روی تاج خاصره قرار گیرد. با علامت آزمونگر، آزمودنی پاشنه پای برتر را از روی زمین بلند و تا جایی که می‌توانست تعادل خود را حفظ می‌کرد. در مدت حفظ تعادل، سینه پای اتکا به هیچ وجه نباید از موقعیت اصلی جابه‌جا می‌شد. پایایی این آزمون 0/89 گزارش شده است [11]. به منظور سنجش تعادل پویا از آزمون زمان برخاستن و رفتن استفاده شد که پایایی آن 0/99 گزارش شده است [12]. آزمون به این صورت اجرا می‌شود که شرکت‌کننده بدون استفاده از دست‌هایش از روی صندلی بدون دسته بلند می‌شود و پس از طی کردن یک مسیر سه‌متری بازمی‌گردد و دوباره روی صندلی می‌نشیند [13].
برنامه تمرینی یوگا توسط مربیان رسمی و تحت نظر متخصص فیزیولوژی ورزش اجرا شد. تمرینات یوگا به مدت 8 هفته و 3 جلسه در هفته انجام شد که شامل تمرینات آسان (حرکات کششی نرمشی به صورتی که در تمام عضلات درگیر، کشش تا حد درد ادامه داشت)، تمرینات پرانایاما (حالت نشسته با پشت صاف و همراه با دم و بازدم عمیق با ریتم خاص و هماهنگ همراه با حبس نفس برای مدت کوتاه برای شروع مرحله بعد)، و تمرینات مراقبه (خوابیدن در خلوت، تنفس با ریتم مناسب، انقباضات ایزومتریک عضلات بزرگ، کشش و رها کردن، وانهادگی و تمرکز به مدت 15 تا20 دقیقه) مجموعاً به مدت 60 دقیقه بود [14].
در بازه زمانی دو ماهه مداخلات تمرینی، ابتدا بر اساس تاریخ تولد و ورود آن به نرم‌افزار بیوریتم، وضعیت جسمانی، احساسی، شناختی، و ادراکی آزمودنی‌های گروه اول (تمرینات یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی) استخراج و طراحی تمرین بر این اساس برنامه‌ریزی شد (تصویر شماره 1). در این گروه تلاش شد تا 16 روزی را که وضعیت‌های چهارگانه زیستی آزمودنی‌ها بالای 50 درصد بود، به عنوان روزهای تمرین طراحی شود.
طرح تحقیق در جدول شماره 1 قابل مشاهده است. ازآنجاکه
از آزمون استورک برای سنجش تعادل ایستا بر حسب ثانیه و صدم ثانیه استفاده شد. در این آزمون سالمند روی کف پای برتر می‌ایستاد و کف پای دیگر خود را روی کناره داخلی زانوی پای اتکا طوری قرار می‌داد که انگشتان کاملاً رو به پایین قرار گیرد و دست‌ها در طرفین روی تاج خاصره قرار گیرد. با علامت آزمونگر، آزمودنی پاشنه پای برتر را از روی زمین بلند و تا جایی که می‌توانست تعادل خود را حفظ می‌کرد. در مدت حفظ تعادل، سینه پای اتکا به هیچ وجه نباید از موقعیت اصلی جابه‌جا می‌شد. پایایی این آزمون 0/89 گزارش شده است [11]. به منظور سنجش تعادل پویا از آزمون زمان برخاستن و رفتن استفاده شد که پایایی آن 0/99 گزارش شده است [12]. آزمون به این صورت اجرا می‌شود که شرکت‌کننده بدون استفاده از دست‌هایش از روی صندلی بدون دسته بلند می‌شود و پس از طی کردن یک مسیر سه‌متری بازمی‌گردد و دوباره روی صندلی می‌نشیند [13].
برنامه تمرینی یوگا توسط مربیان رسمی و تحت نظر متخصص فیزیولوژی ورزش اجرا شد. تمرینات یوگا به مدت 8 هفته و 3 جلسه در هفته انجام شد که شامل تمرینات آسان (حرکات کششی نرمشی به صورتی که در تمام عضلات درگیر، کشش تا حد درد ادامه داشت)، تمرینات پرانایاما (حالت نشسته با پشت صاف و همراه با دم و بازدم عمیق با ریتم خاص و هماهنگ همراه با حبس نفس برای مدت کوتاه برای شروع مرحله بعد)، و تمرینات مراقبه (خوابیدن در خلوت، تنفس با ریتم مناسب، انقباضات ایزومتریک عضلات بزرگ، کشش و رها کردن، وانهادگی و تمرکز به مدت 15 تا20 دقیقه) مجموعاً به مدت 60 دقیقه بود [14].
در بازه زمانی دو ماهه مداخلات تمرینی، ابتدا بر اساس تاریخ تولد و ورود آن به نرم‌افزار بیوریتم، وضعیت جسمانی، احساسی، شناختی، و ادراکی آزمودنی‌های گروه اول (تمرینات یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی) استخراج و طراحی تمرین بر این اساس برنامه‌ریزی شد (تصویر شماره 1). در این گروه تلاش شد تا 16 روزی را که وضعیت‌های چهارگانه زیستی آزمودنی‌ها بالای 50 درصد بود، به عنوان روزهای تمرین طراحی شود.
طرح تحقیق در جدول شماره 1 قابل مشاهده است. ازآنجاکه
تمامی افراد تحت پوشش کلینیک بودند، برنامه غذایی با توجه به سوخت‌وساز و وضعیت ترکیب بدن آن‌ها به منظور کاهش وزن داده می‌شد. در مرحله پیش‌آزمون، آزمون‌های هماهنگی دو دست و شناسایی حرکت از هر دو گروه تجربی و کنترل گرفته شد. سپس در مرحله مداخلات تحقیقی، تمرینات ادراکی حرکتی و هوازی برای گروه تجربی و تمرینات هوازی برای گروه کنترل اجرا شد.
این مطالعه پس از کسب مجوز کمیته اخلاق دانشگاه بین‌المللی به شماره 17628 مورخه 1396/3/16 و گرفتن رضایت‌نامه از آزمودنی‌ها انجام شد. از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی‌داری P≤0.05 به منظور تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها
داده‌های به‌دست‌آمده از آزمون‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون در جدول شماره 2 و3 قابل مشاهده است. نتایج آزمون t همبسته نشان داد تعداد انتخاب‌های صحیح، تعداد انصراف‌های صحیح، و مدت‌زمان انتخاب صحیح در مرحله پس‌آزمون در هر دو گروه تجربی به‌طور معنی‌داری بهبود داشت (0/05≥P). این در حالی بود که در گروه کنترل هیچ‌گونه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (0/05≤P). نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه در مرحله پیش‌آزمون نشان داد اختلاف معنی‌داری بین هیچ‌کدام از متغیرهای توجه انتخابی وجود نداشت (0/05≤P). درحالی‌که در تعداد انتخاب‌های صحیح، تعداد انصراف‌های صحیح، و مدت‌زمان انتخاب صحیح بهبود عملکرد مشهود بود.
نتایج آزمون تعقیبی توکی در تصویر شماره 2 دیده می‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌شود در متغیر تعداد انتخاب‌های صحیح محرک‌ها در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت وینا، گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/04 P= ، 0/041=P)
این مطالعه پس از کسب مجوز کمیته اخلاق دانشگاه بین‌المللی به شماره 17628 مورخه 1396/3/16 و گرفتن رضایت‌نامه از آزمودنی‌ها انجام شد. از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنی‌داری P≤0.05 به منظور تحلیل داده‌ها استفاده شد.
یافته‌ها
داده‌های به‌دست‌آمده از آزمون‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون در جدول شماره 2 و3 قابل مشاهده است. نتایج آزمون t همبسته نشان داد تعداد انتخاب‌های صحیح، تعداد انصراف‌های صحیح، و مدت‌زمان انتخاب صحیح در مرحله پس‌آزمون در هر دو گروه تجربی به‌طور معنی‌داری بهبود داشت (0/05≥P). این در حالی بود که در گروه کنترل هیچ‌گونه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (0/05≤P). نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه در مرحله پیش‌آزمون نشان داد اختلاف معنی‌داری بین هیچ‌کدام از متغیرهای توجه انتخابی وجود نداشت (0/05≤P). درحالی‌که در تعداد انتخاب‌های صحیح، تعداد انصراف‌های صحیح، و مدت‌زمان انتخاب صحیح بهبود عملکرد مشهود بود.
نتایج آزمون تعقیبی توکی در تصویر شماره 2 دیده می‌شود. همان‌طور که مشاهده می‌شود در متغیر تعداد انتخاب‌های صحیح محرک‌ها در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت وینا، گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/04 P= ، 0/041=P)
. از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/44=P).
همان‌طور که در تصویر شماره 3 دیده می‌شود، متغیر تعداد انصراف‌های صحیح محرک‌ها در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت وینا، گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/04 P= ، 0/041=P). از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/61=P).
همان‌طور که در تصویر شماره 4 دیده می‌شود، متغیر مدت
همان‌طور که در تصویر شماره 3 دیده می‌شود، متغیر تعداد انصراف‌های صحیح محرک‌ها در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت وینا، گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/04 P= ، 0/041=P). از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/61=P).
همان‌طور که در تصویر شماره 4 دیده می‌شود، متغیر مدت
زمان انتخاب پاسخ صحیح در آزمون ارزیابی توجه و تمرکز کوتاه‌مدت وینا، گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/02 P= ، 0/044=P). از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/64=P).
نتایج آزمون توکی در خصوص تفاوت میان گروه‌ها در تعادل ایستا در تصویر شماره 5 آمده است. گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند(به ترتیب 0/023 P= ، 0/032=P) از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/65=P).
نتایج آزمون توکی در خصوص تفاوت میان گروه‌ها در تعادل پویا در تصویر شماره 6 آمده است. گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/001 P= ، 0/002=P) از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/43=P).
بحث
هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر تمرین یوگا مبتنی بر نظریه بیوریتم زیستی بر عملکرد تعادلی و توجه انتخابی زنان سالمند بود. نتایج پژوهش نشان داد توجه انتخابی و تعادل زنان سالمند پس از مداخله تمرینی یوگای مبتنی بر بیوریتم زیستی و همین‌طور یوگا به‌طور معنی‌داری بهبود یافت. در متغیر توجه انتخابی نشان داده شد گروهی که تحت مداخلات یوگای مبتنی بر بهینگی بیوریتم زیستی و همین‌طور یوگا قرار گرفتند در تعداد انتخاب پاسخ‌های صحیح و همین‌طور تعداد انصراف‌های صحیح در مواجهه با محرک‌های اعمال‌شده وضعیت بهتری داشتند و در قیاس با گروه کنترل، پاسخ‌های اشتباه آن‌ها در آزمون نیز به‌طور معنی‌داری کمتر بود. ازآنجاکه نسبت پاسخ‌های صحیح به غلط نموداری از میزان دقت افراد است، می‌توان نتیجه گرفت که شاخص دقت آن‌ها به عنوان عاملی کلیدی در کنترل حرکتی، دستخوش تغییرات مثبت قرار گرفته است. این موضوع می‌تواند به بهترین وجه توجیه‌گر بهبود تعادل ایستا و پویای سالمندان پس از اجرای برنامه تمرینی یوگا باشد. به‌عبارت‌دیگر، توانایی عکس‌العمل سریع و تصمیم‌گیری مناسب برای اجرای برنامه
نتایج آزمون توکی در خصوص تفاوت میان گروه‌ها در تعادل ایستا در تصویر شماره 5 آمده است. گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند(به ترتیب 0/023 P= ، 0/032=P) از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/65=P).
نتایج آزمون توکی در خصوص تفاوت میان گروه‌ها در تعادل پویا در تصویر شماره 6 آمده است. گروه یوگا مبتنی بر بیوریتم زیستی و گروه یوگا در مقایسه با گروه کنترل بهبود معنی‌داری را پس از مداخله تمرینی داشته‌اند (به ترتیب 0/001 P= ، 0/002=P) از طرف دیگر اختلاف معنی‌داری بین دو گروه تجربی مشاهده نشد (0/43=P).
بحث
هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر تمرین یوگا مبتنی بر نظریه بیوریتم زیستی بر عملکرد تعادلی و توجه انتخابی زنان سالمند بود. نتایج پژوهش نشان داد توجه انتخابی و تعادل زنان سالمند پس از مداخله تمرینی یوگای مبتنی بر بیوریتم زیستی و همین‌طور یوگا به‌طور معنی‌داری بهبود یافت. در متغیر توجه انتخابی نشان داده شد گروهی که تحت مداخلات یوگای مبتنی بر بهینگی بیوریتم زیستی و همین‌طور یوگا قرار گرفتند در تعداد انتخاب پاسخ‌های صحیح و همین‌طور تعداد انصراف‌های صحیح در مواجهه با محرک‌های اعمال‌شده وضعیت بهتری داشتند و در قیاس با گروه کنترل، پاسخ‌های اشتباه آن‌ها در آزمون نیز به‌طور معنی‌داری کمتر بود. ازآنجاکه نسبت پاسخ‌های صحیح به غلط نموداری از میزان دقت افراد است، می‌توان نتیجه گرفت که شاخص دقت آن‌ها به عنوان عاملی کلیدی در کنترل حرکتی، دستخوش تغییرات مثبت قرار گرفته است. این موضوع می‌تواند به بهترین وجه توجیه‌گر بهبود تعادل ایستا و پویای سالمندان پس از اجرای برنامه تمرینی یوگا باشد. به‌عبارت‌دیگر، توانایی عکس‌العمل سریع و تصمیم‌گیری مناسب برای اجرای برنامه
حرکتی می‌تواند تعادل بهتری را برای سالمند رقم بزند.
برداشتی که از این نتایج حاصل می‌شود این است که کارکردهای اجرایی که تعاملی از فرایندهای ادراکی و حرکتی در سیستم عصبی مرکزی است، متعاقب برنامه تمرین یوگا دستخوش تغییرات مثبت فزاینده می‌شود که این عامل می‌تواند متضمن ایجاد استقلال عملکردی در سالمندان شود.
نکته قابل تأمل در یافته‌های این پژوهش، تفاوت نداشتن هیچ‌یک از شاخص‌های ادراکی حرکتی بین دو گروه تجربی بود. بدین مفهوم که برنامه‌ریزی یوگا مبتنی بر بیوریتم سالمندان تأثیری بر نتایج نداشت. با توجه به اینکه تلاش شد در این پژوهش همه عوامل احتمالی که می‌تواند بر بیوریتم افراد اثرگذار باشد (تغذیه، خواب، افسردگی) تحت کنترل قرار گیرد، اما مشاهده شد نظم زیستی اثری بر شاخص‌های توجه انتخابی و تعادل نداشت. این نتیجه با نتایج مطالعه رهاوی (2017) و زارعیان (2014) مغایر بود. آن‌ها بیوریتم را به عنوان عاملی مؤثر در اجرا و عملکرد ذکر کرده بودند. از دلایل احتمالی این واگرایی می‌توان به آزمودنی‌های تحقیق اشاره کرد. در آن دو پژوهش افراد نوجوان و جوان بررسی شده بودند و تکالیف اجرای مهارت ورزشی را انجام داده بودند، درحالی‌که در پژوهش حاضر عملکردهای ادراکی حرکتی بررسی شده است. ازآنجاکه در داخل کشور تحقیقاتی در زمینه اثربخشی تمرینات جسمانی مبتنی بر بیوریتم زیستی سالمندان انجام نشده است، تلاش شد تا موارد مرتبط‌تر در مقایسه با نتایج تحقیق حاضر استفاده شود.
نتایج این تحقیق با یافته‌های کیم و همکاران همخوانی دارد که نشان دادند هر برنامه تمرینی که چالش‌های تصمیم‌گیری را در سالمندان در حین تمرین به همراه داشته باشد، منجر به استقلال عملکردی بهتری در فعالیت‌های روزانه و عملکرد مغز سالمندان می‌شود. بدین شکل که در مغز بر اثر تمرینات ورزشی تغییراتی ساختاری و شناختی اتفاق می‌افتد که درنهایت بهبود اعمال شناختی را در سالمندان به همراه خواهد داشت [15].
متوسط زمان عکس‌العمل به‌عنوان بخش مهمی از عامل توجه انتخابی در این پژوهش اثر داشت. این موضوع در توانایی پردازش اطلاعات و شاخص‌های کنترل قامت بسیار مهم است و به عنوان یکی از کارکردهای زیستی عصبی کلیدی در فعالیت‌های حرکتی انسان به‌خصوص حفظ تعادل مطرح است. در حالت کلی، کارکردهای اجرایی عصبی شناختی ساختارهای مهمی هستند که در هدایت و کنترل رفتار انسان نقش دارند. ارزیابی دقیق این کارکردها و همین‌طور ایجاد بستر برای بهبود هر چه بهتر آن‌ها ازجمله تمهیداتی است که باید در دستور کار متخصصان رفتارحرکتی قرار گیرد تا زمینه بهزیستی به نحو مقتضی ایجاد شود. ازآنجاکه حفظ تعادل و بهبود فرایندهای پردازشی و شناختی در دوران سالمندی بسیار حائز اهمیت است، بنابراین ارزیابی عملکرد تعادلی و همین‌طور کارکردهای اجرایی سالمندان متعاقب برنامه‌های تمرینی مؤثر توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری نهایی
تحقیقات در حوزه کارکردهای اجرایی سالمندان که عوامل حرکتی شناختی را بررسی می‌کنند محدود است. همان‌طور که در بخش یافته‌های تحقیق عنوان شد، الگوهای تعادلی و توجه انتخابی قابلیت رشد را با تمریناتی همچون یوگا دارند. این موضوع در کنترل حرکتی بسیار حائز اهمیت است، اما در خصوص بررسی اثربخشی بیوریتم به تحقیقات بیشتری نیاز است.
یکی از محدودیت‌های این مطالعه تعداد نسبتاً اندک آزمودنی‌ها و نبود امکان سنجش فیزیولوژیک عوامل عصبی شناختی مؤثر دیگر در فرایندهای شناختی بود. درحالی‌که در فرایندهای شناختی و ادراکی نوروترانسمیترهای گوناگون و مولکول‌های پروتئینی متفاوت تأثیر دارند. از طرفی، عوامل مؤثر در حفظ تعادل ازجمله لحاظ کردن ویژگی‌های کینتیکی و کینماتیکی حرکت نیز ازجمله ویژگی‌هایی است که می‌تواند به قوت چنین تحقیقاتی بیفزاید.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه پس از گرفتن مجوز از کمیته اخلاق دانشگاه بین‌المللی امام خمینی به شماره 17628 مورخ 1396/3/16 انجام شد.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی ندارد.
تعارض منافع
بنا بر اظهارنظر نویسندگان، تعارض منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
ضمن تشکر از همه افرادی که در این پژوهش مشارکت داشتند، از خانم زهرا دادمهر و مریم ایران‌دوست که در جمع‌آوری اطلاعات یاری رساندند، کمال تشکر را داریم.
برداشتی که از این نتایج حاصل می‌شود این است که کارکردهای اجرایی که تعاملی از فرایندهای ادراکی و حرکتی در سیستم عصبی مرکزی است، متعاقب برنامه تمرین یوگا دستخوش تغییرات مثبت فزاینده می‌شود که این عامل می‌تواند متضمن ایجاد استقلال عملکردی در سالمندان شود.
نکته قابل تأمل در یافته‌های این پژوهش، تفاوت نداشتن هیچ‌یک از شاخص‌های ادراکی حرکتی بین دو گروه تجربی بود. بدین مفهوم که برنامه‌ریزی یوگا مبتنی بر بیوریتم سالمندان تأثیری بر نتایج نداشت. با توجه به اینکه تلاش شد در این پژوهش همه عوامل احتمالی که می‌تواند بر بیوریتم افراد اثرگذار باشد (تغذیه، خواب، افسردگی) تحت کنترل قرار گیرد، اما مشاهده شد نظم زیستی اثری بر شاخص‌های توجه انتخابی و تعادل نداشت. این نتیجه با نتایج مطالعه رهاوی (2017) و زارعیان (2014) مغایر بود. آن‌ها بیوریتم را به عنوان عاملی مؤثر در اجرا و عملکرد ذکر کرده بودند. از دلایل احتمالی این واگرایی می‌توان به آزمودنی‌های تحقیق اشاره کرد. در آن دو پژوهش افراد نوجوان و جوان بررسی شده بودند و تکالیف اجرای مهارت ورزشی را انجام داده بودند، درحالی‌که در پژوهش حاضر عملکردهای ادراکی حرکتی بررسی شده است. ازآنجاکه در داخل کشور تحقیقاتی در زمینه اثربخشی تمرینات جسمانی مبتنی بر بیوریتم زیستی سالمندان انجام نشده است، تلاش شد تا موارد مرتبط‌تر در مقایسه با نتایج تحقیق حاضر استفاده شود.
نتایج این تحقیق با یافته‌های کیم و همکاران همخوانی دارد که نشان دادند هر برنامه تمرینی که چالش‌های تصمیم‌گیری را در سالمندان در حین تمرین به همراه داشته باشد، منجر به استقلال عملکردی بهتری در فعالیت‌های روزانه و عملکرد مغز سالمندان می‌شود. بدین شکل که در مغز بر اثر تمرینات ورزشی تغییراتی ساختاری و شناختی اتفاق می‌افتد که درنهایت بهبود اعمال شناختی را در سالمندان به همراه خواهد داشت [15].
متوسط زمان عکس‌العمل به‌عنوان بخش مهمی از عامل توجه انتخابی در این پژوهش اثر داشت. این موضوع در توانایی پردازش اطلاعات و شاخص‌های کنترل قامت بسیار مهم است و به عنوان یکی از کارکردهای زیستی عصبی کلیدی در فعالیت‌های حرکتی انسان به‌خصوص حفظ تعادل مطرح است. در حالت کلی، کارکردهای اجرایی عصبی شناختی ساختارهای مهمی هستند که در هدایت و کنترل رفتار انسان نقش دارند. ارزیابی دقیق این کارکردها و همین‌طور ایجاد بستر برای بهبود هر چه بهتر آن‌ها ازجمله تمهیداتی است که باید در دستور کار متخصصان رفتارحرکتی قرار گیرد تا زمینه بهزیستی به نحو مقتضی ایجاد شود. ازآنجاکه حفظ تعادل و بهبود فرایندهای پردازشی و شناختی در دوران سالمندی بسیار حائز اهمیت است، بنابراین ارزیابی عملکرد تعادلی و همین‌طور کارکردهای اجرایی سالمندان متعاقب برنامه‌های تمرینی مؤثر توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری نهایی
تحقیقات در حوزه کارکردهای اجرایی سالمندان که عوامل حرکتی شناختی را بررسی می‌کنند محدود است. همان‌طور که در بخش یافته‌های تحقیق عنوان شد، الگوهای تعادلی و توجه انتخابی قابلیت رشد را با تمریناتی همچون یوگا دارند. این موضوع در کنترل حرکتی بسیار حائز اهمیت است، اما در خصوص بررسی اثربخشی بیوریتم به تحقیقات بیشتری نیاز است.
یکی از محدودیت‌های این مطالعه تعداد نسبتاً اندک آزمودنی‌ها و نبود امکان سنجش فیزیولوژیک عوامل عصبی شناختی مؤثر دیگر در فرایندهای شناختی بود. درحالی‌که در فرایندهای شناختی و ادراکی نوروترانسمیترهای گوناگون و مولکول‌های پروتئینی متفاوت تأثیر دارند. از طرفی، عوامل مؤثر در حفظ تعادل ازجمله لحاظ کردن ویژگی‌های کینتیکی و کینماتیکی حرکت نیز ازجمله ویژگی‌هایی است که می‌تواند به قوت چنین تحقیقاتی بیفزاید.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه پس از گرفتن مجوز از کمیته اخلاق دانشگاه بین‌المللی امام خمینی به شماره 17628 مورخ 1396/3/16 انجام شد.
حامی مالی
این مقاله حامی مالی ندارد.
تعارض منافع
بنا بر اظهارنظر نویسندگان، تعارض منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
ضمن تشکر از همه افرادی که در این پژوهش مشارکت داشتند، از خانم زهرا دادمهر و مریم ایران‌دوست که در جمع‌آوری اطلاعات یاری رساندند، کمال تشکر را داریم.
References
- Zareian E, Rabbani V, Saeedi F. The effect of physical biorhythm cycle on some physical fitness factors of adolescent volleyball players. Annals of Applied Sport Science. 2014; 2(1):11-20. [DOI:10.18869/acadpub.aassjournal.2.1.11]
- Benca R, Duncan MJ, Frank E, McClung C, Nelson RJ, Vicentic A. Biological rhythms, higher brain function, and behavior: Gaps, opportunities and challenges. Brain Research Reviews. 2009; 62(1):57-70. [DOI:10.1016/j.brainresrev.2009.09.005] [PMID] [PMCID]
- Adamantidis A, de Lecea L. Sleep and metabolism: Shared circuits, new connections. Trends in Endocrinology & Metabolism. 2008; 19(10):362-70. [DOI:10.1016/j.tem.2008.08.007] [PMID]
- Ma Y, Olendzki BC, Li W, Hafner AR, Chiriboga D, Hebert JR, et al. Seasonal variation in food intake, physical activity, and body weight in a pre-dominantly overweight population. European Journal of Clinical Nutrition. 2006; 60(4):519-28. [DOI:10.1038/sj.ejcn.1602346] [PMID] [PMCID]
- Kanikowska D, Sato M, Witowski J. Contribution of daily and seasonal biorhythms to obesity in humans. International Journal of Biometeorology. 2015; 59(4):377-84. [DOI:10.1007/s00484-014-0871-z] [PMID] [PMCID]
- Seidler RD, Bernard JA, Burutolu TB, Fling BW, Gordon MT, Gwin JT, et al. Motor control and aging: Links to age-related brain structural, functional, and biochemical effects. Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 2010; 34(5):721-33. [DOI:10.1016/j.neubiorev.2009.10.005] [PMID] [PMCID]
- Graveson J, Bauermeister S, McKeown D, Bunce D. Intraindividual reaction time variability, falls, and gait in old age: A systematic review. The Journals of Gerontology Series B, Psychological Sciences and Social Sciences. 2016; 71(5):857-64. [DOI:10.1093/geronb/gbv027] [PMID]
- Sato D, Seko C, Hashitomi T, Sengoku Y, Nomura T. Differential effects of water-based exercise on the cognitive function in independent elderly adults. Aging Clinical and Experimental Research. 2015; 27 (2):149-59. [DOI:10.1007/s40520-014-0252-9] [PMID]
- Carral JM, Curras DM, Pérez CA, Suárez MH. Effects of two programmes of combined Land-Based and Water-Based exercise on the cognitive function and fitness levels of healthy older adults. Motriz: Revista de Educação Física. 2017; 23(2). [DOI: 10.1590/s1980-6574201700020011]
- Dagtekin O, Gerbershagen HJ, Wagner W, Petzke F, Radbruch L, Sabatowski R. Assessing cognitive and psychomotor performance under long-term treatment with transdermal buprenorphine in chronic noncancer pain patients. Anesthesia & Analgesia. 2007; 105(5):1442-8. [DOI:10.1213/01.ane.0000281078.65585.1e] [PMID]
- Sadeghi H, Norouzi H, Karimi Asl A, Montazer M. [Functional training program effect on static and dynamic balance in male able-bodied elderly (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(2):565-71.
- Lopopolo RB, Greco M, Sullivan D, Craik RL, Mangione KK. Effect of therapeutic exercise on gait speed in community-dwelling elderly people: A meta-analysis. Physical Therapy. 2006; 86(4):520-40. [PMID] [PMID]
- Buchner DM, Cress ME, de Lateur BJ, Esselman PC, Margherita AJ, Price R, et al. The effect of strength and endurance training on gait, balance, fall risk, and health services use in community-living older adults. The Journals of Gerontology Series A, Biological Sciences and Medical Sciences. 1997; 52(4):M218-24. [DOI:10.1093/gerona/52A.4.M218] [PMID]
- Irandoust K, Taheri M. [The impact of yoga and pilates exercises on older adults (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2016; 11(1):152-61. [DOI:10.21859/sija-1101152] [DOI:10.21859/sija-1101152]
- Kim BK, Rhim YT, Park IS. Effect of regular aerobic exercise on the prevention of cognitive decline and brain disease in elderly people. Journal of Korean Society for the Study of Physical Education. 2013; 18(2):217-29.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
طب سالمندی
دریافت: 1396/12/12 | پذیرش: 1397/4/25 | انتشار: 1397/7/9
دریافت: 1396/12/12 | پذیرش: 1397/4/25 | انتشار: 1397/7/9
فهرست منابع
1. Zareian E, Rabbani V, Saeedi F. The effect of physical biorhythm cycle on some physical fitness factors of adolescent volleyball players. Annals of Applied Sport Science. 2014; 2(1):11-20. [DOI:10.18869/acadpub.aassjournal.2.1.11] [DOI:10.18869/acadpub.aassjournal.2.1.11]
2. Benca R, Duncan MJ, Frank E, McClung C, Nelson RJ, Vicentic A. Biological rhythms, higher brain function, and behavior: Gaps, opportunities and challenges. Brain Research Reviews. 2009; 62(1):57-70. [DOI:10.1016/j.brainresrev.2009.09.005] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.brainresrev.2009.09.005]
3. Adamantidis A, de Lecea L. Sleep and metabolism: Shared circuits, new connections. Trends in Endocrinology & Metabolism. 2008; 19(10):362-70. [DOI:10.1016/j.tem.2008.08.007] [PMID] [DOI:10.1016/j.tem.2008.08.007]
4. Ma Y, Olendzki BC, Li W, Hafner AR, Chiriboga D, Hebert JR, et al. Seasonal variation in food intake, physical activity, and body weight in a pre-dominantly overweight population. European Journal of Clinical Nutrition. 2006; 60(4):519-28. [DOI:10.1038/sj.ejcn.1602346] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1038/sj.ejcn.1602346]
5. Kanikowska D, Sato M, Witowski J. Contribution of daily and seasonal biorhythms to obesity in humans. International Journal of Biometeorology. 2015; 59(4):377-84. [DOI:10.1007/s00484-014-0871-z] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1007/s00484-014-0871-z]
6. Seidler RD, Bernard JA, Burutolu TB, Fling BW, Gordon MT, Gwin JT, et al. Motor control and aging: Links to age-related brain structural, functional, and biochemical effects. Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 2010; 34(5):721-33. [DOI:10.1016/j.neubiorev.2009.10.005] [PMID] [PMCID] [DOI:10.1016/j.neubiorev.2009.10.005]
7. Graveson J, Bauermeister S, McKeown D, Bunce D. Intraindividual reaction time variability, falls, and gait in old age: A systematic review. The Journals of Gerontology Series B, Psychological Sciences and Social Sciences. 2016; 71(5):857-64. [DOI:10.1093/geronb/gbv027] [PMID] [DOI:10.1093/geronb/gbv027]
8. Sato D, Seko C, Hashitomi T, Sengoku Y, Nomura T. Differential effects of water-based exercise on the cognitive function in independent elderly adults. Aging Clinical and Experimental Research. 2015; 27 (2):149-59. [DOI:10.1007/s40520-014-0252-9] [PMID] [DOI:10.1007/s40520-014-0252-9]
9. Carral JM, Curras DM, Pérez CA, Suárez MH. Effects of two programmes of combined Land-Based and Water-Based exercise on the cognitive function and fitness levels of healthy older adults. Motriz: Revista de Educação Física. 2017; 23(2). [DOI: 10.1590/s1980-6574201700020011] [DOI:10.1590/s1980-6574201700020011]
10. Dagtekin O, Gerbershagen HJ, Wagner W, Petzke F, Radbruch L, Sabatowski R. Assessing cognitive and psychomotor performance under long-term treatment with transdermal buprenorphine in chronic noncancer pain patients. Anesthesia & Analgesia. 2007; 105(5):1442-8. [DOI:10.1213/01.ane.0000281078.65585.1e] [PMID] [DOI:10.1213/01.ane.0000281078.65585.1e]
11. Sadeghi H, Norouzi H, Karimi Asl A, Montazer M. [Functional training program effect on static and dynamic balance in male able-bodied elderly (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2008; 3(2):565-71.
12. Lopopolo RB, Greco M, Sullivan D, Craik RL, Mangione KK. Effect of therapeutic exercise on gait speed in community-dwelling elderly people: A meta-analysis. Physical Therapy. 2006; 86(4):520-40. [PMID] [PMID] [PMID]
13. Buchner DM, Cress ME, de Lateur BJ, Esselman PC, Margherita AJ, Price R, et al. The effect of strength and endurance training on gait, balance, fall risk, and health services use in community-living older adults. The Journals of Gerontology Series A, Biological Sciences and Medical Sciences. 1997; 52(4):M218-24. [DOI:10.1093/gerona/52A.4.M218] [PMID] [DOI:10.1093/gerona/52A.4.M218]
14. Irandoust K, Taheri M. [The impact of yoga and pilates exercises on older adults (Persian)]. Iranian Journal of Ageing. 2016; 11(1):152-61. [DOI:10.21859/sija-1101152] [DOI:10.21859/sija-1101152] [DOI:10.21859/sija-1101152]
15. Kim BK, Rhim YT, Park IS. Effect of regular aerobic exercise on the prevention of cognitive decline and brain disease in elderly people. Journal of Korean Society for the Study of Physical Education. 2013; 18(2):217-29.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار نشریه سالمند: مجله سالمندی ایران تحت مجوز Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
