بحث
این تحقیق به بررسی اثر هشت هفته تمرین مقاومتی با بار کم و بار زیاد تا سرحد خستگی بر IGF-1 ،IGFBP-3، تستوسترون و عملکرد زنان سالمند پرداخت. یافتههای تحقیق حاضر نشان داد هشت هفته تمرین مقاومتی با بار کم و بار زیاد تا سرحد خستگی تأثیر معناداری بر IGF-1 ،IGFBP-3 و تستوسترون نداشت. نتایج تحقیق همچنین نشان داد هر دو نوع تمرین باعث افزایش معنادار قدرت عضلانی پایینتنه و استقامت عضلانی زنان سالمند شده و تفاوت معنیداری بین دو گروه وجود ندارد.
در همین راستا فاتوروس و همکاران اکتساب قدرت به طور مشابه در هر دو گروه تمرین سنتی و شدت پایین در افراد مسن را نشان دادند [34]. همچنین میشل و همکاران، اوگاساوارا و همکاران و اشنفیلد و همکاران در مطالعات خود که روی مردان جوان انجام داده بودند، نشان دادند تمرین در 30 و 80 درصد یک تکرار بیشینه موجب افزایش قدرت و هایپرتروفی میشود، ولی تمرین در شدت بالاتر موجب افزایش بیشتر قدرت میشود [22-20]. فهس و همکاران نیز در مطالعه خود افزایش مشابهی را در قدرت و استقامت عضلانی سالمندان، در پی برنامه تمرین مقاومتی در گروه تمرین شدت پایین و گروه تمرینی با محدودیت جریان خون گزارش دادند [35]. به علاوه استیل و همکاران در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که تمرین مقاومتی تا سر حد خستگی موجب بهبود آمادگی قلبی تنفسی در هر دو گروه جوان و مسن میشود [36].
از آنجا که فراخوانی تار عضلانی بالا و فعالیت تارهای نوع دو برای هایپرتروفی ضروری است، و نیز زمانی که انقباض زیر بیشینه تا حد خستگی اجرا میشود، فراخوانی واحدهای حرکتی بیشتر برای تنش عضلانی مناسب، مورد نیاز است، بنابراین تکرار اجراشده نزدیک یا تا حد خستگی ارادی با یک بار سبک، به فراخوانی واحدهای حرکتی بیشتر برای حفظ تنش عضله منجر میشود و تحریکات را برای هایپرتروفی و قدرت عضله افزایش میدهد [15]. دلیل اصلی افزایش استقامت عضلانی را میتوان تعداد تکرارهای زیاد در هر ست (که لازمه افزایش استقامت عضلانی است) عنوان کرد. همچنین به لحاظ تئوری و منطقی، استقامت عضلانی به طور پیشبینیپذیری در نتیجه افزایش قدرت، بهبود مییابد [37].
همچنین تحقیق حاضر نشان داد هشت هفته تمرین مقاومتی با بار کم و بار زیاد تأثیر معنیداری بر تستوسترون، IGF-1 و IGFBP-3 ندارد. با توجه به نتایج مشخص شد تمرین با بار کم باعث افزایش بیشتری در تستوسترون و IGF-1 آزمودنیها شده، هرچند این تغییرات معنیدار نیست. در راستای تحقیق حاضر، ریبریو و همکاران نشان دادند هشت هفته تمرین مقاومتی در 80 درصد یک تکرار بیشینه، تأثیری بر تستوسترون و IGF-1 زنان سالمند ندارد. همچنین آنها افزایش قدرت عضلانی در حرکات پرسسینه و اکستنشن زانو را مشاهده کردند که با تحقیق حاضر همخوانی دارد [38]. علاوه بر این هافمن و همکاران تغییر معناداری در IGF-1 زنان سالمند بعد از شش ماه تمرین مقاومتی گزارش نکردند، در حالی که عملکرد عضلانی بهبود یافت [39].
همچنین در تحقیق سو و همکاران، تمرین مقاومتی با کش به مدت 12 هفته، سبب بهبود آمادگی جسمانی مردان و زنان سالمند شد، در حالی که IGF-1 تغییری نکرد [40]. در تحقیق کاترین و همکاران نشان داده شد 15 هفته تمرین مقاومتی در زنان 30 تا 50 سال، تأثیری بر IGFBP-3 ندارد، که با نتایج تحقیق حاضر همخوانی دارد، اما آنها نشان دادند تمرین باعث کاهش IGF-1 میشود [28]. همچنین کرامر و همکاران در تحقیق خود که شامل 10 هفته تمرین مقاومتیتوانی در 4 ست با 10 تکرار بیشینه و 90 ثانیه استراحت بین ستها بود، افزایش تستوسترون تام و قدرت اسکات در مردان مسن را نشان دادند [7].
احتمالاً یکی از دلایل افزایشنیافتن تستوسترون در تحقیق حاضر، جنسیت آزمودنیهای پژوهش بود، چراکه در زنان سطوح تستوسترون پایه بسیار پایین است [41]. همچنین مدارکی وجود دارد که سطح التهاب مزمن بر محور GH/IGF-1 اثر گذاشته و آن را سرکوب میکند. با توجه به تئوری التهاب، سطح بالاتری از سیتوکینهای التهابی با پیری یافت میشود. بنابراین میتوان گفت افزایش سطوح تسهیلکنندههای ضدالتهابی، موجب کندشدن افزایش IGF-1 میشود [39]. همچنین در تحقیق حاضر تغییرات سرمی عوامل رشدی و هورمونی اندازهگیری شد تا بررسی شود که آیا تغییر در متغیرهای عملکردی به دلیل تغییر در سطح گیرندههای این عوامل است که فرایندهای آنابولیک را تقویت میکند؟ از دیگر دلایل تغییر در قدرت عضلانی، میتوان به تغییر در سایر هورمونهای آنابولیک مانند هورمون رشد و انسولین اشاره کرد که در این تحقیق اندازهگیری نشد. از طرفی دیگر تفاوت تحقیقات در مواردی مانند نوع برنامه تمرینی، مدت زمان تمرین و یا روشها و دقت وسایل اندازهگیری، میتواند از دیگر دلایل عدم همخوانی نتایج باشد.
با توجه به اینکه در تحقیق حاضر تمرین مقاومتی با بار کم موجب تغییر معنادارعملکرد عضلانی و نیز تغییرات مثبت اما نه معنادار در برخی عوامل بیوشیمیایی مرتبط با قدرت و هایپرتروفی عضلانی در زنان سالمند شد، و نیز با توجه به نتایج دیگر تحقیقات، میتوان گفت انجام تمرینات مقاومتی با شدت بالاتر ممکن است نتایج مفیدتری به همراه داشته باشد، اما ممکن است موجب ایجاد فشار زیاد به سیستم عضلانیاسکلتی و قلبیعروقی شده و علاوه بر بروز برخی عواقب ناخوشایند، باعث دلزدگی و ترک تمرینات از سوی سالمندان شود [42]. استفاده از بارهای سبک برای سالمندان خود سبب ایجاد انگیزه برای اجرای تمرینات مقاومتی در این گروه میشود و نیز در سالمندانی که اعتمادبهنفس کمتری برای استفاده از بارهای سنگین دارند، مفید است. از طرفی دیگر استفاده از بارهای سبک، امکان اجرای این تمرینات را در فضایی غیر از سالن ورزشی، مانند خانه و محیط کار فراهم کرده و پایبندی به ورزش را بهبود میبخشد [43]. از این رو اگر هدف هایپرتروفی و کسب قدرت است، تمرینات با بار کم تا سر حد خستگی میتواند جایگزین مناسبی برای تمرینات مقاومتی سنگین باشد.
نتیجهگیری نهایی
این مطالعه نشان داد تمرین مقاومتی با بار کم تا سرحد خستگی باعث افزایش قدرت و استقامت عضلانی میشود. بنابراین پیشنهاد میشود در جاهایی که امکان استفاده از تمرین مقاومتی با بار بالا نیست، مثل توانبخشی آسیب، بیماریهای مزمن یا ضعف جسمی، از تمرین مقاومتی با بار کم استفاده شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخالق پژوهش
این تحقیق در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی سبزوار به تأیید رسیده است.
حامی مالی
این مقاله از رساله دکتری نویسنده اول، عصمت رشیدی، در گروه فیزیولوژی ورزشی و مدیریت ورزشی، دانکشده علوم ورزشی، دانشگاه حکیم سبزواری گرفته شده است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت داشتهاند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |