مقدمه
عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته میشود که در 72-48 ساعت پس از بستری شدن ایجاد شود و بیمار در زمان پذیرش، در دوره کمون آن عفونت نباشد [1].
عفونتهای بیمارستانی به طور چشمگیری با پیدایش عوارض و بروز مرگ همراه هستند. بیش از 20 درصد عفونتهای بیمارستانی در ICU اتفاق میافتد و باعث مرگ بیش از 10 تا 80 درصد میشود [2]. عفونتهای شایع دیدهشده در ICU عبارتاند از: عفونتهای دستگاه تنفسی، ادراری، گوارشی، زخم جراحی و عفونت زخم [3].
ارگانیسمهای گرم منفی مثل ایشرشیاکولای، پسودومونا، کلبسیلا، پروتئوس و سراشیا و از گرم مثبتها، استافیلوکوک طلایی و اپیدرمیدیس در 75 درصد از موارد این عفونتها جدا شدند [4].
در سالمندان، چهرههای معمول و کلاسیک بیماریهای عفونی بهندرت دیده میشود و بیشتر به شکل آتیپیک و غیرمعمول تظاهر پیدا میکند. اغلب نشانهای که اشاره به درگیری یک ارگان خاص داشته باشد، وجود ندارد که خود باعث عدم تشخیص صحیح و درمان بهموقع بیماری شده، پیشآگهی بیماری را وخیم میکند [5].
میزان بروز بسیاری از بیماریهای عفونی در افراد مسن بیشتر از سایر گروههای سنی است، طوری که بروز عفونت تنفسی و ادراری در سالمندان 20 تا 50 برابر افراد غیرسالمند است. در یک بررسی، سن متوسط 153 بیمار بستری در ICU به دلیل پنومونی 70 سال بود؛ همچنین بیشترین میزان پنومونی ناشی از آنفولانزا نیز در سنین سالخوردگی دیده میشود [6]. در طی مطالعه Delbano در سال2016، 12 نفر از 19 نفر مبتلا به پنومونی پسودومونایی در ICU، افراد بالای 70 سال بودند [7].
در افراد سالمند، علاوه بر احتمال ابتلای بیشتر به بیماریهای عفونی، عوارض و مرگومیر هم در آنها بالاتر است که به دلیل تأخیر در تشخیص، اختلال در مکانیسمهای دفاعی، نقص ایمنی و بیشتر بودن عوارض آنتیبیوتیکها در آنهاست [8]، طوری که مرگ ناشی از پنومونی باکتریایی در افراد بالای 70 سال، 5 برابر افراد کمتر از 40 سال است و همچنین از نظر عوارض، میزان سپتیسمی پس از عفونت ادراری در افراد مسن 50 درصد و در افراد جوان 12 درصد است [9].
تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در 55 بیمارستان از 14 کشور نشان داد که به طور متوسط 7/8 درصد از بیماران بستری دچار عفونت بیمارستانی میشوند و بالاترین میزان آن یعنی 20 درصد عفونتهای بیمارستانی در ICU اتفاق میافتد و میزان مرگومیر ناشی از آن 10 تا 80 درصد است [3، 5].
هدف از انجام این مطالعه، بررسی شیوع و عوامل خطر عفونتها و پیامد آنها در سالمندان بستری در ICU بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بود.
روش مطالعه
در این مطالعه مقطعی (توصیفی-تحلیلی) جمعیت مورد مطالعه، همه بیماران سالمند (بیشتر از 65 سال) بودند که در ICU های بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از فروردین ماه لغایت اسفندماه 1394 بستری شده بودند.
ICU بیمارستان حضرت ولیعصر (عج) یکICU داخلی و ICU بیمارستان حضرت امام رضا (ع) ICU جراحی است. در ابتدای بستری از همه بیماران کشت خون و ادرار در همه و کشت خلط و ترشح زخم در صورت داشتن نمونه انجام شد.
نمونههایی که ابتدا مثبت بودند و بیمارانی که رضایت به شرکت در طرح نداشتند یا هر گونه آنتیبیوتیک در 72 ساعت گذشته مصرف کرده بودند، از مطالعه حذف شدند. از بقیه افراد 48 تا 72 ساعت بعد مجدداً نمونه گرفته شد و در صورت مثبت بودن در مطالعه باقی ماندند و از افراد کشت منفی نیز در صورت داشتن کرایتریاهای عفونت نیز در مطالعه بودند و 48 ساعت بعد هم کشت گرفته شد.
نمونهگیری را سوپروایزر آموزشدیده ICU ها با نظرات متخصص عفونی انجام داد. همه نمونهها با هماهنگی در کوتاهترین زمان به بخش میکروبیولوژی بیمارستانها منتقل شد و یک میکروبیولوژیست در محیط اختصاصی آنها را کشت داد. برای بیماران واردشده در طرح یا همراهان آنها در صورت اختلال هوشیاری بیمار، توضیح داده شد که اطلاعات کاملاً محرمانه است و هیچگونه هزینه یا مشکل به بیمار تحمیل نمیشود تا با رضایت در مطالعه شرکت کنند.
تعاریف بالینی عفونتها بدین ترتیب بود:
عفونت ادراری به عفونتی گفته شد که فرد علائم کلینیکی عفونت ادراری وکشت مثبت با کلنی کانت 5 cfu/ml<10 داشته باشد.
عفونت تنفسی یا پنومونی به عفونتی اطلاق شد که فرد تب 38 درجه همراه سرفه و خلط چرکی، تنگی تنفس، درد پلوتیک، رال در سمع ریه و رادیولوژی مثبت برای پنومونی داشته باشد.
باکتریمی به عفونتی گفته شد که ارگانیسم از کشت خون در دو نوبت بدون وجود یک کانون عفونت جدا شده باشد.
دادهها پس از جمعآوری وارد نرمافزار 18-SPSS شد و با استفاده از تستهای آماری توصیفی، درصد فراوانی و تست تحلیلی کای اسکوای تجزیهوتحلیل شد و سطح معنیداری 05/0=a در نظر گرفته شد.
یافتهها
این مطالعه روی 417 نفر از سالمندان بالای 60 سال بستری در ICU بیمارستانهای امام رضا و ولیعصر بیرجند با میانگین سنی 9/8±04/74 سال با حداقل سن 60 و حداکثر سن 99 سال انجام شد. 255 نفر (2/61%) از بیماران مورد مطالعه در ICU بیمارستان امام رضا و بقیه در ICU ولیعصر بستری بودند. 191 نفر (8/45%) از بیماران مورد مطالعه مذکر و بقیه مؤنث بودند.شیوع عفونت در بیماران مورد مطالعه 7/18% (78 نفر) تعیین شد. شیوع عفونت در جنس مذکر به طور معناداری بالاتر از جنس مؤنث بود (P=0/01) و شیوع عفونت با افزایش مدت بستری در ICU به طور معناداری افزایش نشان داد (001/0>P) (جدول شماره 1).
شایعترین عفونت در سالمندان مورد مطالعه، عفونت تنفسی (8/53%) و سپس عفونت ادراری تعیین شد که آزمون کای اسکوئر نشان داد که اختلاف آماری معنیداری در نوع عفونت بر حسب سن و جنس مشاهده نشد. شیوع عفونت در افراد 75 سال و بالاتر از افراد 60 تا 74 سال بود، ولی این اختلاف از نظر آماری معنیدار نبود. همچنین شیوع عفونت در ICU بیمارستان ولیعصر به طور معناداری بالاتر از ICU بیمارستان امام رضا بود (P<0/001)؛ (جدول شماره 2).
از 417 بیمار مورد مطالعه، 98 نفر (5/23%) فوت کرده بودند که در بیماران با عفونت مثبت از 78 نفر، 8/30 درصد و در بیماران با عفونت منفی از تعداد 339 نفر، 8/21 درصد فوت کرده بودند که این اختلاف با استفاده از آزمون کای اسکوئر از نظر آماری معنیدار نبود (P=0/09)؛ (جدول شماره 3).
بحث
در این مطالعه که هدف آن بررسی عفونتها و پیامد آنها در سالمندان بستری در بیمارستانهای دانشگاهی علوم پزشکی بیرجند بود، شیوع عفونت 7/18 درصد گزارش شد. در همین ICU ها، میزان عفونت در افراد غیرسالمند 8/10درصد بود. در یک مطالعه که گآاو در هند روی 422 بیمار با عفونت ICU که همه بیشتر از 60 سال سن داشتند، انجام داد، شیوع عفونت 8/38 درصد بود که همین شیوع در افراد زیر 60 سال، 21 درصد بود. شایعترین عفونت پنومونی 5/29 درصد و باسیلهای گرم منفی بود [10].
مطالعات مختلف نشان دادند که عفونتهای بیمارستانی در ICU نسبت به سایر بخشهای بستری، 5 تا 15 درصد بیشتر است که میتواند به 50 درصد برسد [11]. در مطالعات دیگر نیز ریت عفونت بیمارستانی در ICU از 9 تا 37 درصد متفاوت ذکر شده است [12].
همانطور که هم در این مطالعه و هم در سایر مطالعات به صورت هماهنگ دیده میشود، عفونت در سالمندان بستری در ICU نسبت به بقیه سنین بیشتر است که میتواند به دلیل این باشد که علائم بالینی عفونتها در سالمندان به صورت تیپیک نیست و این خود سبب تأخیر در تشخیص و لذا درمان میشود؛ بنابراین اغلب افراد سالمند با عوارض بیماری شدید مراجعه میکنند که نیاز به بستری در ICU را افزایش میدهد.
از طرفی، نقص ایمنی سلولار که به صورت فیزیولوژیک در سالمندان اتفاق میافتد، کاهش فعالیت های ایمونولوژیک مثل رفلکس سرفه، ترمیم زخم، افزایش درصد بیماریهای مزمن زمینه مثل دیابت، Copd، بیماریهای قلبی عروقی و همچنین مصرف انواع داروهای ایمونوساپرسیو همه از علل شیوع بالای عفونتهای مهم با ارگانیسمهای خاص در سالمندان است که میتواند نیاز به ICU را افزایش دهد.
در مطالعه ما، میزان عفونت با طول مدت بستری و جنس مذکر ارتباط معنادار داشت (جدول شماره 1)، طوری که بیماران با طول مدت بستری بیش از 10 روز، 3/67 درصد عفونت داشتند.
مطالعات نشان میدهد که خانمهای بالاتر از 80 سال گرچه بیماری آنها شدیدتر و میزان بستری شدنشان بیشتر است، اما بستری در ICU در آنها کمتر از آقایان است[12 ،13] ؛ همچنین در مطالعهای که Meyer در سال 2014 انجام داد، میزان عفونت در ICU با طول مدت بستری رابطه مستقیم داشت [14].
افزایش طول مدت بستری در ICU هم به خودی خود و هم به واسطه نیاز به استفاده از انواع لولهها و کاتترهای مرکزی و محیطی و انتوباسیون و سونداژهای طولانیمدت سبب افزایش عفونتها و حتی عفونتهای خاص با میکروارگانیسمهای غیرعادی میشود.
شایعترین عفونت در مطالعه ما، عفونت تنفسی 8/53 درصد و سپس عفونت ادراری 1/43 درصد و در درجات بعدی، عفونت زخم و باکتریمی بهترتیب 5/25 و 4/21 درصد بودند.
در مطالعه Mithrawal هم شایعترین عفونت ICU در سالمندان، عفونت ریوی بود [15].
در مطالعه Ott پنومونی، عفونت ادراری و باکتریمی با شیوع 9/46%، 8/17% و 12% بهترتیب شایعترین عفونتهای ایجادشده در ICU بودند [16].
- در مطالعهای که Sahu در هند روی 450 بیمار با عفونت بستری در ICU انجام داده، سن بیشتر از 60 سال، فاکتوری مهم در ابتلا به عفونت بود. شایعترین عفونت پنومونی با 5/29 درصد و علت آن هم باسیلهای گرم منفی بود [17].
-شایعترین محل عفونت، ادراری 5/65 درصد، ریوی 9/12 درصد، سپتیسمی 2/6 درصد و پوست 8/4 درصد بود [18].
انتروباکتریاسه، شایعترین ارگانیسمهای عفونت بیمارستانی و عفونت ICU هستند که شامل انتروکوک، پسودومونا، آسینتوباکتر و در درجات بعدی، استاف طلایی مقاوم به متیسیلین است [18].
شیوع بالای عفونت تنفسی در مطالعه ما و اغلب مطالعات به دلیل انتوباسیونهای طولانیمدت و مورد نیاز در ICU است، طوری که 100 درصد بیماران مطالعه ما تهویه مکانیکی داشتند و در سایر مطالعاتی که عفونتهای تنفسی در آنها شایعتر بود، از 90 تا 100 درصد بیماران انتوبه بودند.
علاوه بر عفونت ناشی از لولهگذاری، پنومونی آسپیراسیون و پنومونی بیمارستانی در افراد سالمند را باید به آنها اضافه کرد.
در این مطالعه از نظر علائم بیماریزا شایعترین ارگانیسم در عفونت تنفسی، پسودومونا و در عفونتهای ادراری، Ecoli و پسودومونا و سپس کاندیدا و در عفونت زخم و باکتریمی، استافیلوکوک طلایی و پسودومونا بودند.
در مطالعه Mehta شایعترین ارگانیسم جداشده در ICU: Ecoli 3/32 درصد، کلبسیلا 10 درصد، پسودومونا 10 درصد و استاف 10 درصد بود [19]. در یک مطالعه در آلمان روی 2248 عفونت بیمارستانی ناشی از ICU، 6/18درصد عفونت دیده شد که 3/24 درصد عفونت زخم جراحی، 2/23 درصد عفونت اداری و 7/21 درصد پنومونی بود. شایعترین ارگانیسمها Ecoli 18 درصد، انتروکوک 13 درصد و استاف 13 درصد بود [20].
مطالعهای که Iliyasu در نیجریه در سال 2016 در یک دوره 4 ساله روی بیماران بستری در ICU انجام داد، نشان داد که 6/71 درصد بیماران مرد بودند، متوسط زمان بستری 6 روز بود، ریت ونتیلاسیون مکانیکی 8/36 درصد بود، شایعترین عفونت آنها عفونت پوست و بافت نرم، 7/35 درصد و سپس عفونت ادراری، 4/27 درصد و باکتریمی، 3/21 درصد بود. کمترین عفونت پنومونی ونتیلاتوری یا VAP با 6/3 درصد ریت VAP در بیماران ونتیله، 7/10 درصد بود. شایعترین عامل عفونت، استاف اورئوس 4/84 درصد و کلبسیلا و Ecoli، 5/15 درصد بود. در عفونتهای ادراری، شایعترین Ecoli، پسودومونا و کلبسیلا 4/21 درصد بود، اما در عفونتهای پوست و باکتریمی، استاف طلایی شایعترین ارگانیسم بود [21].
همانطورکه مشهود است انتروباکتریاسه شامل Ecoli و کلبسیلا و پسودومونا از شایعترین عوامل عفونت ICU در سالمندان است که وجود این عفونتها با توجه به کاتتریزاسیون طولانیمدت، مصرف آنتیبیوتیکهای وسیعالطیف و بیماریهای زمینهای در سالمندان منطقی به نظر میرسد.
اختلافاتی که مطالعه ما با بعضی مطالعات دارد، مربوط به اختلافات ابتلای ارگان درگیر است، چراکه در برخی ICU ها که عفونت پوستی و باکتریمی شایعترین عفونت است، بالطبع استافیلوکوک طلایی از باسیلهای گرم منفی بیشتر دیده میشود [22، 23].
در مطالعه ما میزان شیوع عفونتها در ICU بیمارستان حضرت ولیعصر (عج) که ICU داخلی است، به صورت معناداری از ICU بیمارستان حضرت امام رضا (ع) که ICU جراحی است، بیشتر بود.
در مطالعهای که Rejeb در سالهای 2011 تا 2014 در ایتالیا در یک دوره 40 ماهه روی 1547 نمونه از 1046 بیمار سالمند بستریشده در ICU انجام داد [23]، بیشترین شیوع عفونت در ICU داخلی، 6/12 درصد در مقابل 9 درصد ICU جراحی بود [23]؛ همچنین در مطالعهای که Rello در سال 2014 روی 893 بیمار نیجریه سالمند بستری در ICU انجام داد، عفونت ICU داخلی، 2/19 درصد و ICU جراحی، 8/11 درصد بود [24].
همسو بودن مطالعه ما با مطالعات دیگر در رابطه با افزایش عفونت در ICU داخلی، یکی به دلیل طول مدت بستری طولانی در بیماران ICU داخلی 73/8±46/7 نسبت به ICU جراحی 11/8±8/4 است که خود طول مدت بستری با افزایش عفونت رابطه مستقیم و معنادار داشت؛ همچنین با توجه به افزایش طول مدت، استفاده از انواع کاتترها و درنتیجه عفونتها افزایش مییابد. بستری طولانیمدت منجر به مصرف انواع آنتیبیوتیکها و لذا پیدایش سوشهای مقاوم و خاص میکروبی نیز میشود که میتواند افزایش شیوع عفونت را در ICU داخلی را توجیه کند.
از نظر مورتالیتی در مطالعه ما گرچه ارتباط معناداری بین عفونت و مرگومیر دیده نشد، اما به صورت کاملاً واضح در افراد عفونت مثبت، 8/30 درصد بیشتر از افراد بدون عفونت 8/21 درصد بود.
مورتالیتی در گروهی که با عفونت مثبت فوت شدند، شایعترین علت بستری، پنومونی 75 درصد بود و عفونت ادراری و سپتیسمی بهترتیب با 20 و 5 درصد در ردههای بعدی قرار داشتند، اما ارتباط معنادار نبود (P<0/01).
پنومونیها با توجه به ارگانیسم عامل بیماری که اغلب کوکسیهای گرم مثبت مثل پنوموکوک و استافیلوکوک هستند، مخصوصاً در افراد سالمند، پروگنوز خوبی ندارد و با مورتالیتی زیاد همراهاند.
از نظر بیماریهای زمینهای، سالمندان بستری در ICU بهترتیب هیپرتنشن، 1/56 درصد؛ دیابت، 45 درصد؛ بیماریهای قلبی عروقی، 21 درصد و بیماریهای مزمن ریوی 11 درصد در هر گروه با مورتالیتی و بدون مورتالیتی بودند.
Blot در سال 2016 مطالعهای روی بیماران سالمند بستری در ICU و مورتالیتی آنها انجام داد که نشان داد مورتالیتی ریت 9/38 درصد و 3/33 درصد و 5/43 درصد بهترتیب برای پنومونی، عفونت ادراری و باکتریمی است. علت این مرگومیر در ICU یکی نسبت پرستار به بیمار است و یکی درمانهای تجربی که در بیماران بد حال sepsis انجام میشود [20].
در مطالعه Iregbu که روی سالمندان بستری در icu انجام داد، مورتالیتی 25 درصد و 12 درصد برای سالمندان بستری در icu و بخش گزارش شد. بیماران سالمند بستری در ICU غیرجراحی، پروکنوز بدتری داشتند ودر ICU ها مورتالیتی از 38 تا 64 درصد بود، درحالیکه همزمان در سالمندان بستری در بخشها 45 تا 55 درصد بود [25].
کاملاً منطقی است که در سالمندان با وجود بیماریهای زمینهای و نقص ایمنی، اضافه شدن یک عفونت جدی که نیاز به ICU داشته باشد، پروگنوز را بدتر میکند.
نتیجهگیری نهایی
با توجه به اینکه سالمندان درصد نسبتاً زیادی از افراد جامعه را تشکیل میدهند و تظاهرات عفونت و بیماریهای آنها تیپیک نیست و از طرفی عوارض و مرگومیر آنها در عفونتها بالاست، لذا در صورت نیاز به بستری سالمندان مبتلا به عفونت در ICU، باید طول مدت بستری را به حداقل ممکن کاهش داد و همچنین انواع کاتترهای محیطی و مرکزی که برای آنها گذاشته میشود، در اسرع وقت برداشته شود و همزمان با کنترل عفونت جدی و بهموقع، بیماریهای زمینهای آنها نیز درمان شود تا از مرگومیر و عوارض کاسته شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه بخشی از طرح تحقیقاتی با عنوان اپیدمیولوژی بیماری های شایع سالمندان بستری در بیمارستان های دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند است. کد اخلاق (IR.BUMS.REC.1395.107) این طرح در تاریخ 25/07/1395 گرفته شده است.
حامی مالی
این طرح با حمایت مالی معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند انجام شده است.
مشارکت نویسندگان
مفهومسازی: آزاده ابراهیمزاده؛ روششناسی: غلامرضا شریفزاده؛ تحقیق و بررسی و نگارش و پیشنویس: آزاده ابراهیم زاده، مجید زارع؛ انجام پروژه: زهره آذرکار، مجید زارع، آزاده ابراهیمزاده؛ ویراستاری: مجید زارع؛ نظارت و مدیریت: آزاده ابراهیم زاده.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، هیچ گونه تعارض منافع مادی و معنوی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از زحمات سوپروایزرهای محترم ICU بیمارستان حضرت ولیعصر (عج) و بیمارستان امام رضا (ع)، کارشناس محترم میکروبیولوژی آزمایشگاه تخصصی دو بیمارستان و از بیماران مورد مطالعه تشکر و قدردانی میشود.
References
Zilahi G, Artigas A, Martin-Loeches I. What’s new in multidrug-resistant pathogens in the ICU? Annals of Intensive Care. 2016; 6(1):96. [DOI:10.1186/s13613-016-0199-4] [PMID] [PMCID]
Flaatten H, De Lange DW, Morandi A, Andersen FH, Artigas A, Bertolini G, et al. The impact of frailty on ICU and 30-day mortality and the level of care in very elderly patients (≥ 80 years). Intensive Care Medicine. 2017; 43(12):1820-8. [DOI:10.1007/s00134-017-4940-8] [PMID]
Pintado MC, Villa P, González-García N, Luján J, Molina R, Trascasa M, et al. Characteristics and outcomes of elderly patients refused to ICU. The Scientific World Journal. 2013; 2013. [DOI:10.1155/2013/590837] [PMID] [PMCID]
Sprung CL, Artigas A, Kesecioglu J, Pezzi A, Wiis J, Pirracchio R, et al. The Eldicus prospective, observational study of triage decision making in European intensive care units. Part II: intensive care benefit for the elderly. Critical Care Medicine. 2012; 40(1):132-8. [DOI:10.1097/CCM.0b013e318232d6b0] [PMID]
Blot S, Koulenti D, Dimopoulos G, Martin C, Komnos A, Krueger WA, et al. Prevalence, risk factors, and mortality for ventilator-associated pneumonia in middle-aged, old, and very old critically ill patients. Critical Care Medicine. 2014; 42(3):601-9. [DOI:10.1097/01.ccm.0000435665.07446.50] [PMID]
Behnke M, Hansen S, Leistner R, Diaz LAP, Gropmann A, Sohr D, et al. Nosocomial infection and antibiotic use: a second national prevalence study in Germany. Deutsches Ärzteblatt International. 2013; 110(38):627. [DOI:10.3238/arztebl.2013.0627] [PMID] [PMCID]
Del Bono V, Giacobbe DR. Bloodstream infections in internal medicine. Virulence. 2016; 7(3):353-65. [DOI:10.1080/21505594.2016.1140296] [PMID] [PMCID]
Ellison J, Southern D, Holton D, Henderson E, Wallace J, Faris P, et al. Hospital ward design and prevention of hospital-acquired infections: A prospective clinical trial. Canadian Journal of Infectious Diseases and Medical Microbiology. 2014; 25. [DOI:10.1155/2014/685402] [PMID] [PMCID]
Gao J, Ying K. Homology Analysis and Nosocomial Infection Control on Outbreak of ICU Acinetobacter baumannii Pneumonia. Chest. 2016; 149(4):A93. [DOI:10.1016/j.chest.2016.02.098]
Solis-Hernandez PS, Vidales-Reyes M, Garza-Gonzalez E, Guajardo-Alvarez G, Chavez-Moreno S, Camacho-Ortiz A. Hospital-acquired infections in elderly versus younger patients in an acute care hospital.International Journal of Infection. 2016; 3(1):e32620. [DOI:10.17795/iji-32620]
Le NK, Wertheim H, Vu PD, Khu DTK, Le HT, Hoang BTN, et al. High prevalence of hospital-acquired infections caused by gram-negative carbapenem resistant strains in Vietnamese pediatric ICUs: A multi-centre point prevalence survey. Medicine. 2016; 95(27): e4099. [DOI:10.1097/MD.0000000000004099] [PMID] [PMCID]
Luzzati R, Merelli M, Ansaldi F, Rosin C, Azzini A, Cavinato S, et al. Nosocomial candidemia in patients admitted to medicine wards compared to other wards: a multicentre study. Infection. 2016; 44(6):747-55. [DOI:10.1007/s15010-016-0924-9] [PMID]
Mancini A, Verdini D, La Vigna G, Recanatini C, Lombardi FE, Barocci S. Retrospective analysis of nosocomial infections in an Italian tertiary care hospital. New Microbiol. 2016; 39(3):197-205.
Meyer E, Schröder C, Gastmeier P, Geffers C. The reduction of nosocomial MRSA infection in Germany: an analysis of data from the Hospital Infection Surveillance System (KISS) between 2007 and 2012. Deutsches Ärzteblatt International. 2014; 111(19):331-6. [DOI:10.3238/arztebl.2014.0331] [PMID] [PMCID]
Mitharwal SM, Yaddanapudi S, Bhardwaj N, Gautam V, Biswal M, Yaddanapudi L. Intensive care unit-acquired infections in a tertiary care hospital: An epidemiologic survey and influence on patient outcomes. American Journal of Infection Control. 2016; 44(7):e113-e7. [DOI:10.1016/j.ajic.2016.01.021] [PMID]
Ott E, Saathoff S, Graf K, Schwab F, Chaberny IF. The prevalence of nosocomial and community acquired infections in a university hospital: an observational study. Deutsches Ärzteblatt International. 2013; 110(31-32):533-40. [DOI:10.3238/arztebl.2013.0533] [PMID] [PMCID]
Sahu MK, Siddharth B, Choudhury A, Vishnubhatla S, Singh SP, Menon R, et al. Incidence, microbiological profile of nosocomial infections, and their antibiotic resistance patterns in a high volume Cardiac Surgical Intensive Care Unit. Annals of Cardiac Anaesthesia. 2016; 19(2):281. [DOI:10.4103/0971-9784.179625] [PMID] [PMCID]
Custovic A, Smajlovic J, Hadzic S, Ahmetagic S, Tihic N, Hadzagic H. Epidemiological surveillance of bacterial nosocomial infections in the surgical intensive care unit. Materia Socio-medica. 2014; 26(1):7-11. [DOI:10.5455/msm.2014.26.7-11] [PMID] [PMCID]
Mehta Y, Gupta A, Todi S, Myatra S, Samaddar D, Patil V, et al. Guidelines for prevention of hospital acquired infections. Indian Journal of Critical Care Medicine: Peer-reviewed, Official Publication of Indian Society of Critical Care Medicine. 2014; 18(3):149-63. [DOI:10.4103/0972-5229.128705] [PMID] [PMCID]
Moreira MR, Guimarães MP, Rodrigues AAdA, Gontijo Filho PP. Antimicrobial use, incidence, etiology and resistance patterns in bacteria causing ventilator-associated pneumonia in a clinical-surgical intensive care unit. Revista da Sociedade Brasileira de Medicina Tropical. 2013; 46(1):39-44. [DOI:10.1590/0037-868216722013] [PMID]
Iliyasu G, Daiyab FM, Tiamiyu AB, Abubakar S, Habib ZG, Sarki AM, et al. Nosocomial infections and resistance pattern of common bacterial isolates in an intensive care unit of a tertiary hospital in Nigeria: A 4-year review. Journal of Critical Care. 2016; 34:116-20. [DOI:10.1016/j.jcrc.2016.04.018] [PMID]
Iregbu K, Sonibare S. Profile of infections in Intensive Care Unit (ICU) in a central Nigeria tertiary hospital. African Journal of Clinical and Experimental Microbiology. 2015; 16(1):23-7. [DOI:10.4314/ajcem.v16i1.4]
Ben Rejeb M, Sahli J, Chebil D, Khefacha-Aissa S, Jaidane N, Kacem B, et al. Mortality among Patients with Nosocomial Infections in Tertiary Intensive Care Units of Sahloul Hospital, Sousse, Tunisia. Archives of Iranian Medicine. 2016; 19(3):84960119025.
Rello J, Lisboa T, Koulenti D. Respiratory infections in patients undergoing mechanical ventilation. The Lancet Respiratory Medicine. 2014; 2(9):764-74. [DOI:10.1016/S2213-2600(14)70171-7]
Vosylius S, Sipylaite J, Ivaskevicius J. Determinants of outcome in elderly patients admitted to the intensive care unit. Age and Ageing. 2005; 34(2):157-62. [DOI:10.1093/ageing/afi037] [PMID]