دوره 19، شماره 4 - ( زمستان 1403 )
جلد 19 شماره 4 صفحات 571-558 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sheikhshoaei H, Bahiraei S, Safavi M. Investigating the Impact of Fall-proof Exercises on the Balance System of Elderly Women With Knee Osteoarthritis. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2025; 19 (4) :558-571
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2677-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-2677-fa.html
شیخ شعاعی حدیث، بحیرایی سعید، صفوی مارتا. تأثیر تمرینات فال پروف بر وضعیت سیستم تعادلی زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو. سالمند: مجله سالمندی ایران. 1403; 19 (4) :558-571
حدیث شیخ شعاعی*1 
، سعید بحیرایی2 ، مارتا صفوی3
، سعید بحیرایی2 ، مارتا صفوی3
1- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران. ، hadis.sheikhshoaei@sport.uk.ac.ir
2- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
3- گروه پزشکی ورزش و ورزش، بیمارستان رسول اکرم دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، تهران، ایران.
2- گروه آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
3- گروه پزشکی ورزش و ورزش، بیمارستان رسول اکرم دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، تهران، ایران.
متن کامل [PDF 6083 kb]
(894 دریافت)
| چکیده (HTML) (2732 مشاهده)
References
متن کامل: (139 مشاهده)
مقدمه
سالمندی یک پدیده طبیعی است که تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی، محیطی و روانی قرار می‌گیرد؛ از‌این‌رو تغییرات چشمگیر در سلول‌ها و بافت‌ها ایجاد شده و همچنین کارآمدی و فعالیت ارگان‌ها و فرایند‌های فیزیولوژیکی کاهش می‌یابد [1]. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی شروع سالمندی را در کشور‌های در‌حال‌توسعه 60 سال می‌دانند [2]. یکی از مهم‌ترین مشکلات سالمندان ابتلا به بیماری‌های مزمن، از‌جمله استئوآرتریت است [3]. این بیماری با تخریب غضروف مفصلی و التهاب سینوویالی مشخص شده و منجر به سفتی مفصل، تورم، درد و فقدان حرکت‌پذیری می‌شود [4]. زانو شایع‌ترین محل ابتلا به استئوآرتریت است [5]. به‌طوری‌که مطالعات اخیر تخمین زده‌اند که شیوع استئوآرتریت زانو در مردان و زنان بالای 65 سال به ترتیب 60 و 70 درصد است [6]. یکی از عوارض مهمی که سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو با آن درگیر هستند اختلال در حس عمقی و تعادل است که می‌تواند افراد را در معرض زمین خوردن قرار دهد [7]. به‌طوری‌که مطالعات نشان داده است 50 تا 60 درصد افراد بالای 60 سال که دچار استئوآرتریت زانو هستند، سالیانه 1 یا 2 بار زمین خوردن را تجربه می‌کنند [8]. بنابراین افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو در مقایسه با افراد سالم در معرض خطر سقوط بیشتری هستند [9]. در افراد دچار استئوآرتریت زانو کاهش قدرت عضلات اندام تحتانی موجب قرارگیری مرکز ثقل در جلوی مفصل مچ پا می‌شود که خود باعث اختلال در تعادل و منجر به افتادن می‌شود؛ به علاوه افرادی که مبتلا به استئوآرتریت زانو هستند حس عمقی کمتری دارند که ممکن است ناپایداری وضعیتی و خطر سقوط را در آن‌ها افزایش دهد [10]. بنابراین باتوجهبه اینکه در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو عضلات چهار‌سر‌ران ضعیف شده و همچنین حس عمقی در این افراد کاهش یافته است و این 2 مؤلفه از عوامل بسیار مهم در کنترل تعادل هستند، این بیماران دچار اختلال در تعادل می‌شوند [11].
برای دستیابی به نتایج مناسب، درمانگران باید بتوانند افراد در معرض مشکلات تعادلی را شناسایی و سپس برای انتخاب بهترین روش مداخله و توانبخشی اقدام کنند. از‌این‌رو، آزمون‌های زیادی برای ارزیابی تعادل سالمندان وجود دارد [12، 13]. از‌آنجایی‌که کنترل پاسچر چندین زیر‌مجموعه را دربر می‌گیرد (به‌عنوان مثال تنظیمات وضعیتی پیش‌بینی‌کننده، پاسخ‌های وضعیتی، جهت‌گیری حسی، ثبات در راه رفتن) مهم است که بتوانیم مشخص کنیم هر‌یک از آن‌ها به‌صورت جداگانه در هر شرایط چگونه تحت تأثیر قرار می‌گیرند. از طرف دیگر باتوجهبه شیوع بالا [5] و عوارض متعدد [7] استئوآرتریت زانو، توانبخشی این بیماران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مطالعه پژوهش‌های انجام‌گرفته در ارتباط با استفاده از تمرین جهت بهبود تعادل بیماران مبتلا به استئوآرتریت نشان می‌دهد تمرین‌درمانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است [14]. تاکنون شکل‌های مختلفی از تمرینات، شامل تمرینات قدرتی، ایزومتریک، هوازی، طیف وسیعی از تمرینات حرکتی، انعطاف‌پذیری و تعادل برای توانبخشی استئوآرتریت زانو استفاده شده است [15]. یکی از برنامه‌های ورزشی موفق تمرینات فال پروف است که توسط دبرا جی رز و همکاران در سال 2011 با هدف استقلال عملکردی فرد و کاهش خطر افتادن در سالمندان تدوین شده است [16]. تاکنون تحقیقات متعددی اثرگذاری تمرینات فال پروف را در سالمندان بررسی کرده‌اند. در همین راستا نتایج تحقیق خازنین و همکاران (1399) نشان داد تمرینات منتخب فال پروف موجب بهبود تعادل ایستا و پویای مردان سالمند شده است [1]. اوشو و همکاران (2021) در پژوهشی نشان دادند برنامه تعادلی فال پروف در سالمندان موجب بهبود قابل‌توجهی در تعادل می‌شود. در‌حالی‌که بهبود ترس از سقوط معنادار نبود [17]. نتایج تحقیق رئیسی و همکاران (1400) نشان داد 8 هفته تمرینات فال پروف به‌صورت نظارت‌شده در خانه تأثیر مثبت و معناداری بر تعادل و کنترل پاسچر، کیفیت زندگی و ترس از سقوط سالمندان دارد [18].
علی‌رغم تحقیقات متعدد انجام‌شده در این زمینه، تحقیقی که اثرات این پروتکل تمرینی را در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو بررسی کرده باشد یافت نشد. همچنین در هیچ‌کدام از تحقیقات گذشته اثرات تمرینات فال پروف بر وضعیت سیستم تعادلی سالمندان بررسی نشده است. بنابراین هدف از تحقیق حاضر تعیین تأثیر 8 هفته تمرینات فال پروف بر وضعیت سیستم تعادلی زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو بود.
روش مطالعه
نوع تحقیق
مطالعه حاضر یک مطالعه مداخله‌ای نیمه‌تجربی با طرح قبل و بعد و به لحاظ هدف کاربردی بود.
آزمودنی‌ها
جامعه مورد‌بررسی در تحقیق حاضر شامل کلیه زنان سالمند 60 تا 75 سال دچار استئوآرتریت زانو در شهر کرمان بود. نمونه آماری از میان زنان عضو کانون بازنشستگان شهر کرمان انتخاب شد. از این جامعه 30 نفر به‌صورت هدف‌دار و براساس معیار‌های ورود و خروج به‌عنوان نمونه‌های پژوهش انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه در تحقیق حاضر از نرم‌افزار G power استفاده شد. بر مبنای این نرم‌افزار و باتوجهبه روش آماری سنجش مکرر ترکیبی حجم نمونه با اندازه اثر 0/4، سطح معنی‌داری 0/05 و توان آماری 0/95 برای هر گروه، 12 نفر در نظر گرفته شد. با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه‌ها حین تحقیق، نمونه آماری شامل 15 نفر آزمودنی به‌عنوان گروه کنترل و 15 نفر آزمودنی به‌عنوان گروه تمرینات فال پروف انتخاب شد.
معیار‌های ورود و خروج نمونه‌ها
معیار‌های ورود نمونه‌ها به تحقیق شامل جنسیت زن و قرار داشتن در محدوده سنی 60 تا 75 سال، توانایی در راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره بدون استفاده از وسیله کمکی، دارا بودن علائم استئوآرتریت زانو تأییدشده توسط پزشک متخصص و درد زانو به مدت حداقل 3 ماه (داشتن درد مزمن) بود [11]. معیار‌های خروج نمونه‌ها از تحقیق نیز شامل شرکت نکردن در بیشتر از 3 جلسه تمرینی [11]، انجام فیزیوتراپی در 12 ماه گذشته، جراحی زانو در 12ماه گذشته [14]، سابقه تعویض مفصل در اندام تحتانی، تزریق درون‌مفصلی استروئید در6 ماه گذشته، سابقه بیماری‌های تهدید‌کننده مفصل (مانند آرتریت روماتوئید و پوکی استخوان) و یا شرایط پزشکی حاد (سرطان، ام اس و پارکینسون) بود [3].
روند اجرای تحقیق
ابتدا فرم رضایت‌نامه، پرسش‌نامه آمادگی فعالیت بدنی و پرسش‌نامه اطلاعات فردی و پزشکی که شامل ابتلا به بیماری‌ها و سابقه جراحی اندام تحتانی بود، توسط کسانی که تمایل داشتند در تحقیق شرکت کنند تکمیل شد. براساس اطلاعات به‌دست‌آمده از این فرم‌ها تعدادی از افراد، از‌جمله کسانی که سابقه جراحی زانو و یا انجام فیزیوتراپی در چند ماه اخیر داشتند کنار گذاشته شدند. بقیه افراد به پزشک متخصص برای معاینه و تأیید استئوآرتریت زانو ارجاع داده شدند که درنهایت 30 نفر از افراد واجد شرایط برای شرکت در تحقیق دعوت شدند. پس از ارزیابی‌های اولیه آزمودنی‌ها شماره‌گذاری شدند و با انجام قرعه کشی به‌صورت تصادفی در 2 گروه تمرینی فال پروف (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. 5 نفر از آزمودنی‌ها در طول تحقیق انصراف داده (به دلایل شخصی) و یا از تحقیق کنار گذاشته شدند (به علت غیبت بیشتر از 3 جلسه). بنابراین انتهای تحقیق، تعداد آزمودنی‌های گروه آزمایش 12 نفر و تعداد آزمودنی‌های گروه کنترل 13 نفر بود. 3 روز بعد از اتمام پیش‌آزمون، آزمودنی‌های گروه آزمایش به سالن واقع در پارک مادرکرمان مراجعه کردند تا در جلسات پروتکل تمرینی فال پروف شرکت کنند (تصویر شماره 1).
سالمندی یک پدیده طبیعی است که تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی، محیطی و روانی قرار می‌گیرد؛ از‌این‌رو تغییرات چشمگیر در سلول‌ها و بافت‌ها ایجاد شده و همچنین کارآمدی و فعالیت ارگان‌ها و فرایند‌های فیزیولوژیکی کاهش می‌یابد [1]. براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی شروع سالمندی را در کشور‌های در‌حال‌توسعه 60 سال می‌دانند [2]. یکی از مهم‌ترین مشکلات سالمندان ابتلا به بیماری‌های مزمن، از‌جمله استئوآرتریت است [3]. این بیماری با تخریب غضروف مفصلی و التهاب سینوویالی مشخص شده و منجر به سفتی مفصل، تورم، درد و فقدان حرکت‌پذیری می‌شود [4]. زانو شایع‌ترین محل ابتلا به استئوآرتریت است [5]. به‌طوری‌که مطالعات اخیر تخمین زده‌اند که شیوع استئوآرتریت زانو در مردان و زنان بالای 65 سال به ترتیب 60 و 70 درصد است [6]. یکی از عوارض مهمی که سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو با آن درگیر هستند اختلال در حس عمقی و تعادل است که می‌تواند افراد را در معرض زمین خوردن قرار دهد [7]. به‌طوری‌که مطالعات نشان داده است 50 تا 60 درصد افراد بالای 60 سال که دچار استئوآرتریت زانو هستند، سالیانه 1 یا 2 بار زمین خوردن را تجربه می‌کنند [8]. بنابراین افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو در مقایسه با افراد سالم در معرض خطر سقوط بیشتری هستند [9]. در افراد دچار استئوآرتریت زانو کاهش قدرت عضلات اندام تحتانی موجب قرارگیری مرکز ثقل در جلوی مفصل مچ پا می‌شود که خود باعث اختلال در تعادل و منجر به افتادن می‌شود؛ به علاوه افرادی که مبتلا به استئوآرتریت زانو هستند حس عمقی کمتری دارند که ممکن است ناپایداری وضعیتی و خطر سقوط را در آن‌ها افزایش دهد [10]. بنابراین باتوجهبه اینکه در افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو عضلات چهار‌سر‌ران ضعیف شده و همچنین حس عمقی در این افراد کاهش یافته است و این 2 مؤلفه از عوامل بسیار مهم در کنترل تعادل هستند، این بیماران دچار اختلال در تعادل می‌شوند [11].
برای دستیابی به نتایج مناسب، درمانگران باید بتوانند افراد در معرض مشکلات تعادلی را شناسایی و سپس برای انتخاب بهترین روش مداخله و توانبخشی اقدام کنند. از‌این‌رو، آزمون‌های زیادی برای ارزیابی تعادل سالمندان وجود دارد [12، 13]. از‌آنجایی‌که کنترل پاسچر چندین زیر‌مجموعه را دربر می‌گیرد (به‌عنوان مثال تنظیمات وضعیتی پیش‌بینی‌کننده، پاسخ‌های وضعیتی، جهت‌گیری حسی، ثبات در راه رفتن) مهم است که بتوانیم مشخص کنیم هر‌یک از آن‌ها به‌صورت جداگانه در هر شرایط چگونه تحت تأثیر قرار می‌گیرند. از طرف دیگر باتوجهبه شیوع بالا [5] و عوارض متعدد [7] استئوآرتریت زانو، توانبخشی این بیماران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مطالعه پژوهش‌های انجام‌گرفته در ارتباط با استفاده از تمرین جهت بهبود تعادل بیماران مبتلا به استئوآرتریت نشان می‌دهد تمرین‌درمانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است [14]. تاکنون شکل‌های مختلفی از تمرینات، شامل تمرینات قدرتی، ایزومتریک، هوازی، طیف وسیعی از تمرینات حرکتی، انعطاف‌پذیری و تعادل برای توانبخشی استئوآرتریت زانو استفاده شده است [15]. یکی از برنامه‌های ورزشی موفق تمرینات فال پروف است که توسط دبرا جی رز و همکاران در سال 2011 با هدف استقلال عملکردی فرد و کاهش خطر افتادن در سالمندان تدوین شده است [16]. تاکنون تحقیقات متعددی اثرگذاری تمرینات فال پروف را در سالمندان بررسی کرده‌اند. در همین راستا نتایج تحقیق خازنین و همکاران (1399) نشان داد تمرینات منتخب فال پروف موجب بهبود تعادل ایستا و پویای مردان سالمند شده است [1]. اوشو و همکاران (2021) در پژوهشی نشان دادند برنامه تعادلی فال پروف در سالمندان موجب بهبود قابل‌توجهی در تعادل می‌شود. در‌حالی‌که بهبود ترس از سقوط معنادار نبود [17]. نتایج تحقیق رئیسی و همکاران (1400) نشان داد 8 هفته تمرینات فال پروف به‌صورت نظارت‌شده در خانه تأثیر مثبت و معناداری بر تعادل و کنترل پاسچر، کیفیت زندگی و ترس از سقوط سالمندان دارد [18].
علی‌رغم تحقیقات متعدد انجام‌شده در این زمینه، تحقیقی که اثرات این پروتکل تمرینی را در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو بررسی کرده باشد یافت نشد. همچنین در هیچ‌کدام از تحقیقات گذشته اثرات تمرینات فال پروف بر وضعیت سیستم تعادلی سالمندان بررسی نشده است. بنابراین هدف از تحقیق حاضر تعیین تأثیر 8 هفته تمرینات فال پروف بر وضعیت سیستم تعادلی زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو بود.
روش مطالعه
نوع تحقیق
مطالعه حاضر یک مطالعه مداخله‌ای نیمه‌تجربی با طرح قبل و بعد و به لحاظ هدف کاربردی بود.
آزمودنی‌ها
جامعه مورد‌بررسی در تحقیق حاضر شامل کلیه زنان سالمند 60 تا 75 سال دچار استئوآرتریت زانو در شهر کرمان بود. نمونه آماری از میان زنان عضو کانون بازنشستگان شهر کرمان انتخاب شد. از این جامعه 30 نفر به‌صورت هدف‌دار و براساس معیار‌های ورود و خروج به‌عنوان نمونه‌های پژوهش انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه در تحقیق حاضر از نرم‌افزار G power استفاده شد. بر مبنای این نرم‌افزار و باتوجهبه روش آماری سنجش مکرر ترکیبی حجم نمونه با اندازه اثر 0/4، سطح معنی‌داری 0/05 و توان آماری 0/95 برای هر گروه، 12 نفر در نظر گرفته شد. با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه‌ها حین تحقیق، نمونه آماری شامل 15 نفر آزمودنی به‌عنوان گروه کنترل و 15 نفر آزمودنی به‌عنوان گروه تمرینات فال پروف انتخاب شد.
معیار‌های ورود و خروج نمونه‌ها
معیار‌های ورود نمونه‌ها به تحقیق شامل جنسیت زن و قرار داشتن در محدوده سنی 60 تا 75 سال، توانایی در راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره بدون استفاده از وسیله کمکی، دارا بودن علائم استئوآرتریت زانو تأییدشده توسط پزشک متخصص و درد زانو به مدت حداقل 3 ماه (داشتن درد مزمن) بود [11]. معیار‌های خروج نمونه‌ها از تحقیق نیز شامل شرکت نکردن در بیشتر از 3 جلسه تمرینی [11]، انجام فیزیوتراپی در 12 ماه گذشته، جراحی زانو در 12ماه گذشته [14]، سابقه تعویض مفصل در اندام تحتانی، تزریق درون‌مفصلی استروئید در6 ماه گذشته، سابقه بیماری‌های تهدید‌کننده مفصل (مانند آرتریت روماتوئید و پوکی استخوان) و یا شرایط پزشکی حاد (سرطان، ام اس و پارکینسون) بود [3].
روند اجرای تحقیق
ابتدا فرم رضایت‌نامه، پرسش‌نامه آمادگی فعالیت بدنی و پرسش‌نامه اطلاعات فردی و پزشکی که شامل ابتلا به بیماری‌ها و سابقه جراحی اندام تحتانی بود، توسط کسانی که تمایل داشتند در تحقیق شرکت کنند تکمیل شد. براساس اطلاعات به‌دست‌آمده از این فرم‌ها تعدادی از افراد، از‌جمله کسانی که سابقه جراحی زانو و یا انجام فیزیوتراپی در چند ماه اخیر داشتند کنار گذاشته شدند. بقیه افراد به پزشک متخصص برای معاینه و تأیید استئوآرتریت زانو ارجاع داده شدند که درنهایت 30 نفر از افراد واجد شرایط برای شرکت در تحقیق دعوت شدند. پس از ارزیابی‌های اولیه آزمودنی‌ها شماره‌گذاری شدند و با انجام قرعه کشی به‌صورت تصادفی در 2 گروه تمرینی فال پروف (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. 5 نفر از آزمودنی‌ها در طول تحقیق انصراف داده (به دلایل شخصی) و یا از تحقیق کنار گذاشته شدند (به علت غیبت بیشتر از 3 جلسه). بنابراین انتهای تحقیق، تعداد آزمودنی‌های گروه آزمایش 12 نفر و تعداد آزمودنی‌های گروه کنترل 13 نفر بود. 3 روز بعد از اتمام پیش‌آزمون، آزمودنی‌های گروه آزمایش به سالن واقع در پارک مادرکرمان مراجعه کردند تا در جلسات پروتکل تمرینی فال پروف شرکت کنند (تصویر شماره 1).
در تمام مدت اجرای تحقیق، آزمودنی‌های گروه کنترل تنها به اجرای فعالیت‌های عادی روزمره خود می‌پرداختند؛ البته پیش از شروع اندازه‌گیری‌ها به آزمودنی‌های گروه کنترل قول داده شد که پس از انجام پس‌آزمون توصیه‌ها و تمریناتی در جهت کاهش درد دریافت خواهند کرد.
برنامه تمرینی
تمرینات فال پروف به مدت 8 هفته و به‌صورت 3 جلسه در هفته روزهای فرد از ساعت 9 صبح برگزار شد. هر جلسه تمرینی یک ساعت به طول انجامید که 10 دقیقه به گرم کردن با حرکات کششی ایستا و در ادامه 40 دقیقه به تمرینات فال پروف اختصاص داده شد و در پایان نیز سرد کردن به مدت 10 دقیقه انجام شد. تمرینات به کار گرفته‌شده در پژوهش حاضرشامل مجموعه‌ای از تمرینات چندحسی (بینایی، وستیبولار، حسی‌پیکری)، کنترل مرکز ثقل، راهبرد‌های قامتی و همچنین تمرینات قدرتی بود که شامل بالا آوردن پنجه و پاشنه، اکستنشن زانو، فلکشن زانو، نزدیک کردن ران و دور کردن ران است. هر سطح شامل 2 هفته بود که تمرینات چندحسی و کنترل مرکز ثقل در هفته دوم باتوجهبه شرایط افراد و میزان چالش آن افزایش پیدا کرد. تمرینات راهبرد قامتی از سطح 2 در برنامه گنجانده شد. این‌گونه که در سطح 2، هفته سوم و چهارم تمرینات راهبرد مچ پا؛ درسطح 3، هفته پنجم و ششم راهبرد مفصل ران و سطح 4 هفته هفتم و هشتم تمرین راهبرد گام برداشتن ارادی و غیرارادی قرار گرفت. همچنین تمرینات قدرتی که بخش پایین تنه را دربر می‌گرفت، در هر سطح باتوجهبه اصل اضافه بار پیشرفت می‌کرد (زمانی که انجام تمرین برای آزمودنی‌ها راحت می‌شد) که این پیشرفت، شامل افزایش مقدار وزنه، افزایش تعداد تکرار و ست‌های تمرین و استفاده و عدم استفاده از ابزار کمکی بود. اگر تمرینی موجب افزایش درد در افراد می‌شد، انجام آن متوقف شده و یا در صورت امکان تمرین با شرایط فرد تطبیق داده می‌شد. پروتکل تمرینی فال پروف در جدول شماره 1 به‌طور کامل توضیح داده شده است [16].
نحوه اندازه‌گیری متغیرها
آزمون ارزیابی سیستم‌های تعادلی (آزمون بس)
آزمون ارزیابی سیستم‌های تعادلی یک ابزار جدید برای ارزیابی تعادل است که برای شناسایی مشکلات خاص کنترل پاسچر طراحی شده است [19] و 6 جنبه مختلف تعادل را از یکدیگر متمایز می‌کند [20]. درواقع آزمون بس برای ارزیابی 6 سیستم کنترل تعادل طراحی شده است: 1. محدودیت‌های بیومکانیکی، 2. محدودیت‌های ثبات و عمود بودن، 3. تنظیمات وضعیتی پیش‌بینی‌کننده، 4. پاسخ‌های وضعیتی، 5. جهت‌گیری حسی، 6. ثبات در راه رفتن [21]. از‌آنجایی‌که این ارزیابی شامل 36 بخش است و بین 30 تا 35 دقیقه زمان می‌برد، نسخه کوتاه‌تر این آزمون تحت عنوان آزمون مینی‌بس توسعه یافته که شامل 14 بخش است و 10 دقیقه زمان می‌برد [19]. این تست وظایف عملکردی مربوط به تعادل پویا، مثل ثبات پویای تنه، انتقالات، راه رفتن، تنوع سطوح حمایتی و شرایط بینایی، واکنش نسبت به نیروهای خارجی و عملکرد حین وظایف دوگانه (با چالش شناختی) را بررسی می‌کند [22].
در پیش‌آزمون ابتدا قد، وزن و سپس‌آزمون مینی‌بس در تمامی آزمودنی‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون مینی‌بس شامل 14 آیتم در 4 بخش است که عملکرد آزمودنی در هر آیتم از صفر تا 2 امتیاز می‌گیرد. آزمونگر قبل از ارزیابی و امتیاز دادن به فرد شرکت‌کننده هر آیتم را توضیح و سپس نشان می‌داد. درنهایت امتیاز همه آیتم‌ها برای به دست آوردن امتیاز کل که دامنه آن از صفر تا 28 است جمع شد که امتیاز بالاتر نشان‌دهنده عملکرد تعادلی بهتر است [23]. براساس تحقیقات انجام‌شده، نسخه فارسی آزمون بس و نسخه خلاصه آن (آزمون مینی‌بس) پایایی (0/945-0/893=ICC) و روایی (0/827-0/716) لازم را برای نمونه‌های ایرانی دارا هستند [24، 25].
پس از 8 هفته اعمال تمرینات فال پروف برای گروه آزمایش، تمامی آزمودنی‌های گروه کنترل و آزمایش 3 تا 5 روز بعد از اتمام تمرینات مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند و مراحل مختلف اندازه‌گیری آزمون مینی‌بس مانند پیش‌آزمون مجدداً اجرا شد. تمامی آزمایش‌های صورت‌گرفته توسط محقق و در بهار 1402 صورت پذیرفت.
نحوه تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها
اطلاعات خام به‌دست‌آمده از متغیر تحقیق با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 و با بهره‌گیری از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. بدین صورت که به‌منظور تعیین نرمال بودن داده‌های مربوط به نمرات کلی آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای مربوط به آن (پیش‌بینی‌کنندگی، کنترل وضعی واکنشی، جهت‌یابی حسی و راه رفتن پویا) از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد که نتایج این آزمون برای تمامی متغیر‌های پژوهش (به غیر از جهت‌یابی حسی) در هر دو گروه کنترل و آزمایش در پیش‌آزمون و پس‌آزمون معنی‌دار بود، بدین معنی که این متغیرها از توزیع طبیعی برخوردار بودند (p>0/05). همچنین جهت بررسی همگنی واریانس گروه‌ها از آزمون لون استفاده شد که نتایج این آزمون نشان داد واریانس گروه‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون دارای همگنی کافی جهت انجام تحلیل واریانس هستند (p>0/05). همچنین همگنی ماتریس‌های واریانس کوواریانس با استفاده از آزمون ام‌باکس تأیید شد (001/p>0). بدین‌ترتیب جهت مقایسه میانگین اطلاعات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه‌های کنترل و آزمایش از آزمون آنالیز واریانس مکرر ترکیبی استفاده شد.
یافته‌ها
آزمودنی‌های پژوهش حاضر شامل 25 زن سالمند با میانگین سنی 7/31±67/24 سال بودند که در دو گروه کنترل و آزمایش قرار داشتند. به‌منظور تعیین همگن بودن گروه‌ها در خصوصیات جمعیت‌شناختی و باتوجهبه برقرار بودن شرط توزیع طبیعی داده‌ها، از آزمون تی مستقل برای مقایسه 2 گروه استفاده شد که نتایج این آزمون در جدول شماره 2 ارائه شده است.
نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین سن، قد، جرم بدن، شاخص توده بدنی و سابقه ابتلا به استئوآرتریت گروه‌ها اختلاف معنی‌داری وجود ندارد (p>0/05).
میانگین و انحراف معیار نمرات آزمون مینی‌بس به تفکیک گروه‌ها در مراحل مختلف تست‌گیری در جدول شماره 3 ارائه شده است.
همچنین جهت بررسی همگن بودن گروه‌ها در نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن در پیش‌آزمون و باتوجهبه برقرار بودن شرط توزیع طبیعی داده‌ها از آزمون تی مستقل استفاده شد که نتایج این آزمون در جدول شماره 4 ارائه شده است.
بر‌این‌اساس نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن در آزمودنی‌های گروه کنترل و آزمایش در پیش‌آزمون اختلاف معنی‌داری وجود ندارد و گروه‌ها در این متغیرها همگن هستند (p>0/05). همچنین به علت عدم تأیید پیش‌فرض توزیع طبیعی داده‌ها برای نمرات جهت‌یابی حسی، از آزمون معادل ناپارامتریک (یومن ویتنی) جهت مقایسه نمرات پیش‌آزمون گروه کنترل و آزمایش استفاده شد که نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی گروه‌ها، اختلاف معنی‌داری وجود ندارد (0/137=p).
باتوجهبه تأیید پیش‌فرض‌ها، در این تحقیق از آزمون پارامتریک تحلیل واریانس ترکیبی با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد (جدول شماره 5).
نتایج این آزمون نشان داد یک اثر تعاملی معنی‌دار بین زمان (پیش‌آزمون، پس‌آزمون) و گروه (کنترل و آزمایش) در نمرات کلی آزمون مینی‌بس وجود دارد (0/64=η و 0/001>p و 41/19=F(1, 23)) (جدول شماره 5).
براساس جدول شماره 5 تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات کلی آزمون مینی‌بس معنی‌دار است (η=0/69, P<0/001, F(1, 23)=51/42). در‌نتیجه می‌توان بیان کرد میانگین نمرات کلی آزمون مینی‌بس در پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معنی‌داری دارد. همچنین اثر اصلی گروه نیز بر نمرات کلی آزمون مینی‌بس (η=0/26, P=0/009, F(1, 23)=8/23) معنی‌دار است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت صرف نظر از زمان اندازه‌گیری بین میانگین نمرات آزمون مینی‌بس در گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد.
به علاوه بررسی آزمون تحلیل واریانس ترکیبی در زیرمجموعههای مربوط به آزمون مینی‌بس نشان داد تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات پیش‌بینی‌کنندگی (η=0/31, P=0/004, F(1, 23)=10/25) معنادار بوده است. در‌حالی‌که تأثیر گروه در این متغیر (P=0/13, F(1, 23)=2/46) معنادار نبوده است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات کنترل وضعی واکنشی معنادار بوده است (η=0/54, P<0/001, F(1, 23)=27/04). در‌حالی‌که تأثیر گروه در این متغیر (P=0/16, F(1, 23)=2/01) معنادار نبوده است. به علاوه نتایج نشان داد تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات راه رفتن پویا (η=0/38, P<0/001, F(1, 23)=14/15) و تأثیر گروه بر نمرات این متغیر (η=0/25, P=0/010, F(1, 23)=7/94) معنادار بوده است.
به علت عدم تأیید پیش‌فرض توزیع طبیعی داده‌ها، جهت مقایسه میانگین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیر جهت‌یابی حسی در 2 گروه کنترل و آزمایش از آزمون نانپارامتریک ویلکاکسون استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی در پیش‌آزمون و پس‌آزمون در 2 گروه کنترل (1=p و 0=Z) و آزمایش (Z=1/41, P=0/15) تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین جهت مقایسه میانگین نمرات پس‌آزمون جهت‌یابی حسی، بین 2 گروه کنترل و آزمایش از آزمون نانپارامتریک یومن‌ویتنی استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی در 2 گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد (U=37/5, P=0/026).
بحث
در تحقیق حاضر به بررسی اثر 8 هفته تمرینات فال پروف بر میانگین نمرات آزمون مینی‌بس زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو پرداخته شد. براساس نتایج تحقیق حاضر به نظر می‌رسد اجرای 8 هفته تمرینات فال پروف می‌تواند تأثیر معنی‌داری در افزایش نمرات آزمون مینی‌بس و درواقع بهبود تعادل سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو داشته باشد (05/p<0) (تصویر شماره 2).
برنامه تمرینی
تمرینات فال پروف به مدت 8 هفته و به‌صورت 3 جلسه در هفته روزهای فرد از ساعت 9 صبح برگزار شد. هر جلسه تمرینی یک ساعت به طول انجامید که 10 دقیقه به گرم کردن با حرکات کششی ایستا و در ادامه 40 دقیقه به تمرینات فال پروف اختصاص داده شد و در پایان نیز سرد کردن به مدت 10 دقیقه انجام شد. تمرینات به کار گرفته‌شده در پژوهش حاضرشامل مجموعه‌ای از تمرینات چندحسی (بینایی، وستیبولار، حسی‌پیکری)، کنترل مرکز ثقل، راهبرد‌های قامتی و همچنین تمرینات قدرتی بود که شامل بالا آوردن پنجه و پاشنه، اکستنشن زانو، فلکشن زانو، نزدیک کردن ران و دور کردن ران است. هر سطح شامل 2 هفته بود که تمرینات چندحسی و کنترل مرکز ثقل در هفته دوم باتوجهبه شرایط افراد و میزان چالش آن افزایش پیدا کرد. تمرینات راهبرد قامتی از سطح 2 در برنامه گنجانده شد. این‌گونه که در سطح 2، هفته سوم و چهارم تمرینات راهبرد مچ پا؛ درسطح 3، هفته پنجم و ششم راهبرد مفصل ران و سطح 4 هفته هفتم و هشتم تمرین راهبرد گام برداشتن ارادی و غیرارادی قرار گرفت. همچنین تمرینات قدرتی که بخش پایین تنه را دربر می‌گرفت، در هر سطح باتوجهبه اصل اضافه بار پیشرفت می‌کرد (زمانی که انجام تمرین برای آزمودنی‌ها راحت می‌شد) که این پیشرفت، شامل افزایش مقدار وزنه، افزایش تعداد تکرار و ست‌های تمرین و استفاده و عدم استفاده از ابزار کمکی بود. اگر تمرینی موجب افزایش درد در افراد می‌شد، انجام آن متوقف شده و یا در صورت امکان تمرین با شرایط فرد تطبیق داده می‌شد. پروتکل تمرینی فال پروف در جدول شماره 1 به‌طور کامل توضیح داده شده است [16].
نحوه اندازه‌گیری متغیرها
آزمون ارزیابی سیستم‌های تعادلی (آزمون بس)
آزمون ارزیابی سیستم‌های تعادلی یک ابزار جدید برای ارزیابی تعادل است که برای شناسایی مشکلات خاص کنترل پاسچر طراحی شده است [19] و 6 جنبه مختلف تعادل را از یکدیگر متمایز می‌کند [20]. درواقع آزمون بس برای ارزیابی 6 سیستم کنترل تعادل طراحی شده است: 1. محدودیت‌های بیومکانیکی، 2. محدودیت‌های ثبات و عمود بودن، 3. تنظیمات وضعیتی پیش‌بینی‌کننده، 4. پاسخ‌های وضعیتی، 5. جهت‌گیری حسی، 6. ثبات در راه رفتن [21]. از‌آنجایی‌که این ارزیابی شامل 36 بخش است و بین 30 تا 35 دقیقه زمان می‌برد، نسخه کوتاه‌تر این آزمون تحت عنوان آزمون مینی‌بس توسعه یافته که شامل 14 بخش است و 10 دقیقه زمان می‌برد [19]. این تست وظایف عملکردی مربوط به تعادل پویا، مثل ثبات پویای تنه، انتقالات، راه رفتن، تنوع سطوح حمایتی و شرایط بینایی، واکنش نسبت به نیروهای خارجی و عملکرد حین وظایف دوگانه (با چالش شناختی) را بررسی می‌کند [22].
در پیش‌آزمون ابتدا قد، وزن و سپس‌آزمون مینی‌بس در تمامی آزمودنی‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون مینی‌بس شامل 14 آیتم در 4 بخش است که عملکرد آزمودنی در هر آیتم از صفر تا 2 امتیاز می‌گیرد. آزمونگر قبل از ارزیابی و امتیاز دادن به فرد شرکت‌کننده هر آیتم را توضیح و سپس نشان می‌داد. درنهایت امتیاز همه آیتم‌ها برای به دست آوردن امتیاز کل که دامنه آن از صفر تا 28 است جمع شد که امتیاز بالاتر نشان‌دهنده عملکرد تعادلی بهتر است [23]. براساس تحقیقات انجام‌شده، نسخه فارسی آزمون بس و نسخه خلاصه آن (آزمون مینی‌بس) پایایی (0/945-0/893=ICC) و روایی (0/827-0/716) لازم را برای نمونه‌های ایرانی دارا هستند [24، 25].
پس از 8 هفته اعمال تمرینات فال پروف برای گروه آزمایش، تمامی آزمودنی‌های گروه کنترل و آزمایش 3 تا 5 روز بعد از اتمام تمرینات مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند و مراحل مختلف اندازه‌گیری آزمون مینی‌بس مانند پیش‌آزمون مجدداً اجرا شد. تمامی آزمایش‌های صورت‌گرفته توسط محقق و در بهار 1402 صورت پذیرفت.
نحوه تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها
اطلاعات خام به‌دست‌آمده از متغیر تحقیق با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 و با بهره‌گیری از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. بدین صورت که به‌منظور تعیین نرمال بودن داده‌های مربوط به نمرات کلی آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای مربوط به آن (پیش‌بینی‌کنندگی، کنترل وضعی واکنشی، جهت‌یابی حسی و راه رفتن پویا) از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد که نتایج این آزمون برای تمامی متغیر‌های پژوهش (به غیر از جهت‌یابی حسی) در هر دو گروه کنترل و آزمایش در پیش‌آزمون و پس‌آزمون معنی‌دار بود، بدین معنی که این متغیرها از توزیع طبیعی برخوردار بودند (p>0/05). همچنین جهت بررسی همگنی واریانس گروه‌ها از آزمون لون استفاده شد که نتایج این آزمون نشان داد واریانس گروه‌ها در پیش‌آزمون و پس‌آزمون دارای همگنی کافی جهت انجام تحلیل واریانس هستند (p>0/05). همچنین همگنی ماتریس‌های واریانس کوواریانس با استفاده از آزمون ام‌باکس تأیید شد (001/p>0). بدین‌ترتیب جهت مقایسه میانگین اطلاعات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه‌های کنترل و آزمایش از آزمون آنالیز واریانس مکرر ترکیبی استفاده شد.
یافته‌ها
آزمودنی‌های پژوهش حاضر شامل 25 زن سالمند با میانگین سنی 7/31±67/24 سال بودند که در دو گروه کنترل و آزمایش قرار داشتند. به‌منظور تعیین همگن بودن گروه‌ها در خصوصیات جمعیت‌شناختی و باتوجهبه برقرار بودن شرط توزیع طبیعی داده‌ها، از آزمون تی مستقل برای مقایسه 2 گروه استفاده شد که نتایج این آزمون در جدول شماره 2 ارائه شده است.
نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین سن، قد، جرم بدن، شاخص توده بدنی و سابقه ابتلا به استئوآرتریت گروه‌ها اختلاف معنی‌داری وجود ندارد (p>0/05).
میانگین و انحراف معیار نمرات آزمون مینی‌بس به تفکیک گروه‌ها در مراحل مختلف تست‌گیری در جدول شماره 3 ارائه شده است.
همچنین جهت بررسی همگن بودن گروه‌ها در نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن در پیش‌آزمون و باتوجهبه برقرار بودن شرط توزیع طبیعی داده‌ها از آزمون تی مستقل استفاده شد که نتایج این آزمون در جدول شماره 4 ارائه شده است.
بر‌این‌اساس نتایج آزمون تی مستقل نشان داد بین نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن در آزمودنی‌های گروه کنترل و آزمایش در پیش‌آزمون اختلاف معنی‌داری وجود ندارد و گروه‌ها در این متغیرها همگن هستند (p>0/05). همچنین به علت عدم تأیید پیش‌فرض توزیع طبیعی داده‌ها برای نمرات جهت‌یابی حسی، از آزمون معادل ناپارامتریک (یومن ویتنی) جهت مقایسه نمرات پیش‌آزمون گروه کنترل و آزمایش استفاده شد که نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی گروه‌ها، اختلاف معنی‌داری وجود ندارد (0/137=p).
باتوجهبه تأیید پیش‌فرض‌ها، در این تحقیق از آزمون پارامتریک تحلیل واریانس ترکیبی با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد (جدول شماره 5).
نتایج این آزمون نشان داد یک اثر تعاملی معنی‌دار بین زمان (پیش‌آزمون، پس‌آزمون) و گروه (کنترل و آزمایش) در نمرات کلی آزمون مینی‌بس وجود دارد (0/64=η و 0/001>p و 41/19=F(1, 23)) (جدول شماره 5).
براساس جدول شماره 5 تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات کلی آزمون مینی‌بس معنی‌دار است (η=0/69, P<0/001, F(1, 23)=51/42). در‌نتیجه می‌توان بیان کرد میانگین نمرات کلی آزمون مینی‌بس در پیش‌آزمون و پس‌آزمون تفاوت معنی‌داری دارد. همچنین اثر اصلی گروه نیز بر نمرات کلی آزمون مینی‌بس (η=0/26, P=0/009, F(1, 23)=8/23) معنی‌دار است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت صرف نظر از زمان اندازه‌گیری بین میانگین نمرات آزمون مینی‌بس در گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد.
به علاوه بررسی آزمون تحلیل واریانس ترکیبی در زیرمجموعههای مربوط به آزمون مینی‌بس نشان داد تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات پیش‌بینی‌کنندگی (η=0/31, P=0/004, F(1, 23)=10/25) معنادار بوده است. در‌حالی‌که تأثیر گروه در این متغیر (P=0/13, F(1, 23)=2/46) معنادار نبوده است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات کنترل وضعی واکنشی معنادار بوده است (η=0/54, P<0/001, F(1, 23)=27/04). در‌حالی‌که تأثیر گروه در این متغیر (P=0/16, F(1, 23)=2/01) معنادار نبوده است. به علاوه نتایج نشان داد تأثیر زمان اندازه‌گیری بر نمرات راه رفتن پویا (η=0/38, P<0/001, F(1, 23)=14/15) و تأثیر گروه بر نمرات این متغیر (η=0/25, P=0/010, F(1, 23)=7/94) معنادار بوده است.
به علت عدم تأیید پیش‌فرض توزیع طبیعی داده‌ها، جهت مقایسه میانگین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیر جهت‌یابی حسی در 2 گروه کنترل و آزمایش از آزمون نانپارامتریک ویلکاکسون استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی در پیش‌آزمون و پس‌آزمون در 2 گروه کنترل (1=p و 0=Z) و آزمایش (Z=1/41, P=0/15) تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین جهت مقایسه میانگین نمرات پس‌آزمون جهت‌یابی حسی، بین 2 گروه کنترل و آزمایش از آزمون نانپارامتریک یومن‌ویتنی استفاده شد. نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات جهت‌یابی حسی در 2 گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد (U=37/5, P=0/026).
بحث
در تحقیق حاضر به بررسی اثر 8 هفته تمرینات فال پروف بر میانگین نمرات آزمون مینی‌بس زنان سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو پرداخته شد. براساس نتایج تحقیق حاضر به نظر می‌رسد اجرای 8 هفته تمرینات فال پروف می‌تواند تأثیر معنی‌داری در افزایش نمرات آزمون مینی‌بس و درواقع بهبود تعادل سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو داشته باشد (05/p<0) (تصویر شماره 2).
همچنین بررسی نتایج در زیرمجموعههای آزمون مینی‌بس نشان داد 3 زیر‌مجموعه آن (پیش‌بینی‌کنندگی، کنترل وضعی واکنشی و راه رفتن پویا) پس از اجرای تمرینات در گروه آزمایش افزایش معناداری داشت. در‌حالی‌که بین نمرات جهت‌یابی حسی در پیش‌آزمون و پس‌آزمون در 2 گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین نمرات 2 زیر‌مجموعه آن (راه رفتن پویا و جهت‌یابی حسی) بین گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری داشت. در‌حالی‌که بین نمرات 2 زیر‌مجموعه (پیش‌بینی‌کنندگی و کنترل وضعی واکنشی) بین گروه‌های آزمون اختلاف معناداری مشاهده نشد (05/p>0).
نتایج این پژوهش را می‌توان با مطالعات اوشو و همکاران (2021)، رئیسی و همکاران (1400)، رجب‌پور و همکاران (1401)، خازنین و همکاران (1399) که معتقدند اجرای تمرینات فال پروف در سالمندان می‌تواند نقش مهمی در افزایش تعادل آزمودنی‌ها داشته باشد همسو دانست [1، 17، 18، 26]. همچنین نتایج این پژوهش را می‌توان با مطالعات بهاسکار و همکاران (2019)، چن و همکاران (2019) و زارعی و همکاران (1397) که نشان از تأثیر تمرینات تعادلی و تمرینات تقویتی عضلات اندام تحتانی بر تعادل سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو دارند، همسو دانست [14، 27، 28]. برنامه تمرینی فال پروف از‌جمله برنامه‌های ضد‌سقوط در سالمندی است که بسیاری از مؤلفه‌های مؤثر در سقوط همچون مؤلفه‌های حسی‌پیکری، دهلیزی، وستیبولار، قدرتی، انعطاف‌پذیری، حفظ و کنترل مرکز ثقل و راهبرد‌های قامتی را دربر گرفته و می‌تواند بر روی سیستم کنترل حرکت تأثیر گذارد [16]. بنابراین از‌آنجا‌که طیف گسترده‌ای از عوامل در بروز افتادن در سالمندان نقش دارند و از طرف دیگر برنامه چند‌بعدی فال پروف چندین مؤلفه دخیل در کنترل پاسچر را دربر می‌گیرد، می‌توان نتیجه گرفت یکی از دلایل اثرگذاری تمرینات فال پروف بر تعادل آزمودنی‌ها در پژوهش حاضر، چند‌بعدی بودن این برنامه تمرینی است. به علاوه تمریناتی که بتواند هماهنگی بین مرکز ثقل و سطح اتکا را افزایش دهد، می‌تواند منجر به بهبود تعادل پویا شود [18]. بنابراین دلیل دیگر تأثیرگذاری تمرینات فال پروف بر تعادل پویا (نمرات آزمون مینی‌بس) در تحقیق حاضر وجود تمریناتی است که منجر به افزایش هماهنگی بین مرکز ثقل و سطح اتکا می‌شود.
همچنین برنامه تمرینی فال پروف به علت دربر داشتن تمرینات تقویتی و بهبود قدرت عضلانی منجر به بهبود حس عمقی شده و در‌نتیجه ورود اطلاعات حسی به سیستم عصبی مرکزی تسهیل می‌شود که این امر موجب بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی در فرایند‌های کنترلی و حرکتی می‌شود [14]. بنابراین با در نظر گرفتن ارتباط بین قدرت و تعادل، دلیل دیگر بهبود تعادل در آزمودنی‌های تحقیق حاضر، وجود تمرینات تقویتی در برنامه فال پروف است که موجب بهبود قدرت عضلانی به‌خصوص در اندام تحتانی شده است.
در مقابل نتایج تحقیق حاضر با یافته‌های تاکاس و همکاران (2017) همخوانی ندارد. در تحقیق مذکور تاکاس و همکاران به بررسی اثر تمرینات تعادلی پویا در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو پرداختند. 40 نفر با دامنه سنی50 تا 80 سال مبتلا به استئوآرتریت زانو در این پژوهش 10 هفته‌ای شرکت کردند. تعادل پویا در این تحقیق با استفاده از مقیاس تعادل و تحرک اجتماعی اندازه‌گیری شد. پروتکل تمرینی شامل تمریناتی با تأکید بر کنترل تعادل پویا، قدرت اکسنتریک عضلات اندام تحتانی و تمرینات ثبات مرکز بدن بود. نتایج این تحقیق نشان داد در تعادل پویا این افراد تغییر چشمگیری مشاهده نشد [29]. نوع ارزیابی تعادل پویا، مداخله تمرینی و سن شرکت‌کنندگان می‌تواند دلیل بر عدم هم‌راستایی با نتایج تحقیق حاضر باشد.
نتیجه‌گیری نهایی
نتایج این تحقیق نشان داد انجام تمرینات فال پروف در زنان سالمندی که به استئوآرتریت زانو مبتلا هستند، منجر به بهبود نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن شده است که احتمالاً به دلیل استفاده از تمرینات گروهی است که ارتباط و نظارت خوبی در آن‌ها وجود دارد. در طول مداخله، هیچ عارضه‌ای گزارش نشده و تمام حرکات تمرینی ابتدا به شرکت‌کنندگان توضیح و سپس نشان داده شد تا آن‌ها بتوانند دستورالعمل‌ها را به‌درستی دنبال کنند و اثرات تمرین افزایش یابد. باتوجهبه اثربخشی برنامه تمرینی فال پروف و عدم نیاز به تجهیزات پرهزینه، این تمرینات به مربیان و درمانگران در‌زمینه توانبخشی و بهبود تعادل در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو پیشنهاد می‌شود.
محدودیت‌ها
این مطالعه دارای چندین محدودیت بود: 1. شرکت‌کنندگان در این تحقیق زنان سالمندی بودند که به استئوآرتریت زانو مبتلا بوده و در دامنه سنی 60 تا 75 سال قرار داشتند؛ بنابراین نتایج این تحقیق ممکن است فقط به این گروه خاص از افراد قابل‌تعمیم باشد. 2. حجم نمونه نسبتاً کوچک و مدت تمرینی کوتاه بود که ممکن است برای دستیابی به نتایج قاطع کافی نباشد. بنابراین توصیه می‌شود مطالعاتی با حجم نمونه بزرگ‌تر و مدت تمرینی طولانی‌تر برای بررسی دقیق‌تر اثرات این مداخله انجام گیرد.
پیشنهاد برای مطالعات آینده
باتوجهبه محدودیت‌های محقق در استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی، پیشنهاد می‌شود محققین در مطالعات آتی با ابزارهای همچون تعادل‌سنج بایودکس و صفحه نیرو به بررسی اثرات تمرینات فال پروف در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو و همچنین افراد سالمند با و بدون سابقه سقوط بپردازند. همچنین توصیه می‌شود در پژوهش‌های آینده محققین مطالعات طولی و آینده‌نگر بیشتر برای ارزیابی نتایج بلندمدت تمرینات فال پروف، با استفاده از حجم نمونه بزرگ‌تر با پیگیری طولانی‌مدت استفاده کنند. همچنین پژوهشگران می‌توانند اثرات دیگر پروتکل‌های تمرینی در حیطه سالمندان را بر مجموع نمرات آزمون مینی‌بس مورد پژوهش قرار دهند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تحقیق حاضر دارای کد اخلاق به شماره IR.UK.REC.1402.005 مصوب کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه شهید باهنر کرمان است.
حامی مالی
این پژوهش برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی حدیث شیخ شعاعی از دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی است. تأمین مالی این پژوهش نیز برعهده دانشگاه شهید باهنر کرمان بوده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: سعید بحیرایی، حدیث شیخ شعاعی؛ روش‌شناسی: حدیث شیخ شعاعی، سعید بحیرایی؛ تجزیه و تحلیل: سعید بحیرایی؛ تحقیق و بررسی: حدیث شیخ شعاعی، مارتا صفوی؛ نگارش پیش‌نویس: حدیث شیخ شعاعی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: تمام نویسندگان؛ منابع: حدیث شیخ شعاعی؛ مدیریت پروژه: سعید بحیرایی و مارتا صفوی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
نتایج این پژوهش را می‌توان با مطالعات اوشو و همکاران (2021)، رئیسی و همکاران (1400)، رجب‌پور و همکاران (1401)، خازنین و همکاران (1399) که معتقدند اجرای تمرینات فال پروف در سالمندان می‌تواند نقش مهمی در افزایش تعادل آزمودنی‌ها داشته باشد همسو دانست [1، 17، 18، 26]. همچنین نتایج این پژوهش را می‌توان با مطالعات بهاسکار و همکاران (2019)، چن و همکاران (2019) و زارعی و همکاران (1397) که نشان از تأثیر تمرینات تعادلی و تمرینات تقویتی عضلات اندام تحتانی بر تعادل سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو دارند، همسو دانست [14، 27، 28]. برنامه تمرینی فال پروف از‌جمله برنامه‌های ضد‌سقوط در سالمندی است که بسیاری از مؤلفه‌های مؤثر در سقوط همچون مؤلفه‌های حسی‌پیکری، دهلیزی، وستیبولار، قدرتی، انعطاف‌پذیری، حفظ و کنترل مرکز ثقل و راهبرد‌های قامتی را دربر گرفته و می‌تواند بر روی سیستم کنترل حرکت تأثیر گذارد [16]. بنابراین از‌آنجا‌که طیف گسترده‌ای از عوامل در بروز افتادن در سالمندان نقش دارند و از طرف دیگر برنامه چند‌بعدی فال پروف چندین مؤلفه دخیل در کنترل پاسچر را دربر می‌گیرد، می‌توان نتیجه گرفت یکی از دلایل اثرگذاری تمرینات فال پروف بر تعادل آزمودنی‌ها در پژوهش حاضر، چند‌بعدی بودن این برنامه تمرینی است. به علاوه تمریناتی که بتواند هماهنگی بین مرکز ثقل و سطح اتکا را افزایش دهد، می‌تواند منجر به بهبود تعادل پویا شود [18]. بنابراین دلیل دیگر تأثیرگذاری تمرینات فال پروف بر تعادل پویا (نمرات آزمون مینی‌بس) در تحقیق حاضر وجود تمریناتی است که منجر به افزایش هماهنگی بین مرکز ثقل و سطح اتکا می‌شود.
همچنین برنامه تمرینی فال پروف به علت دربر داشتن تمرینات تقویتی و بهبود قدرت عضلانی منجر به بهبود حس عمقی شده و در‌نتیجه ورود اطلاعات حسی به سیستم عصبی مرکزی تسهیل می‌شود که این امر موجب بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی در فرایند‌های کنترلی و حرکتی می‌شود [14]. بنابراین با در نظر گرفتن ارتباط بین قدرت و تعادل، دلیل دیگر بهبود تعادل در آزمودنی‌های تحقیق حاضر، وجود تمرینات تقویتی در برنامه فال پروف است که موجب بهبود قدرت عضلانی به‌خصوص در اندام تحتانی شده است.
در مقابل نتایج تحقیق حاضر با یافته‌های تاکاس و همکاران (2017) همخوانی ندارد. در تحقیق مذکور تاکاس و همکاران به بررسی اثر تمرینات تعادلی پویا در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو پرداختند. 40 نفر با دامنه سنی50 تا 80 سال مبتلا به استئوآرتریت زانو در این پژوهش 10 هفته‌ای شرکت کردند. تعادل پویا در این تحقیق با استفاده از مقیاس تعادل و تحرک اجتماعی اندازه‌گیری شد. پروتکل تمرینی شامل تمریناتی با تأکید بر کنترل تعادل پویا، قدرت اکسنتریک عضلات اندام تحتانی و تمرینات ثبات مرکز بدن بود. نتایج این تحقیق نشان داد در تعادل پویا این افراد تغییر چشمگیری مشاهده نشد [29]. نوع ارزیابی تعادل پویا، مداخله تمرینی و سن شرکت‌کنندگان می‌تواند دلیل بر عدم هم‌راستایی با نتایج تحقیق حاضر باشد.
نتیجه‌گیری نهایی
نتایج این تحقیق نشان داد انجام تمرینات فال پروف در زنان سالمندی که به استئوآرتریت زانو مبتلا هستند، منجر به بهبود نمرات آزمون مینی‌بس و زیرمجموعههای آن شده است که احتمالاً به دلیل استفاده از تمرینات گروهی است که ارتباط و نظارت خوبی در آن‌ها وجود دارد. در طول مداخله، هیچ عارضه‌ای گزارش نشده و تمام حرکات تمرینی ابتدا به شرکت‌کنندگان توضیح و سپس نشان داده شد تا آن‌ها بتوانند دستورالعمل‌ها را به‌درستی دنبال کنند و اثرات تمرین افزایش یابد. باتوجهبه اثربخشی برنامه تمرینی فال پروف و عدم نیاز به تجهیزات پرهزینه، این تمرینات به مربیان و درمانگران در‌زمینه توانبخشی و بهبود تعادل در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو پیشنهاد می‌شود.
محدودیت‌ها
این مطالعه دارای چندین محدودیت بود: 1. شرکت‌کنندگان در این تحقیق زنان سالمندی بودند که به استئوآرتریت زانو مبتلا بوده و در دامنه سنی 60 تا 75 سال قرار داشتند؛ بنابراین نتایج این تحقیق ممکن است فقط به این گروه خاص از افراد قابل‌تعمیم باشد. 2. حجم نمونه نسبتاً کوچک و مدت تمرینی کوتاه بود که ممکن است برای دستیابی به نتایج قاطع کافی نباشد. بنابراین توصیه می‌شود مطالعاتی با حجم نمونه بزرگ‌تر و مدت تمرینی طولانی‌تر برای بررسی دقیق‌تر اثرات این مداخله انجام گیرد.
پیشنهاد برای مطالعات آینده
باتوجهبه محدودیت‌های محقق در استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی، پیشنهاد می‌شود محققین در مطالعات آتی با ابزارهای همچون تعادل‌سنج بایودکس و صفحه نیرو به بررسی اثرات تمرینات فال پروف در سالمندان مبتلا به استئوآرتریت زانو و همچنین افراد سالمند با و بدون سابقه سقوط بپردازند. همچنین توصیه می‌شود در پژوهش‌های آینده محققین مطالعات طولی و آینده‌نگر بیشتر برای ارزیابی نتایج بلندمدت تمرینات فال پروف، با استفاده از حجم نمونه بزرگ‌تر با پیگیری طولانی‌مدت استفاده کنند. همچنین پژوهشگران می‌توانند اثرات دیگر پروتکل‌های تمرینی در حیطه سالمندان را بر مجموع نمرات آزمون مینی‌بس مورد پژوهش قرار دهند.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
تحقیق حاضر دارای کد اخلاق به شماره IR.UK.REC.1402.005 مصوب کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه شهید باهنر کرمان است.
حامی مالی
این پژوهش برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی حدیث شیخ شعاعی از دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی است. تأمین مالی این پژوهش نیز برعهده دانشگاه شهید باهنر کرمان بوده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: سعید بحیرایی، حدیث شیخ شعاعی؛ روش‌شناسی: حدیث شیخ شعاعی، سعید بحیرایی؛ تجزیه و تحلیل: سعید بحیرایی؛ تحقیق و بررسی: حدیث شیخ شعاعی، مارتا صفوی؛ نگارش پیش‌نویس: حدیث شیخ شعاعی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: تمام نویسندگان؛ منابع: حدیث شیخ شعاعی؛ مدیریت پروژه: سعید بحیرایی و مارتا صفوی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Khazanin H, Daneshmandi H. [Effect of selected fallproof exercise on static and dynamic balance in the elderly (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020; 9(3):16-26. [DOI:10.22037/jrm.2019.112562.2218]
2.Mirzaei M, Shams Ghahfarokhi M. [Demography of elder population in Iran over the period 1956 To 2006 (Persian)]. Salmand. 2007; 2(3):326-31. [Link]
3.Safari Bak M, Khoshraftar Yazdi N, Aghajani A. [The effect of eight weeks selected exercises on balance indexes in elderly patients with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical sciences & rehabilitation. 2017; 6(2):86-97. [DOI:10.22038/jpsr.2017.13197.1265]
4.Sun X, Zhen X, Hu X, Li Y, Gu S, Gu Y, et al. Osteoarthritis in the middle-aged and elderly in China: Prevalence and influencing factors. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2019; 16(23):4701. [DOI:10.3390/ijerph16234701]
5.Jamali Masoomi S, Khoshraftar Yazdi N, Rashidlamir A, Raezaie Yazdi Z. [The effect of Pilates trainings on pain intensity and indicators of balance in the female with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2019; 8(1):101-8. [DOI:10.22038/jpsr.2019.23997.1634]
6.Dashtyan M, Tavafian SS, Karimzadeh K, Yazdanpanah P. Knee osteoarthritis pain management in post menopause women. International Journal of Musculoskeletal Pain Prevention. 2022; 7(1):649-57. [DOI:10.52547/ijmpp.7.1.5]
7.Pouradeli H, Sadeghi H, Sokhangouei Y, Azarbayjani MA. [Effect of Electrotherapy and strength training of selected lower limb muscles on pain and balance in elderly women with knee osteoarthritis with emphasis on the type of focus of attention (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020; 9(4):289-97. [DOI:10.22037/jrm.2020.113663.2413]
8.Taghizadeh DC, Fatemy E, Ghorbani R. [A comparative study on the effects of aerobic walking and strength training programs on balance in patients with knee osteoarthritis (Persian)]. Koomesh. 2022; 24(1):147-54. [Link]
9.Manlapaz DG, Sole G, Jayakaran P, Chapple CM. Risk factors for falls in adults with knee osteoarthritis: A systematic review. PM&R. 2019; 11(7):745-57. [DOI:10.1002/pmrj.12066]
10.Jahanjoo F, Eftekharsadat B, Bihamta A, Babaei-Ghazani A. Efficacy of balance training in combination with physical therapy in rehabilitation of knee osteoarthritis: A randomized clinical trial. Crescent Journal of Medical & Biological Sciences. 2019; 6(3):325–34. [Link]
11.Sartipzadeh M, Moazami M, Mohammadi M. [The effect of core stabilization training on elderly balance and knee pain with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2016; 5(3):7-17. [DOI:10.22038/jpsr.2016.7342]
12.Kashani V, Mokaberian M, Gol Mohamadi B, Salmanzade M. [The determination of validity and reliability of the abbreviated version of BES Test in the elderly (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2019; 11(1):53-69. [Link]
13.Daneshjoo A, Sadeghi H, Yaali R, Behm DG. Comparison of unilateral and bilateral strength ratio, strength, and knee proprioception in older male fallers and non-fallers. Experimental Gerontology. 2023; 175:112161. [DOI:10.1016/j.exger.2023.112161]
14.Zarei P, Rahnama N. [Comparison of the effects of the two strengthening and balanced, strengthening, balanced, and core-stability exercise protocols on the balance and fear of falling in women with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2018; 7(2):43-54. [DOI:10.22038/jpsr.2018.19866.1496]
15.Zamani J, Rahnama N. [The effect of Ai Chi and Tai Chi training on physical function, functional balance and fear of falling of patients with knee osteoarthritis (Persian)].Feyz. 2021; 24(6):611-20. [Link]
16.Rose DJ. Reducing the risk of falls among older adults: The fallproof balance and mobility program. Current Sports Medicine Reports. 2011; 10(3):151-6. [DOI:10.1249/JSR.0b013e31821b1984]
17.Osho OA, Harbidge C, Hogan DB, Manns PJ, Jones CA. Evaluation of a balance and mobility program for older adults at risk of falling: A mixed methods study. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2021; 27(2):307-15. [DOI:10.1111/jep.13413]
18.Raeisi Z, Yasavoli Sharahi M. [Effects of eight weeks Otago home-based exercises on balance, quality of life and fear of falling in elderly people (Persian)]. Journal of Gerontology. 2022; 6(4):28-41. [Link]
19.Sich M. Effectiveness of the mini-balance evaluation systems test (mini-bestest) in evaluating balance in the controlled hypertensive elderly population [Scholarship in Medicine]. Dayton: Wright State University; 2020. [Link]
20.Hasegawa S, Matsui T, Kishi M, Kouchi H, Watanabe M, Yanagisawa T, et al. Sensitivity to change and responsiveness of the balance evaluation systems test (BESTest), mini-bestest, and brief-bestest in patients with subacute cerebral infarction. Journal of Physical Therapy Science. 2021; 33(1):69-74. [DOI:10.1589/jpts.33.69]
21.Tamura T, Otaka Y, Konno S, Sadashima K, Tomatsu T, Machida S. The impaired balance systems identified by the BESTest in older patients with knee osteoarthritis. PM&R. 2016; 8(9):869-75. [DOI:10.1016/j.pmrj.2016.02.002]
22.Di Carlo S, Bravini E, Vercelli S, Massazza G, Ferriero G. The mini-bestest: A review of psychometric properties. International Journal of Rehabilitation Research. 2016; 39(2):97-105. [DOI:10.1097/MRR.0000000000000153]
23.Nakhostin-Ansari A, Nakhostin Ansari N, Mellat-Ardakani M, Nematizad M, Naghdi S, Babaki M, et al. Reliability and validity of persian versions of mini-bestest and brief-bestest in persons with Parkinson’s disease. Physiotherapy Theory and Practice. 2022; 38(9):1264-72. [DOI:10.1080/09593985.2020.1822967]
24.Pourmahmoudian P, Noraste AA, Daneshmandi H, Atrkar Roshan Z. Functional balance assessment scales in elderly. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(2):132-53. [DOI:10.32598/sija.13.2.132]
25.Pourmahmoudian P, Norasteh AA, Daneshmandi H, Roshan ZA. Best items to identify fall status in male older adults. European Journal of Geriatrics & Gerontology. 2020; 2(2):46-52. [DOI:10.4274/ejgg.galenos.2020.324]
26.Rajabpour P, Shojaei M, Ghasemi A, Molanorouzi K. [Effect of group-based fallproof program on balance and psychological health of the elderly with different ages (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2023; 12(3):604-19. [DOI:10.32598/SJRM.12.3.6]
27.Bhaskar B, Jimshad T, Solomen S. Efficacy of perturbation training in improving balance and function in the management of knee osteoarthritis. International Journal of Physiotherapy. 2019; 6(4):123-7. [DOI:10.15621/ijphy/2019/v6i4/185414]
28.Chen H, Zheng X, Huang H, Liu C, Wan Q, Shang S. The effects of a home-based exercise intervention on elderly patients with knee osteoarthritis: A quasi-experimental study. BMC Musculoskeletal Disorders. 2019; 20(1):1-11. [DOI:10.1186/s12891-019-2521-4]
2.Mirzaei M, Shams Ghahfarokhi M. [Demography of elder population in Iran over the period 1956 To 2006 (Persian)]. Salmand. 2007; 2(3):326-31. [Link]
3.Safari Bak M, Khoshraftar Yazdi N, Aghajani A. [The effect of eight weeks selected exercises on balance indexes in elderly patients with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical sciences & rehabilitation. 2017; 6(2):86-97. [DOI:10.22038/jpsr.2017.13197.1265]
4.Sun X, Zhen X, Hu X, Li Y, Gu S, Gu Y, et al. Osteoarthritis in the middle-aged and elderly in China: Prevalence and influencing factors. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2019; 16(23):4701. [DOI:10.3390/ijerph16234701]
5.Jamali Masoomi S, Khoshraftar Yazdi N, Rashidlamir A, Raezaie Yazdi Z. [The effect of Pilates trainings on pain intensity and indicators of balance in the female with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2019; 8(1):101-8. [DOI:10.22038/jpsr.2019.23997.1634]
6.Dashtyan M, Tavafian SS, Karimzadeh K, Yazdanpanah P. Knee osteoarthritis pain management in post menopause women. International Journal of Musculoskeletal Pain Prevention. 2022; 7(1):649-57. [DOI:10.52547/ijmpp.7.1.5]
7.Pouradeli H, Sadeghi H, Sokhangouei Y, Azarbayjani MA. [Effect of Electrotherapy and strength training of selected lower limb muscles on pain and balance in elderly women with knee osteoarthritis with emphasis on the type of focus of attention (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2020; 9(4):289-97. [DOI:10.22037/jrm.2020.113663.2413]
8.Taghizadeh DC, Fatemy E, Ghorbani R. [A comparative study on the effects of aerobic walking and strength training programs on balance in patients with knee osteoarthritis (Persian)]. Koomesh. 2022; 24(1):147-54. [Link]
9.Manlapaz DG, Sole G, Jayakaran P, Chapple CM. Risk factors for falls in adults with knee osteoarthritis: A systematic review. PM&R. 2019; 11(7):745-57. [DOI:10.1002/pmrj.12066]
10.Jahanjoo F, Eftekharsadat B, Bihamta A, Babaei-Ghazani A. Efficacy of balance training in combination with physical therapy in rehabilitation of knee osteoarthritis: A randomized clinical trial. Crescent Journal of Medical & Biological Sciences. 2019; 6(3):325–34. [Link]
11.Sartipzadeh M, Moazami M, Mohammadi M. [The effect of core stabilization training on elderly balance and knee pain with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2016; 5(3):7-17. [DOI:10.22038/jpsr.2016.7342]
12.Kashani V, Mokaberian M, Gol Mohamadi B, Salmanzade M. [The determination of validity and reliability of the abbreviated version of BES Test in the elderly (Persian)]. Journal of Sports and Motor Development and Learning. 2019; 11(1):53-69. [Link]
13.Daneshjoo A, Sadeghi H, Yaali R, Behm DG. Comparison of unilateral and bilateral strength ratio, strength, and knee proprioception in older male fallers and non-fallers. Experimental Gerontology. 2023; 175:112161. [DOI:10.1016/j.exger.2023.112161]
14.Zarei P, Rahnama N. [Comparison of the effects of the two strengthening and balanced, strengthening, balanced, and core-stability exercise protocols on the balance and fear of falling in women with knee osteoarthritis (Persian)]. Journal of Paramedical Sciences & Rehabilitation. 2018; 7(2):43-54. [DOI:10.22038/jpsr.2018.19866.1496]
15.Zamani J, Rahnama N. [The effect of Ai Chi and Tai Chi training on physical function, functional balance and fear of falling of patients with knee osteoarthritis (Persian)].Feyz. 2021; 24(6):611-20. [Link]
16.Rose DJ. Reducing the risk of falls among older adults: The fallproof balance and mobility program. Current Sports Medicine Reports. 2011; 10(3):151-6. [DOI:10.1249/JSR.0b013e31821b1984]
17.Osho OA, Harbidge C, Hogan DB, Manns PJ, Jones CA. Evaluation of a balance and mobility program for older adults at risk of falling: A mixed methods study. Journal of Evaluation in Clinical Practice. 2021; 27(2):307-15. [DOI:10.1111/jep.13413]
18.Raeisi Z, Yasavoli Sharahi M. [Effects of eight weeks Otago home-based exercises on balance, quality of life and fear of falling in elderly people (Persian)]. Journal of Gerontology. 2022; 6(4):28-41. [Link]
19.Sich M. Effectiveness of the mini-balance evaluation systems test (mini-bestest) in evaluating balance in the controlled hypertensive elderly population [Scholarship in Medicine]. Dayton: Wright State University; 2020. [Link]
20.Hasegawa S, Matsui T, Kishi M, Kouchi H, Watanabe M, Yanagisawa T, et al. Sensitivity to change and responsiveness of the balance evaluation systems test (BESTest), mini-bestest, and brief-bestest in patients with subacute cerebral infarction. Journal of Physical Therapy Science. 2021; 33(1):69-74. [DOI:10.1589/jpts.33.69]
21.Tamura T, Otaka Y, Konno S, Sadashima K, Tomatsu T, Machida S. The impaired balance systems identified by the BESTest in older patients with knee osteoarthritis. PM&R. 2016; 8(9):869-75. [DOI:10.1016/j.pmrj.2016.02.002]
22.Di Carlo S, Bravini E, Vercelli S, Massazza G, Ferriero G. The mini-bestest: A review of psychometric properties. International Journal of Rehabilitation Research. 2016; 39(2):97-105. [DOI:10.1097/MRR.0000000000000153]
23.Nakhostin-Ansari A, Nakhostin Ansari N, Mellat-Ardakani M, Nematizad M, Naghdi S, Babaki M, et al. Reliability and validity of persian versions of mini-bestest and brief-bestest in persons with Parkinson’s disease. Physiotherapy Theory and Practice. 2022; 38(9):1264-72. [DOI:10.1080/09593985.2020.1822967]
24.Pourmahmoudian P, Noraste AA, Daneshmandi H, Atrkar Roshan Z. Functional balance assessment scales in elderly. Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(2):132-53. [DOI:10.32598/sija.13.2.132]
25.Pourmahmoudian P, Norasteh AA, Daneshmandi H, Roshan ZA. Best items to identify fall status in male older adults. European Journal of Geriatrics & Gerontology. 2020; 2(2):46-52. [DOI:10.4274/ejgg.galenos.2020.324]
26.Rajabpour P, Shojaei M, Ghasemi A, Molanorouzi K. [Effect of group-based fallproof program on balance and psychological health of the elderly with different ages (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2023; 12(3):604-19. [DOI:10.32598/SJRM.12.3.6]
27.Bhaskar B, Jimshad T, Solomen S. Efficacy of perturbation training in improving balance and function in the management of knee osteoarthritis. International Journal of Physiotherapy. 2019; 6(4):123-7. [DOI:10.15621/ijphy/2019/v6i4/185414]
28.Chen H, Zheng X, Huang H, Liu C, Wan Q, Shang S. The effects of a home-based exercise intervention on elderly patients with knee osteoarthritis: A quasi-experimental study. BMC Musculoskeletal Disorders. 2019; 20(1):1-11. [DOI:10.1186/s12891-019-2521-4]
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
مدیریت توانبخشی
دریافت: 1402/5/30 | پذیرش: 1402/8/28 | انتشار: 1403/10/12
دریافت: 1402/5/30 | پذیرش: 1402/8/28 | انتشار: 1403/10/12
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار نشریه سالمند: مجله سالمندی ایران تحت مجوز Creative Commons
Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
