اهداف: بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقلی در سنین پیری است که بروز آن با افزایش سن بیشتر می‌شود. تحقیقات نشان داده است که سیتوکین­‌ها پروتیین‌­هایی هستند که در مسیر­های التهابی نقش ایفا می‌­کنند و میزان آن‌ها در بیماری‌های التهابی تغییر می­‌کند. بر مبنای این واقعیت که بیماری آلزایمر یک بیماری التهابی است، می‌­توان نتیجه گرفت که سیتوکین‌­ها قادرند بر بروز این بیماری تأثیرگذار باشند. IL-16، سیتوکینی است که نقش آن در پاره­‌ای از بیماری‌­های التهابی به اثبات رسیده است. این ژن یکی از ژن‌های کد‌کننده سیتوکین‌‌های مسیر التهابی است که می‌تواند در پاتولوژی التهابی مشاهده‌شده در اطراف پلاک‌های پیری ایجادشده در بیماری آلزایمر ایفای نقش کند و با پاتولوژی بیماری آلزایمر مرتبط باشد. براین‌اساس، هدف این مطالعه بررسی اثر دو پلی‌مورفیسم rs1131445 وrs4072111 از ژن IL-16 بر خطر ابتلا به بیماری آلزایمر دیررس در جمعیت ایرانی بود.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه 144 فرد مبتلا به بیماری آلزایمر که علایم ابتلا به آلزایمر آنها توسط روان‌پزشک و براساس معیارهای مصاحبه بالینی تأیید شده بود، به‌عنوان گروه بیمار و 173 فرد سالم به شرط نداشتن بیماری روانی به‌عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. DNA افراد به روش سالتینگ‌اوت استخراج شد و واکنش PCR برای تکثیر قطعه موردنظر با استفاده از پرایمرهای طراحی‌شده در شرایط اپتیمایزشده برای هر پلی‌مورفیسم انجام گرفت. محصول PCR در ابتدا برای تأیید عملکرد صحیح PCR با استفاده از روش الکتروفورز ژل پلی‌اکریلامید (PAGE)‌ کنترل شد. سپس محصول PCR با روش RFLP  به کمک آنزیم محدودکننده موردنظر، بُرش داده شد و به کمک الکتروفورز ژل پلی‌اکریلامید، ژنوتیپ نمونه‌ها تعیین و ژنوتیپ افراد براساس روش PCR-RFLP مشخص شد. برای تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌های به‌دست‌آمده از نسخه 2/3/1 نرم‌افزار OpenEpi و نسخه 11/5 نرم‌افزار SPSS استفاده شد.
یافته‌ها: بررسی تحلیل آللی بین دو گروه جمعیت بیمار و سالم ضمن درنظرگرفتن فاصله اطمینان (%95=CI) و سطح معناداری 0/05 برای پلی‌مورفیسم rs1131445 نشان می‌دهد که رابطه آلل C با بیماری آلزایمر معنادار نبوده (0/656=P) و ژنوتیپ TC در مقایسه با ژنوتیپ TT، اختلاف معنادار آماری نشان نداده است (0/614=P). بااین‌حال بررسی تحلیل آللی برای پلی‌مورفیسم rs4072111، بین دو گروه جمعیت بیمار و سالم نشان می‌دهد که رابطه آلل T با بیماری معنادار است و این آلل در ایجاد بیماری نقش محافظتی دارد (0/008=P). علاو‌براین ژنوتیپ TC  به‌عنوان یک حالت محافظتی، رابطه معناداری را با بیماری نشان داد (0/007=P).
نتیجه‌گیری: وجود پلی‌مورفیسم در برخی از ژن‌های مسیر التهابی، افراد را مستعد ابتلا به آلزایمر می‌کند. تغییرات ژنتیکی در توالی DNA از ژن IL-16  منجر به تغییر محصول سیتوکین یا تغییر فعالیت آنها می‌شود. معناداری ارتباط پلی‌مورفیسم rs4072111 و بیماری آلزایمر با پیش‌فرض این مطالعه مطابق بوده است و نقش احتمالی این پلی‌مورفیسم­ را در بیماری آلزایمر دیررس نشان می­‌دهد. با وجود این، نبود ارتباط میان پلی‌مورفیسم rs1131445 و بیماری آلزایمر دیررس با توجه به کوچک‌بودن حجم نمونه قابل اثبات نیست و برای اثبات آن به حجم نمونه بزرگ‌تری نیاز است.