دوره 15، شماره 4 - ( زمستان 1399 )
جلد 15 شماره 4 صفحات 409-396 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alavi Z, Alipour F, Rafiey H. Psychosocial Issues of Retirement in Iran: A Qualitative Study. Salmand: Iranian Journal of Ageing 2021; 15 (4) :396-409
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1957-fa.html
URL: http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1957-fa.html
علوی زهره، علیپور فردین، رفیعی حسن. مسائل روانی و اجتماعی بازنشستگی در ایران: یک مطالعه کیفی. سالمند: مجله سالمندی ایران. 1399; 15 (4) :396-409
زهره علوی1 
، فردین علیپور 2، حسن رفیعی3
، فردین علیپور 2، حسن رفیعی3
1- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، barbodalipour@gmail.com
3- گروه رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، barbodalipour@gmail.com
3- گروه رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (5629 مشاهده)
اهداف: بازنشستگی یک موضوع بالقوه چالش‌برانگیز در سالمندی است که تأثیرات متفاوتی در ابعاد مختلف زندگی افراد سالمند ایجاد می‌کند. این مطالعه با هدف درک پیامدها، موانع و تسهیل‌کننده‌های روانی اجتماعی بازنشستگی انجام شد.
مواد و روش ها: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی قراردادی استفاده شد. نمونه‌ها با استراتژی حداکثر تنوع و به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. نمونه این تحقیق را 22 نفر از افراد دارای تجربه یا تخصص در حوزه بازنشستگی تشکیل دادند. داده‌ها با تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در بازه زمانی اسفند ماه 1397 تا شهریور ماه 1398جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد.
یافته ها: مشارکت‌کنندگان این پژوهش 59 درصد مرد و 41 درصد زن بودند. بر اساس نتایج مطالعه، چهار طبقه اصلی و سیزده زیرطبقه استخراج شد که جنبه‌های مختلف روانی و اجتماعی پدیده بازنشستگی را پوشش می‌دادند. طبقه چالش‌های روانی و اجتماعی شامل زیرطبقات محرومیت عاطفی، کاهش تاب‌آوری روانی، فقدان نقش، انزوای اجتماعی و چالش‌های خانوادگی بود. دو زیرطبقه توسعه علایق و فعالیت‌های فعالانه و آزادی و رهایی، طبقه رشد بعد از بازنشستگی را تشکیل دادند. در طبقه موانع سازگاری بازنشستگی، زیرطبقات مشکلات در سلامت، فقدان برنامه بازنشستگی و نقص ساختار کلان شناسایی شدند. زیرطبقات ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های شغلی و سیستم‌های حمایت اجتماعی نیز در طبقه تسهیلگرهای زمینه‌ای و حمایتی قرار گرفتند.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که افراد در مرحله بازنشستگی با چالش‌های روانی اجتماعی و یا فرصت‌های رشددهنده مواجه می‌شوند. گرچه موانع و تسهیلگرهایی نیز در سازگاری با بازنشستگی نقش دارند؛ بنابراین توجه به آماده‌سازی برای بازنشستگی موضوع مهمی در حوزه خدمات سالمندی مطرح می‌شود. ارائه دهندگان خدمات سالمندی و متخصصان سلامت می‌توانند با استفاده از نتایج این مطالعه در مداخلات خود، زمینه ارتقای بهزیستی روانی و اجتماعی بازنشستگان و خانواده‌های آن‌ها را فراهم کنند.
مواد و روش ها: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی قراردادی استفاده شد. نمونه‌ها با استراتژی حداکثر تنوع و به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. نمونه این تحقیق را 22 نفر از افراد دارای تجربه یا تخصص در حوزه بازنشستگی تشکیل دادند. داده‌ها با تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته در بازه زمانی اسفند ماه 1397 تا شهریور ماه 1398جمع‌آوری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد.
یافته ها: مشارکت‌کنندگان این پژوهش 59 درصد مرد و 41 درصد زن بودند. بر اساس نتایج مطالعه، چهار طبقه اصلی و سیزده زیرطبقه استخراج شد که جنبه‌های مختلف روانی و اجتماعی پدیده بازنشستگی را پوشش می‌دادند. طبقه چالش‌های روانی و اجتماعی شامل زیرطبقات محرومیت عاطفی، کاهش تاب‌آوری روانی، فقدان نقش، انزوای اجتماعی و چالش‌های خانوادگی بود. دو زیرطبقه توسعه علایق و فعالیت‌های فعالانه و آزادی و رهایی، طبقه رشد بعد از بازنشستگی را تشکیل دادند. در طبقه موانع سازگاری بازنشستگی، زیرطبقات مشکلات در سلامت، فقدان برنامه بازنشستگی و نقص ساختار کلان شناسایی شدند. زیرطبقات ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های شغلی و سیستم‌های حمایت اجتماعی نیز در طبقه تسهیلگرهای زمینه‌ای و حمایتی قرار گرفتند.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که افراد در مرحله بازنشستگی با چالش‌های روانی اجتماعی و یا فرصت‌های رشددهنده مواجه می‌شوند. گرچه موانع و تسهیلگرهایی نیز در سازگاری با بازنشستگی نقش دارند؛ بنابراین توجه به آماده‌سازی برای بازنشستگی موضوع مهمی در حوزه خدمات سالمندی مطرح می‌شود. ارائه دهندگان خدمات سالمندی و متخصصان سلامت می‌توانند با استفاده از نتایج این مطالعه در مداخلات خود، زمینه ارتقای بهزیستی روانی و اجتماعی بازنشستگان و خانواده‌های آن‌ها را فراهم کنند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خیابان کودکیار، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، مرکز تحقیقات سالمندی.
تلفن دفتر نشریه:
تلفن مستقیم:02171732827(تماس فقط روزهای شنبه، یکشنبه و سه شنبه ساعت 10 الی 12) 021221800- داخلی 2827
ایمیل: salmand2010@gmail.com
تلفن ناشر : 02145355000 - 02145355555
